Cận cảnh hệ thống S-400 thế hệ mới bắn hạ mục tiêu

Những ngày cuối năm 2012, quân đội Nga đã tiến hành bắn thử hệ thống tên lửa phòng thủ tầm xa thế hệ mới S-400 Triumf, được phát triển dựa vào thành tựu công nghệ của hệ thống S-300 lừng danh.

Giống với S-300, hệ thống tên lửa phòng không đất đối không S-400 Triumf (NATO gọi là SA-21 Growler) cũng là một trong những sản phẩm được phát triển bởi Cục Thiết kế Trung ương Almaz, Nga. S-400 Triumf chính là phiên bản nâng cấp của S-400, hậu duệ đại gia đình S-300, nhưng sở hữu những cải tiến vượt trội về công nghệ cũng như tầm hoạt động.

Hệ thống tên lửa S-400 Triumf của Nga.

Trên thực tế, tên nguyên bản của S-400 là S-300PMU-3 bởi nó thừa hưởng những thành tựu công nghệ trong quá trình phát triển các tên lửa S-300, đặc biệt là nhánh S-300PMU, trong đó có hệ thống S-300PMU1 mà Việt Nam nhập khẩu của Nga nhằm tăng cường sức mạnh phòng thủ, bảo vệ không phận tổ quốc.

Giống với người tiền bối S-300 và S-400, S-400 Triumf là hệ thống tên lửa phòng không di động chiến lược, có khả năng bắn hạ tất cả các mục tiêu bay xâm phạm không phận thuộc phạm vi bảo vệ. Đặc biệt, tên lửa được trang bị cho đội ngũ S-400 Triumf có thể tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách lên tới 400 km. Tuy nhiên, đây chưa phải điều khiến S-400 Triumf nổi bật mà khả năng tiêu diệt các mục tiêu ở độ cao 10 m so với mặt đất, giúp S-400 Triumf và hệ thống S-300 trở nên độc nhất vô nhị.

Bệ phóng của S-400 Triumf được thiết kế để triển khai nhiều loại tên lửa khác nhau với tầm bắn tối thiểu đạt 40 – 120 km trong khi tầm bắn tối đa lên tới 400 km. Đặc biệt, tên lửa phòng thủ tầm trung và tầm xa của S-400 Triumf còn cho phép nó bắn hạ tên lửa đạn đạo mang hoặc không mang đầu đạn hạt nhân ở khoảng cách tối đa 60 km kể từ bệ phóng.

Các loại tên lửa chuyên dụng được trang bị cho S-400 Triumf bao gồm 9M96 với tầm bắn hạ mục tiêu đạt 40 - 120 km, tên lửa 48N6 đủ sức tiêu diệt các đối tượng bay ở khoảng cách tối đa 250 km trong khi tên lửa 40N6 có thể giúp S-400 Triumf hạ gục mục tiêu ở khoảng cách 400 km. Tất cả các tên lửa của S-400 Triumf đều được đánh giá khá chính xác.

Cụ thể, tên lửa kích cỡ nhỏ 9M96 lại là một trong những vũ khí hiệu quả nhất của S-400 Triumf. Với tốc độ cao và độ chính xác lý tưởng, 9M96 dễ dàng tiêu diệt các mục tiêu bao gồm máy bay cường kích, tiêm kích, máy bay ném bom, tên lửa đạn đạo hoặc tên lửa hành trình. Tên lửa 48N6 dẫn đường bằng radar thụ động giúp nó tiêu diệt chính xác những mục tiêu ở cách xa bệ phóng. Riêng 40N6 được trang bị công nghệ dẫn đường radar giúp nó giữ nguyên khả năng bắn hạ mục tiêu ở khoảng cách cực xa.

Dù khá “lợi hại” nhưng tên lửa tầm gần 9M96 chỉ có trần bay tối đa đạt 30 km và tốc độ tên lửa đạt Mach 5 (tương đương 6.000 km/h). Trong khi đó, tên lửa 40N6 và 48N6 đều có khả năng bắn hạ mục tiêu ở trần bay tối đa lên tới 185 km trong khi tốc độ bay lên tới Mach 12 (tương đương hơn 140.000 km/h). Như vậy, hầu hết các phương tiện bay quân sự hiện đang được sử dụng đều khó lòng thoát khỏi tầm bắn hạ của S-400 Triumf.

Các ống phóng tên lửa của S-400 Triumf sẵn sàng hạ mục tiêu.

Không chỉ vượt trội hơn so với đội ngũ S-300 về phạm vi hoạt động và khả năng bắn hạ mục tiêu bao gồm tên lửa hành trình, S-400 Triumf còn được trang bị hệ thống radar tiên tiến, cho phép nó theo dõi đồng thời 100 mục tiêu ở phạm vi 400 – 600 km. Ngoài ra, hệ thống kiểm soát hỏa lực và hỗ trợ ngắm bắn còn cho phép đội ngũ tên lửa của S-400 Triumf khóa đồng thời 36 mục tiêu, sẵn sàng tiêu diệt.

Dù vừa mới được quân đội Nga thử nghiệm thành công phiên bản S-400 Triumf nhưng S-400 đã góp mặt từ rất lâu trong biên chế quân đội Nga. Việc nghiên cứu S-400 được bắt đầu từ năm 1990 và chính thức ra mắt năm 1999. Năm 2001, Nga lên kế hoạch trang bị S-400 cho quân đội Nga nhưng bị hoãn vào năm 2003 vì lý do chưa sẵn sàng.

Một số nguồn tin chưa thể xác nhận cho biết, sự chậm trễ trong việc ra mắt S-400 là do hệ thống điện tử không đáp ứng được nhu cầu tác chiến mới. Chính vì lẽ đó, toàn bộ kế hoạch biên chế S-400 bị hoãn lại để các chuyên gia quân sự Nga khắc phục những thiết sót. Đến đầu năm 2004, S-400 chính thức được đưa vào thử nghiệm trước khi trang bị cho quân đội.

S-400 Triumf là phiên bản cải tiến đầu tiên và mới nhất của hệ thống tên lửa S-400. Điều hiển nhiên, S-400 Triumf sẽ vượt trội hơn tất cả những người tiền bối của mình về khả năng đánh chặn tầm xa. Thậm chí, S-400 Triumf còn được kỳ vọng sẽ trở thành vũ khí chủ lực trong chiến lược phòng không Nga trong tương lai.

Trịnh Duy

Theo Infonet