Chọn ngành học trong kỷ nguyên AI, Gen Z nên ưu tiên yếu tố nào?

Trí tuệ nhân tạo đang tái định hình cách học tập, làm việc và hòa nhập thị trường lao động. Sự thay đổi này yêu cầu Gen Z lựa chọn ngành học có khả năng thích ứng cao và giai đoạn lớp cuối cấp chính là khoảng thời gian then chốt để xác lập hướng phát triển, chuẩn bị cho hành trình bước vào đại học.

Chọn ngành dựa trên năng lực và hướng nghề mong muốn

Quyết định ngành học phản ánh quỹ đạo nghề nghiệp nhiều năm sau đó. Gen Z cần hiểu bản thân mạnh ở dạng tư duy nào, ví dụ xử lý số liệu, quan sát tâm lý, sáng tạo hình ảnh hay phân tích chiến lược, từ đó chọn ngành phù hợp và phương pháp học đúng để tạo nền tảng tiến xa trong lĩnh vực mình theo đuổi.

Sự hiểu biết về môi trường làm việc tương lai cũng hỗ trợ quá trình định hướng. Khi tìm hiểu ngành nghề, học sinh nên quan sát nhịp độ làm việc, tính chất nhiệm vụ và mô hình phát triển chuyên môn. Việc hình dung một ngày làm việc trong tương lai sẽ giúp học sinh đánh giá độ phù hợp giữa lĩnh vực và phong cách tư duy của bản thân.

Gen Z cân nhắc chọn ngành học phù hợp trong bối cảnh AI phát triển mạnh mẽ.

Trước sự bùng nổ của công nghệ, nhiều học sinh băn khoăn liệu có nhất thiết phải theo học các ngành chuyên sâu về AI mới có cơ hội phát triển. Câu trả lời là không, bởi thực tế AI chỉ là công cụ hỗ trợ, không thể xóa bỏ các nghề nghiệp hiện hữu mà đang tái định hình chúng, đòi hỏi con người phải biết cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phục vụ cho lĩnh vực chuyên môn. Báo cáo AI and the Future of Learning của UNESCO cho hay AI góp phần thay đổi hoạt động học tập và làm việc thông qua phân tích dữ liệu, mô phỏng và tự động hóa. Báo cáo cũng mô tả mức độ ứng dụng công nghệ này trong các nhóm ngành sử dụng nền tảng số như kinh doanh, quản trị, kỹ thuật và sáng tạo nội dung.

Cụ thể, ở lĩnh vực sáng tạo, AI hỗ trợ rút ngắn quá trình sản xuất hình ảnh, video. Trong kinh doanh, dữ liệu lớn kết hợp công cụ số nâng cao hiệu quả dự báo và quyết định. Khối ngành truyền thông tận dụng AI để phân tích hành vi và nội dung, trong khi ngành thiết kế chú trọng sự kết hợp giữa công cụ mới và tư duy người dùng. Qua đó, có thể thấy trí tuệ nhân tạo là lợi thế để gia tăng tốc độ và hiệu quả, nhưng chuyên môn vững chắc mới là yếu tố giúp Gen Z tiến xa.

Xu hướng chọn ngành trong thời đại số

Thông tin từ các buổi tư vấn hướng nghiệp tại nhiều trường THPT cho thấy nhóm ngành kinh tế, quản trị, marketing, truyền thông, logistics và công nghệ tiếp tục thu hút lượng lớn học sinh. Trong đó, ở TP.HCM, sự quan tâm dành cho kinh doanh quốc tế và quản trị kinh doanh tăng mạnh do nhu cầu nhân lực lớn, môi trường doanh nghiệp liên tục đổi mới. Tại các tỉnh Đông Nam Bộ, logistics và quản lý chuỗi cung ứng được chú ý vì xu hướng dịch chuyển sản xuất. Còn khu vực miền Tây Nam Bộ cho thấy sức hút của công nghệ thông tin và truyền thông đa phương tiện, đặc biệt khi giới trẻ tiếp xúc sớm với công cụ số.

Gen Z Tây Nam Bộ đặc biệt quan tâm đến các nhóm ngành tại UEF.

Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM (UEF) được nhắc đến nhiều trong quá trình tìm hiểu của học sinh vì chương trình đào tạo cập nhật liên tục với phương pháp học giàu tính ứng dụng. Các ngành quản trị kinh doanh, marketing, công nghệ thông tin, truyền thông đa phương tiện và luật… của trường nhận sự quan tâm bởi đây là những lĩnh vực phù hợp định hướng chuyển đổi số, cơ hội nghề nghiệp cao.

Gen Z tham dự tư vấn hướng nghiệp đánh giá cao cách trường giới thiệu lộ trình nghề rõ ràng, từ năm nhất đã tiếp xúc dự án thực tế. Khi quan sát những hướng đi nghề nghiệp đa dạng, các bạn trẻ dễ hình dung con đường phát triển sau khi ra trường, nhờ vậy giai đoạn lựa chọn ngành học với tâm thế cũng bớt áp lực hơn.

Đại diện UEF cho biết chương trình đào tạo của trường được xây dựng theo hướng tích hợp AI và gắn với bối cảnh doanh nghiệp. Mô hình lớp quy mô vừa kết hợp giảng dạy song ngữ, case study (tình huống), dự án, chuyên gia, doanh nghiệp… giúp sinh viên chủ động rèn kỹ năng phân tích, sáng tạo và sử dụng công cụ số trong từng học phần. Đây là những ưu điểm khiến nhiều học sinh các tỉnh, thành yên tâm khi tìm hiểu về ngôi trường này.

Trí tuệ nhân tạo là lợi thế, nhưng không phải yếu tố cốt lõi trong việc định hướng nghề nghiệp cho Gen Z.

Tóm lại, kỷ nguyên AI mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp, nhưng nền tảng chọn ngành nằm ở sự phù hợp với hướng phát triển tương lai của từng học sinh. Năng lực công nghệ có thể là lợi thế quan trọng, song yếu tố cốt lõi của định hướng nghề nghiệp vẫn khởi đầu từ sự phù hợp của bản thân Gen Z. Khi hiểu rõ vai trò của AI và biết cách quan sát nhu cầu thị trường, Gen Z sẽ vững vàng hơn khi quyết định ngành học.