Đối thoại Shangri La 2014, diễn đàn an ninh uy tín bậc nhất khu vực, diễn ra từ ngày 30/5 đến ngày 1/6 với sự tham gia của gần 400 chuyên gia và các nhà lãnh đạo 27 quốc gia. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ đọc bài diễn văn chính tại hội nghị. Đây là bài phát biểu mà giới quan sát rất kỳ vọng sau hàng loạt biến chuyển an ninh trong khu vực và các hành động gây hấn của Trung Quốc một năm qua.
 |
| Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh: Kyodo |
Giáo sư Carl Thayer làm việc tại Học việc Quốc phòng Australia cho biết: “Tôi rất quan tâm tới những 'cây gậy và củ cà rốt' mà Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe mang tới cho Trung Quốc. Chắc chắn chúng ta sẽ thấy những cây gậy. Ông ấy sẽ đưa ra chiến lược hiệu quả để ngăn Trung Quốc gây hấn hay phương thức hợp tác với các nước để giữ nguyên trạng các vùng biển tranh chấp”.
Theo Sankei Shimbun, Nhật Bản sẽ tận dụng bài phát biểu tại hội nghị để tạo đối trọng với Trung Quốc, khi Bắc Kinh đang phô trương sức mạnh và gây căng thẳng trên Biển Đông.
Ông Abe sẽ yêu cầu Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và kêu gọi "các cuộc thảo luận mang tính xây dựng" để giảm căng thẳng.
Báo Tuổi Trẻ dẫn lời chuyên gia Tim Huxley thuộc Viện Nghiên cứu chiến lược (IISS), đơn vị tổ chức đối thoại Shangri La, đánh giá: “Thông điệp của ông Abe có thể sẽ thu hút sự chú ý, không chỉ với Trung Quốc. Bắc Kinh chắc chắn phản ứng ngay lập tức với những ngôn từ của Abe”.
Ban đầu một số chuyên gia nhận định Bắc Kinh sẽ tẩy chay Shangri La năm nay để phản đối sự hiện diện của Thủ tướng Nhật Bản. Tuy nhiên, họ đã cử Phó Oánh, một nữ quan chức ngoại giao, làm trưởng đoàn tham dự Shangri La.
Năm 2012, giữa lúc căng thẳng Philippines - Trung Quốc trên bãi cạn Scarborough gia tăng, Phó Oánh đã nhắc nhở Manila "chớ phán đoán sai lầm, không leo thang căng thẳng bất chấp hậu quả".
Đầu năm nay, bà Oánh cũng công khai chỉ trích quá khứ của Nhật Bản. Vì vậy, theo các nhà phân tích, lần này Thủ tướng Shinzo Abe sẽ phải đối mặt với một đối thủ đáng gờm.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng tham dự Shangri La năm nay. Bonnie Glaser, cố vấn cấp cao phụ trách khu vực châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế trụ sở tại Washington, hy vọng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel sẽ cân nhắc một số chính sách và hành động cụ thể của Mỹ sau khi tham dự diễn đàn.
“Lầu Năm Góc thường không chỉ trích gay gắt Trung Quốc tại Shangri La trong những năm gần đây. Tuy nhiên, tình hình năm nay có thể sẽ khác”, bà Glaser nhận định.
