Cận cảnh biệt thự Vọng Nguyệt nơi Khánh Hòa từng định trưng dụng

Mới đây, Trung tâm Bảo tồn Di tích tỉnh Khánh Hòa (thuộc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Khánh Hòa) đã thu hồi văn bản gửi Công ty CP Đầu tư Khánh Hà (thuộc Tập đoàn Hà Đô, chủ đầu tư dự án biệt thự Cầu Đá, phường Nha Trang) về việc trưng dụng biệt thự Vọng Nguyệt (tên gọi khác là lầu Bảo Đại) làm nhà công vụ.

Trong văn bản trước đó, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa cho biết sẽ trưng dụng tạm thời hai phòng tại biệt thự Vọng Nguyệt của khu di tích biệt thự Cầu Đá làm chỗ ở cho hai cán bộ sở từ tỉnh Ninh Thuận (cũ) ra Khánh Hòa công tác.

Do đó, Trung tâm đề nghị Công ty CP đầu tư Khánh Hà phối hợp hỗ trợ công tác bảo vệ, đóng mở cửa ra vào khu di tích và cung cấp hệ thống điện, nước tại biệt thự Vọng Nguyệt trong thời gian trưng dụng làm nơi ở của các cán bộ nêu trên.

Di tích biệt thự Cầu Đá gồm 5 căn biệt thự được xây dựng từ năm 1923, người Pháp đặt tên theo các loài cây, loài hoa trồng xung quanh mỗi biệt thự là Xương Rồng, Bông Sứ, Phượng Vĩ, Bông Giấy và Cây Bàng.

Sau khi vua Bảo Đại lên ngôi, người Pháp đã giao cho ông sử dụng hai căn biệt thự có tên Xương Rồng và Bông Sứ để làm nơi ở của vua và hoàng hậu Nam Phương mỗi lần đến Nha Trang nghỉ dưỡng. Chính vì thế, người dân địa phương quen gọi là lầu Bảo Đại.

Đến năm 1954, biệt thự Xương Rồng đổi tên thành Nghinh Phong và biệt thự Bông Sứ đổi tên thành Vọng Nguyệt. Sau năm 1975, các căn biệt thự này được sử dụng thành khu nghỉ mát cho du khách.

Từ năm 2002, biệt thự Cầu Đá do Tổng Công ty Khánh Việt (Khánh Hòa) quản lý và sử dụng. Sau đó, Tổng Công ty Khánh Việt liên doanh với Tập đoàn Hà Đô (Hà Nội) thành lập Công ty CP đầu tư Khánh Hà để thực hiện dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại. 5 biệt thự cổ trên cũng thuộc sở hữu của dự án và doanh nghiệp sẽ cải tạo để cho thuê, phục vụ kinh doanh du lịch.

Sau đó dự án bị chậm tiến độ, bên trong vẫn còn dang dở, một số công trình xây được phần thô rồi dừng thi công. Ngoài ra, quá trình triển khai tại dự án xảy ra vi phạm, bị cơ quan chức năng xử phạt và đình chỉ thi công từ năm 2017.

Đến năm 2023, tỉnh Khánh Hòa đã thu hồi gần 9.300 m2 đất tại dự án này. 5 biệt thự cổ được giao cho Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa quản lý theo quy định.

Hiện những ngôi biệt thự cổ này đang xuống cấp trầm trọng, cửa đóng then cài, không cho người lạ vào.