Năm 17 tuổi, Flavio phải cắt bỏ một chân vì mắc bệnh do não mô cầu gây ra. Câu chuyện của anh là lời cảnh tỉnh về mức độ nguy hiểm của căn bệnh này.
Ai cũng có thể là nạn nhân của não mô cầu
Flavio Da Pozzo sinh năm 2002 tại Guadeloupe, một quần đảo thuộc Pháp ở vùng biển Caribe. Từ nhỏ, Flavio đã bộc lộ năng khiếu bóng đá và ao ước trở thành cầu thủ chuyên nghiệp.
Tưởng chừng chạm ngưỡng ước mơ năm 17 tuổi khi chuẩn bị ký hợp đồng với câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thì biến cố ập đến với Flavio. Anh phát hiện bị nhiễm não mô cầu gây nhiễm trùng huyết nặng. Ban đầu, bệnh chỉ gây sốt, đau họng thông thường nhưng sau đó tiến triển nhanh khiến mạch máu bị hoại tử. Bác sĩ đánh giá tỷ lệ sống sót của Flavio chỉ 1%, buộc phải cắt cụt chân phải để giữ tính mạng, khép lại giấc mơ khoác áo cầu thủ.
 |
| Flavio Da Pozzo nay đã 23 tuổi, từng phải từ bỏ giấc mơ trở thành cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp sau cơn bạo bệnh do não mô cầu. Ảnh: Võ Thoại. |
“Mỗi người đều có những ước mơ, hoài bão gây dựng nhiều năm trời nhưng não mô cầu chỉ cần 24 giờ để hủy hoại”, Flavio chia sẻ.
Flavio không phải trường hợp hiếm mắc bệnh lý do não mô cầu gây ra. Ước tính mỗi năm, thế giới có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu. Tại Việt Nam, từ cuối năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận 95 ca bệnh do nhiễm não mô cầu. Trong đó, một thanh niên 24 tuổi quê Bắc Ninh đã tử vong vì nhiễm trùng huyết tối cấp do não mô cầu hồi tháng 2; thiếu niên 14 tuổi ở Đắk Lắk bị nhiễm trùng huyết do nhiễm não mô cầu dẫn đến suy đa cơ quan, hoại tử chi.
 |
| Là nạn nhân của não mô cầu, không phải ai cũng có thể vực dậy tinh thần để tiếp tục theo đuổi ước mơ. Ảnh: Shutterstock. |
Nằm trong nỗ lực đẩy lùi bệnh do não mô cầu, từ năm 2023, hãng dược phẩm Sanofi cùng Quỹ Nghiên cứu về bệnh viêm màng não (MRF), Liên đoàn các tổ chức phòng chống bệnh viêm màng não (CoMO) và các vận động viên khuyết tật vì mắc bệnh do não mô cầu Ellie Challis (Anh), Théo Curin (Pháp) và Davide Morana (Italy) đã triển khai dự án “Lá cờ đẩy lùi viêm màng não”. Đây là biểu tượng đầu tiên trên thế giới kêu gọi nâng cao nhận thức, chung tay hành động vì mục tiêu đẩy lùi căn bệnh này.
 |
| Ba vận động viên đồng hành dự án “Lá cờ đẩy lùi viêm màng não”. Ảnh: Sanofi. |
Biện pháp phòng ngừa chủ động, hiệu quả
Bác sĩ Phạm Đình Đông, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết não mô cầu gây hai thể bệnh phổ biến và nguy hiểm là viêm màng não và nhiễm trùng huyết hoặc kết hợp cả hai. Trong đó, nhiễm trùng huyết tối cấp có thể dẫn đến tử vong trong chưa đầy 24 giờ.
Tỷ lệ tử vong do não mô cầu lên đến 50% nếu không được điều trị kịp thời, ngay cả khi được điều trị, tỷ lệ này vẫn còn 15%. 10-20% trường hợp sống sót có thể gặp phải di chứng nặng như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ…
 |
| Thanh thiếu niên hay tụ tập nơi đông đúc, chia sẻ chung nhiều đồ dùng có nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn não mô cầu. Ảnh: Shutterstock. |
Não mô cầu dễ lây lan qua đường hô hấp, tiếp xúc gần gũi, sử dụng chung vật dụng cá nhân. Người mang vi khuẩn không triệu chứng có thể lây truyền mầm bệnh khó kiểm soát, như trường hợp nguồn lây bệnh của Flavio vẫn là ẩn số. Một phân tích gộp toàn cầu cho thấy thanh thiếu niên là nhóm có tỷ lệ mang vi khuẩn cao nhất, đạt đỉnh 23,7% ở lứa tuổi 19. Thêm vào đó, nhóm thanh thiếu niên lại thường có hành vi tụ tập sinh hoạt ở nơi đông người như trường học, ký túc xá, phòng trọ, doanh trại quân đội, lễ hội, đại nhạc hội, quán bar…
Bên cạnh đó, nhóm thanh thiếu niên cũng có thói quen như hút thuốc lá, uống rượu bia, thức khuya gây suy giảm hệ miễn dịch và ăn uống chung, dùng chung đồ cá nhân. Đồng thời, lứa tuổi này cũng bắt đầu trải nghiệm nụ hôn đầu đời hoặc quan hệ tình dục dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao.
 |
| Thanh thiếu niên tiêm vaccine để phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Bình An. |
Bác sĩ Đông cho biết não mô cầu có 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh thường gặp và có lưu hành tại Việt Nam là A, B, C, Y, W-135, trong đó nhóm W và C ghi nhận có tỷ lệ tử vong cao nhất. Mỗi người cần tiêm đầy đủ các loại vaccine để được bảo vệ rộng và toàn diện trước 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh A, B, C, Y, W-135. Nếu chỉ tiêm vaccine phòng một hoặc vài nhóm huyết thanh, cơ thể vẫn có thể mắc bệnh do các nhóm còn lại chưa được bảo vệ.
Vaccine phòng 4 nhóm ACYW đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp, Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vaccine nhóm ACYW đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra.
Cùng với tiêm vaccine, bác sĩ Đông khuyến cáo thanh thiếu niên nên thường xuyên rửa tay với xà phòng, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn, sinh hoạt điều độ để giảm nguy cơ mắc bệnh.
