Khi truy cập vào trang web cá cược PredictIt, bạn sẽ thấy một danh sách các ứng cử viên tranh cử tổng thống Mỹ của đảng Dân chủ năm 2020, được xếp hạng dựa trên khả năng thắng cử của từng người.
Đứng đầu danh sách này là Joe Biden, cựu phó tổng thống và Bernie Sanders, thượng nghị sĩ đứng sau bà Hilary Clinton trong vai trò ứng viên của đảng Dân chủ năm 2016. Xếp sau họ là những nghị sĩ khác như Kamala Harris, Beto O’Rourke, Andrew Yang và Elizabeth Warren.
 |
| Ông Andrew Yang chụp hình cùng một người hâm mộ tại Cleveland. Ảnh: AP. |
Bà Warren có lẽ là cái tên nổi tiếng trên mạng, nhưng ngay phía trên là một cái tên khác còn nổi hơn. Đó là Andrew Yang, doanh nhân 44 tuổi với cương lĩnh tranh cử “phát tiền cho toàn dân” từng gây xôn xao trên mạng. Không chỉ có vậy, ông Yang còn rành rọt và biết cách tận dụng công nghệ để mọi người biết đến mình.
Ứng cử viên được chế ảnh nhiều nhất
Có lẽ hiếm có ứng viên tranh cử tổng thống Mỹ nào lại có lượng người ủng hộ trên Internet nhiều như ông Yang. Những người hâm mộ ông tự gọi mình là “Yang Gang”, sáng tác những bài hát, làm video và thậm chí biến ông thành nhân vật chính trong hàng loạt ảnh chế (meme) trên mạng.
Thậm chí một câu nói của ông về vấn đề phát tiền cho mọi người dân trưởng thành Mỹ còn được biến thành hashtag #securethebag. Trái với quan điểm của Tổng thống Donald Trump về việc làm đang bị các nước khác lấy mất, ông Yang cho rằng chính trí tuệ nhân tạo và tự động hóa mới là nguy cơ lớn nhất với số lượng việc làm của Mỹ.
Trong những con số thống kê chính thức, ông Yang chỉ có dưới 1% khả năng trở thành ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ. Dù vậy, sự nổi tiếng của ông trên mạng vẫn gợi nhớ đến “đoàn quân” trên mạng ủng hộ ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2016.
WikiLeaks cũng bắt đầu quan tâm đến ông Yang. “Ông Trump đã thua trong cuộc đua năm 2020 về số lượng ảnh chế”, tài khoản Twitter của WikiLeaks viết vào đầu tháng 3.
“Thật thú vị khi trở thành ứng viên tổng thống trên mạng. Tôi nhận được sự ủng hộ từ những nơi không bao giờ ngờ đến”, ông Yang chia sẻ.
Ông Andrew Yang từng sáng lập một công ty cung cấp các bài luyện thi tiêu chuẩn, sau đó bán công ty này cho Kaplan. Dự án tiếp theo của ông là Venture for America, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp.
Theo NY Times, đầu năm 2018 khi bắt đầu tranh cử ông Yang không được mấy người biết đến, quỹ tranh cử rất nhỏ và cương lĩnh tranh cử chỉ xoay quanh duy nhất quan điểm của ông về sự hủy diệt của loài người trước robot trong tương lai.
 |
| “Tôi nhận được sự ủng hộ từ những nơi tôi không bao giờ ngờ đến”. Ảnh: NY Times. |
Ông Yang chỉ bắt đầu được chú ý khi ông đề ra ý tưởng “thu nhập cơ bản” 1.000 USD cho mọi cư dân Mỹ, không tính đến tình trạng thu nhập hay thất nghiệp. Sau khi được báo chí và truyền thông chú ý, ông xuất hiện trên các bản tin âm thanh và podcast. Tháng trước, ông góp mặt trong bản tin của Joe Rogan, một danh hài với lượng thính giả lên tới hàng triệu người.
Kể từ thời điểm đó, ông đã nhận được 1 triệu USD ủng hộ cho quỹ tranh cử.
Tháng 7/2018, ông Yang cũng khiến nhiều người nhắc đến khi mở nhận ủng hộ bằng tiền mã hóa, bao gồm Bitcoin, Ethereum và nhiều đồng tiền khác. Ông tự nhận mình là người hâm mộ “nền tảng kỹ thuật” blockchain và tiền mã hóa đóng vai trò quan trọng để tạo ra “đồng tiền số xã hội”.
Từ mạng xã hội đến chiến dịch thực tế
Trước ông Yang, nhiều ứng viên tổng thống đã tận dụng Internet để quảng bá tên tuổi và chiến dịch của mình. Ông Bernie Sanders bắt đầu được chú ý hơn từ khi được bàn luận trên Facebook, Reddit. Tổng thống Donald Trump cũng hưởng lợi từ những cử tri trẻ tuổi, thường xuyên lên mạng.
Chiến dịch của ông Yang khác biệt bởi nó phản ánh một mặt khác của Internet. Thay vì những cử tri thông thường, ông Yang thu hút những người tự cho mình là chuyên gia kinh tế, chuyên gia công nghệ.
“Có một nhóm người trên mạng tự thấy rằng chính trị giống như một việc vô bổ. Tôi nghĩ đó là lý do họ thấy những chiến dịch tranh cử nên trở thành hài hước”, Neeraj K. Agrawal, một chuyên gia về truyền thông giải thích về chiến dịch của ông Yang.
Chiến dịch tranh cử của ông Yang rất nổi tiếng trên diễn đàn 4Chan, vốn được biết đến với quan điểm phân biệt chủng tộc và giới tính rõ rệt. Tại đây, lý thuyết về thu nhập cơ bản của ông được gọi là “YangBux”.
 |
| Những câu nói và triết lý của Andrew Yang thường được sử dụng để thành ảnh chế trên mạng. Ảnh: Twitter. |
Ông cũng vui vẻ trả lời những bình luận từ các fan trên mạng, tweet lại những bức ảnh chế của họ và thậm chí còn đùa về “quyền nuôi chó cơ bản”, cho mỗi hộ gia đình của Mỹ 1.000 chú chó mỗi tháng. Tài khoản Twitter của ông có 193.000 người theo dõi, và mỗi tweet cũng có hàng trăm lượt thích.
Nhiều nhà bình luận không đánh giá cao ông Yang. “Chúng ta quên mất rằng sự ủng hộ trên mạng không đồng nghĩa với sự ủng hộ của cử tri”, ông Andrew Bleeker, một chuyên gia về truyền thông tranh cử nhận định.
 |
| Ứng viên tổng thống này cũng thường xuyên đùa giỡn với những người ủng hộ mình trên mạng xã hội. Ảnh: Twitter. |
Không phải ai cũng có quan điểm như vậy. Khi ông Trump tuyên bố tranh cử và hoạt động tích cực trên Twitter vào năm 2015, ít người nghĩ rằng ông có thể chiến thắng trước những ứng viên đầy kinh nghiệm chính trị trong đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa.
“Vẫn có một cơ hội dù nhỏ cho những người như ông Yang, xem Internet là phương tiện chính chứ không phải bổ trợ để thu hút người ủng hộ”, bà Elizabeth Spiers, một nhà tư vấn chính trị và cựu biên tập của Gawker nhận xét.
“Thử thách của ông Yang lúc này là làm thế nào biến sự ủng hộ ông ấy có được trên mạng xã hội thành những hành động cụ thể”, Kelly Dietrich, nhà sáng lập một tổ chức chuyên tư vấn, huấn luyện cho các ứng viên chính trị chia sẻ.
Ông Yang tất nhiên biết điều đó. Ông sẽ tiếp tục đi vận động tranh cử tại các thành phố như Chicago, New York vào đầu năm, và đặt ra mục tiêu có được 200.000 lượt ủng hộ vào tháng 6.
Bên cạnh đó, ông vẫn có những ý tưởng độc đáo khác cho chiến dịch của mình. Ông Yang dự định sẽ lắp đặt một máy phóng hình ảnh 3D (hologram) của mình và mang theo tới chiến dịch tại các bang như Iowa, để mọi người có thể thấy phiên bản 3D của ông nói chuyện mà không cần có mặt ở đó.
“Đấy là cách tôi có thể xuất hiện ở 2 nơi cùng lúc”, ông Yang chia sẻ.
