Sau lùm xùm liên quan đến tên gọi “trạm thu giá”, lãnh đạo Bộ cho biết đã tiếp thu ý kiến dư luận và yêu cầu Tổng cục Đường bộ làm việc với các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án để sử dụng tên gọi phù hợp trong thời gian tới.
Vậy, tên gọi nào được cho là phù hợp, đúng bản chất đối với các trạm BOT hiện tại?
Trao đổi với Zing.vn, một số chuyên gia giao thông khẳng định Bộ GTVT nên trở về sử dụng tên gọi trạm thu phí. Ý kiến khác cho rằng tên gọi trạm thu giá và trạm thu phí thời điểm này không còn hợp lý nữa.
Phải trả lại tên trạm thu phí
Tiến sĩ Phạm Sanh, chuyên gia giao thông cho biết trong lùm xùm tên gọi “trạm thu giá”, Bộ GTVT đã khiến dư luận phản ứng vì đưa ra hai từ vô nghĩa: Thu giá.
Ông Sanh nói rằng trong ngôn ngữ học từ thu giá không có ý nghĩa mà chỉ dùng thu phí. Phí là mức giá người dân phải trả khi sử dụng một dịch vụ nào đó. Còn giá là mức giá, đơn giá, giá trị… cụ thể của một sản phẩm. Người ta nói là "viện phí" và "giá thuốc" chứ không ai nói "viện giá", "phí thuốc". Hoặc, chúng ta gọi là "học phí" chứ đâu phải là "học giá".
 |
| Các chuyên gia cho rằng Bộ GTVT đổi tên trạm thu phí sang thu giá là không hợp lý. Ảnh: Việt Linh. |
Tiến sĩ Phạm Sanh nói rằng hiện tại Bộ GTVT vẫn chưa dám nhìn thẳng vào sự thật để nhận lỗi. Trong Thông tư 49, Bộ đổi tên gọi từ trạm thu phí sang trạm thu giá. Nhưng báo cáo Chính phủ, Bộ lại “đổ lỗi” cho nhà đầu tư làm không đúng dẫn đến dư luận hiểu lầm. Các nhà đầu tư chẳng dám tự động đổi tên từ trạm thu phí sang trạm thu giá. Giả sử các chủ đầu tư tự đổi tại sao Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ không chấn chỉnh họ ngay.
“Bộ làm sai thì phải sửa, đừng đổ lỗi cho nhà đầu tư”, tiến sĩ Phạm Sanh nói.
Trên thế giới, từ khi hình thức đầu tư BOT ra đời họ vẫn gọi là thu phí. Phí là mức giá người dân phải trả để sử dụng dịch vụ đường bộ. Về ngôn ngữ học và kinh tế học, Bộ GTVT dùng trạm thu giá là sai.
Theo tôi, Bộ GTVT vẫn nên gọi các trạm BOT là trạm thu phí. Vẫn đặt tên như vậy nhưng căn cứ tính tiền sử dụng đường bộ mà người dân theo luật giá. Bởi từ 1/1/2017, phí sử dụng đường bộ đã chuyển sang giá rồi”.
Tiến sĩ Phạm Sanh khẳng định các dự án BOT là chuyển quyền chứ không phải là của tư nhân. Bộ GTVT viện dẫn phí là của Nhà nước, giá là của tư nhân là không đúng. Đường sá là hạ tầng của đất nước, vì ngân sách khó khăn Nhà nước mới huy động tiền từ tư nhân để làm BOT. Sau khi khai thác dự án hoàn vốn, chủ đầu tư phải bàn giao cho Nhà nước.
Liên quan đến lùm xùm tên gọi trạm thu giá, Bộ Giao thông đừng nên đổ lỗi cho nhà đầu tư
Tiến sĩ Phạm Sanh
Cùng quan điểm, tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông, cho rằng vẫn nên gọi là trạm thu phí. Bởi việc đổi tên từ trạm thu phí sang thu giá không phù hợp, lạ lẫm và không thuận trong ngôn ngữ.
Với việc chuyển từ trạm thu phí sang trạm thu giá, Bộ GTVT đang “chơi chữ” với người dân, đây là điều khiến dư luận phản ứng. Cụm từ BOT đang rất nóng và nhạy cảm, vì thế Bộ GTVT đổi tên trạm thu phí khiến dư luận hoài nghi có lợi ích nào đó trong việc đổi tên này.
Theo vị này, nếu xét ở khía cạnh sâu xa, người dân không quan tâm giá hay phí. Họ chỉ muốn làm rõ cái trạm BOT có đặt đúng vị trí, thu đúng, thu đủ và công khai hay không. Đó mới là điều cốt lõi.
“Thay vì chơi chữ, tôi cho rằng Bộ nên đẩy nhanh việc lắp thiết bị thu phí tự động không dừng ở các trạm thu phí. Bây giờ có 25 trạm trên hơn 80 trạm áp dụng thu phí không dừng. Việc thu phí phải minh bạch và làm sao thuận tiện nhất cho người dân”, ông Thủy nói.
'Trạm thu tiền sử dụng dịch vụ đường bộ'
Chuyên gia JICA Nguyễn Hữu Đức cho rằng việc chuyển tên gọi từ trạm thu phí sang trạm thu giá không thể chấp nhận được, người Việt chưa ai dùng từ "thu giá".
“Bộ GTVT giải thích tên gọi đầy đủ là 'Trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ là nơi thực hiện việc thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ đối với phương tiện tham gia giao thông' cũng không hợp lý. Bởi từ thu giá không có nghĩa”, tiến sĩ Đức khẳng định.
 |
| Chuyên gia JICA Nguyễn Hữu Đức khẳng định có thể đổi tên trạm thu giá thành trạm thu tiền sử dụng đường bộ. Ảnh: Việt Linh. |
Theo ông Đức, trước đây là phí sử dụng đường bộ vẫn nằm trong Luật Phí, lệ phí thì gọi là trạm thu phí. Sau khi Quốc hội đã ban hành Luật phí và lệ phí số 97 (có hiệu lực thi hành từ 1/1/2017) với 17 loại phí được chuyển thành giá sản phẩm, dịch vụ. “Phí sử dụng đường bộ” được chuyển đổi thành “Giá dịch vụ sử dụng đường bộ của các dự án đầu tư xây dựng đường bộ để kinh doanh". Vì vậy không thể gọi là trạm thu phí nữa.
Ông cho rằng việc đổi tên rất đơn giản, Bộ GTVT có thể đổi từ trạm thu giá thành "trạm thu tiền sử dụng dịch vụ đường bộ". Trên thế giới, một số nước đã dùng tên gọi này.
"Việc thu tiền sử dụng dịch vụ cũng đúng bản chất. Bởi người dân đi trên đường được đẹp đẽ, được xây mới thì phải trả tiền cho chủ đầu tư", ông Đức nói.
Bộ GTVT vừa có văn bản báo cáo Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình về vấn đề chuyển đổi từ “trạm thu phí BOT” sang “trạm thu giá BOT”. Bộ này cho rằng việc chuyển đổi cơ chế quản lý từ phí sang giá có lộ trình cụ thể và được thực hiện theo Luật phí và lệ phí đã được Quốc hội thông qua.
Tại Thông tư 49, Bộ GTVT đã quy định rõ, đầy đủ tên gọi là “Trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ là nơi thực hiện việc thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ đối với phương tiện tham gia giao thông”. Nhưng một số trường hợp nhà đầu tư đã sử dụng tên gọi tắt là “trạm thu giá” tạo ra những ý kiến trong dư luận.
Bộ GTVT cho biết sẽ yêu cầu Tổng cục Đường bộ làm việc với các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án để sử dụng tên gọi cho phù hợp.
