Nếu có tham vọng tranh cử tổng thống Mỹ, bạn không nên bỏ phí một ngày nào. Bạn nên đến ngay bang được mệnh danh là "bang chiến trường" New Hampshire, bắt tay, trò chuyện với các cử tri và có những cuộc gặp bí mật với những người có ảnh hưởng, như những ứng viên tiềm năng cho kỳ bầu cử năm 2020 đang làm.
Bộ máy tranh cử lại vào guồng
Chính trường Mỹ mới chứng kiến cuộc tranh cử tổng thống 2016 cách đây hơn 1 năm và những cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào Quốc hội năm nay mới chỉ bắt đầu thu hút sự chú ý. Nhưng ở New Hampshire, cuộc đua tới chức tổng thống 2020 đã bắt đầu.
Cần phải đến New Hampshire vì đây luôn là bang đầu tiên tổ chức bầu cử sơ bộ của mỗi đảng, được truyền thông toàn nước Mỹ đặc biệt chú ý. Tuy tiểu bang này gần như nhỏ nhất nước Mỹ, nếu chiến thắng ở đây, ứng viên sẽ được dư luận toàn quốc biết đến, tạo đà để tiếp tục chạy đua cũng như nhận thêm tiền quyên góp từ các nhà tài trợ giàu có.
Hồi tháng 2/2016, tỷ phú Donald Trump bất ngờ chiến thắng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở New Hampshire, cột mốc đầu tiên trước khi trở thành cú sốc cho chính trị Mỹ tháng 11/2016.
Đầu tháng 4, hai ứng viên từng tranh cử năm 2016 – John Kasich, thống đốc bang Ohio (đảng Cộng hòa) và Martin O’Malley, cựu thống đốc bang Maryland (đảng Dân chủ) – đã ghé thăm New Hampshire trong cùng một ngày.
Đi theo họ là đoàn phóng viên đang háo hức theo dõi xem ai có ý định thách thức đương kim Tổng thống Donald Trump đang chìm trong các sự kiện và nhiều vụ bê bối khiến tỷ lệ ủng hộ sụt giảm.
 |
| Cựu Thống đốc bang Maryland Martin O’Malley trong buổi nói chuyện “Chính trị và quả trứng” gần đây nhất ở Đại học Saint Anselm ở New Hampshire ngày 3/4/2018. Ảnh: NBC News. |
Gần đây, các chính trị gia khác cũng đã ghé thăm bang: phe Cộng hòa có Thượng nghị sĩ Jeff Flake (bang Arizona), Tổng thống Trump và Phó tổng thống Mike Pence, còn phe Dân chủ có Thượng nghị sĩ Jeff Merkley (Oregon), các Hạ nghị sĩ Seth Moulton (Massachusetts) và Tim Ryan (Ohio).
Đảng Dân chủ có thể có nhiều ứng viên tranh cử, còn đảng Cộng hòa không loại trừ khả năng có ứng viên muốn thách thức tổng thống của chính đảng này. Guồng máy tranh cử đã khởi động sớm chưa từng thấy, theo những người trong cuộc.
“Ở New Hampshire, tranh cử cho kỳ bầu cử năm 2020 đã bắt đầu”, Wayne Lesperance, giáo sư môn khoa học chính trị tại Đại học New England, nói với NBC News.
Những người có tham vọng làm tổng thống đang hành động sớm vì Washington “đang rất loạn”, Lou D’Allesandro, một đại biểu Dân chủ lâu năm của hội đồng lập pháp New Hampshire, nói với NBC News. “Họ ghé qua và gửi lời chào tới người dân địa phương. Tuy không ai xác nhận họ sẽ ra tranh cử, nhưng tôi thấy có rất nhiều động tĩnh”.
 |
| Thống đốc Ohio John Kasich nói chuyện tại Đại học New England ở New Hampshire ngày 3/4/2018. Ảnh: NBC News. |
Bắt tay những người “môi giới quyền lực”
Dù mùa bầu cử sơ bộ còn cách hơn một năm rưỡi, các chính khách tầm cỡ quốc gia không ngại hé lộ tham vọng của mình, đến các sự kiện và tiếp xúc với công chúng. Họ cũng bí mật liên hệ với những nhân vật ảnh hưởng để có được một liên minh hùng hậu ủng hộ mình.
“Một ngày sau cuộc bầu cử năm 2016, đã có những động tĩnh ở New Hampshire”, Neil Levesque, giám đốc Viện Chính trị New Hampshire, nói với NBC News. “Họ vẫn thường xuyên liên hệ với các nhà hoạt động. Ở đây luôn có các hoạt động tranh cử”.
Ông nói thêm các ứng cử viên tiềm năng và cộng sự của họ đã và đang nói chuyện với giới hoạt động chính trị ở New Hampshire, ngay cả khi những ứng cử viên có thể chưa đặt chân tới đây.
Như vậy, nếu bạn muốn làm tổng thống Mỹ, có lẽ cuộc chạy đua đầu tiên là mời được những chuyên viên vận động giỏi ở New Hampshire về đầu quân cho mình.
“Các nhà hoạt động rất kín tiếng. Họ sẽ không nói những ai từ các bang khác đã gọi điện cho họ, nhưng chắc chắn là có”, Levesque nói.
“Trong giai đoạn này, điều quan trọng là phải được sự ủng hộ của những nhà hoạt động và những nhân vật quan trọng, như dân biểu các địa phương vốn có tiếng nói trong quần chúng”, ông nói tiếp. “Vậy nên khi các ứng viên tới sớm, họ sẽ có lợi về lâu dài”.
Về phần mình, những chuyên viên hoạt động chính trị và các dân biểu ở cấp tiểu bang cũng đang lựa chọn các nhân vật mà họ có thể ủng hộ, đặc biệt bên phía đảng Dân chủ nơi sân chơi đang rộng mở.
Giáo sư Lesperance cũng có nhìn nhận tương tự. Nếu muốn làm tổng thống Mỹ, đây là thời điểm “bạn cần phải thuyết phục giới lãnh đạo New Hampshire và giới hoạt động tranh cử tham gia chiến dịch của mình”, ông nói với NBC News.
 |
| Cựu Thống đốc bang Maryland Martin O’Malley nói chuyện với những người tham dự buổi nói chuyện ở Đại học Saint Anselm, bang New Hampshire ngày 3/4/2018. Ảnh: NBC News. |
Các ứng cử viên 2016 tiếp tục tham vọng
Tuy vậy, bài học từ cuộc bầu cử 2016 cho thấy việc được những nhân vật giàu kinh nghiệm ở New Hampshire dìu dắt không bảo đảm bạn sẽ trở thành tổng thống Mỹ.
Hầu hết giới cầm quyền phía Dân chủ ở New Hampshire ủng hộ Hillary Clinton trong cuộc bầu cử sơ bộ, trong khi phe Cộng hòa ủng hộ các ứng cử viên như Chris Christie, Kasich, Jeb Bush và Marco Rubio. Nhưng Bernie Sanders và Donald Trump lại chiến thắng bầu cử sơ bộ ở đây.
“Năm 2020 sẽ khá thú vị, vì vào năm 2016, những người đầy kinh nghiệm như chúng tôi chẳng mang lại kết quả gì”, Jeff Woodburn, đại biểu của đảng Dân chủ trong Thượng viện New Hampshire, thừa nhận khi trả lời NBC News. “Chúng tôi đã đánh giá sai”.
Woodburn cũng nhận định sân chơi bên phía đảng Dân chủ trong kỳ bầu cử tới sẽ “rất rộng mở”.
 |
| Donald Trump bất ngờ chiến thắng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở New Hampshire tháng 2/2016, cột mốc đầu tiên trước khi trở thành cú sốc cho chính trị Mỹ tháng 11/2016. Ảnh: Getty Images. |
Chủ tịch đảng Dân chủ ở New Hampshire Ray Buckley, người có nghĩa vụ phải trung lập trong các cuộc bầu cử sơ bộ, xác nhận với NBC News ông đang nói chuyện với một số ứng viên Dân chủ tiềm năng, bao gồm những người từng giữ các chức vụ do dân bầu.
Buckley khuyên mỗi ứng viên đang cân nhắc tranh cử năm 2020 phải “chọn ra và cử 10 chuyên viên vận động tranh cử giỏi nhất tới New Hampshire ngay trong năm nay để họ học hỏi kinh nghiệm”.
Tập hợp một đội ngũ và mạng lưới người ủng hộ để tranh cử có thể sẽ dễ dàng hơn với những ứng cử viên đã có chiến dịch vận động vào kỳ bầu cử trước.
Andru Volinsky, từng làm cố vấn pháp lý cho chiến dịch của ứng cử viên Bernie Sanders ở New Hampshire, chỉ ra rằng những nhân vật cao cấp trong chiến dịch của thượng nghị sĩ bang Vermont vẫn tích cực xuất hiện trong đời sống chính trị của bang “gần như liên tục kể từ cuộc bầu cử trước”, mặc dù bản thân Sanders cũng chưa nói rõ ông có tranh cử nữa không.
“Chúng tôi đã có ảnh hưởng với đảng Dân chủ ở New Hampshire, và mạng lưới đó vẫn còn tồn tại”, Volinsky nói.
Các ứng viên Cộng hòa có tranh cử sơ bộ với Trump?
Đối với John Kasich, ngoài xuất hiện liên tục trên kênh truyền hình cả địa phương lẫn quốc gia và ghé thăm các điểm tranh cử quen thuộc ở New Hampshire như quán ăn Red Arrow (thành phố Manchester) và đại học New England College, ông cũng gặp gỡ những nhà tài trợ quan trọng và thị trưởng các thành phố trong tiểu bang.
 |
| Ông Kasich ở Đại học New England. Sau khi có người gọi to “ngài Tổng thống!”, ông đã quay lại và đi về phía ký túc xá dưới trời mưa để chụp ảnh cùng các sinh viên. Ảnh: NBC News |
Kasich đã nói ông chưa quyết định sẽ làm gì sau khi rời nhiệm sở vào tháng 1/2019, nhưng cũng không loại trừ khả năng thách thức ngôi vị của Trump, tranh cử đại diện cho đảng Cộng hòa hoặc với tư cách ứng cử viên độc lập (mặc dù các cố vấn thừa nhận phương án đó sẽ rất tốn kém).
“Tôi vẫn chưa biết mình sẽ làm gì”, Kasich nói. “Đúng là tôi vẫn giữ đội ngũ tranh cử của mình, nhưng tôi chỉ có thể nói tôi không muốn loại trừ khả năng nào cả, vì khó mà biết tương lai sẽ như thế nào”.
Cựu chủ tịch đảng Cộng hòa ở New Hampshire Jennifer Horn thì cho rằng dù người của đảng Cộng hòa đang giữ chức tổng thống, cuộc đua trong nội bộ đảng của bà sẽ hấp dẫn hơn mọi người nghĩ.
“Tôi nghĩ chắc chắn đảng Cộng hòa cũng sẽ có bầu cử sơ bộ năm 2020”, bà nói với NBC News sau sự kiện của ông Kasich. “Liệu có đúng như vậy không, và liệu có quyết liệt không, thì vẫn còn phải chờ thêm các diễn biến”.
