Nhiều nghệ sĩ lo ngại chúng có thể tạo ra nhiều hình ảnh phái sinh từ các tác phẩm nghệ thuật gốc mà không cần sự cho phép của tác giả. Ảnh: Janus Rose. |
Để chuẩn bị cho học kỳ mùa xuân năm 2023, giáo sư Winnie Song của ĐH New York đã làm một việc cho sinh viên mà bà chưa từng làm trước đây: Tạo ra các hướng dẫn sử dụng AI cho nghệ thuật nói chung. Bà không phải là giảng viên nghệ thuật duy nhất nghĩ về điều này.
Sự phát triển nhanh chóng của các hệ thống tự động như Stable Diffusion, Midjourney và DALL-E 2 trong năm qua khiến giảng viên tại các cơ sở giáo dục nghệ thuật sau trung học vừa phải tìm cách ứng dụng chúng vào công việc dạy học, vừa phải học hỏi, tìm hiểu chúng.
“Lo lắng về việc AI sẽ tạo ra những thứ không tồn tại ngoài đời, tôi hạn chế sinh viên của mình sử dụng chúng trong lớp học của tôi. Chưa bao giờ tôi tưởng tượng người ta sẽ xem việc tạo ra tác phẩm nghệ thuật bằng AI là một nghề”, cô nói với Motherboard.
Tác phẩm nghệ thuật tạo bởi AI tràn ngập trên Internet kể từ khi người dùng bắt đầu biết sử dụng AI tạo ra các sản phẩm phức tạp từ những bức ảnh đơn giản. Nhiều nghệ sĩ đã phản đối sự xuất hiện của các công cụ này do lo ngại chúng có thể tạo ra nhiều hình ảnh phái sinh từ các tác phẩm nghệ thuật gốc mà không cần sự cho phép của tác giả.
Giảng viên “đau đầu”
Sự phát triển của AI không chỉ đặt nghi vấn về bản chất của nghệ thuật và việc sáng tạo nghệ thuật, nó khiến các nhà giáo dục “đau đầu” trong việc giáo dục những kỹ năng cần thiết cho sinh viên thay vì để họ biến thành “những người làm nghề sử dụng công cụ AI để sáng tạo tác phẩm nghệ thuật”.
“Tôi nghĩ chúng tôi cần cố gắng dạy sinh viên độc lập với các công cụ. Ngoài ra, chúng tôi cũng cần đảm bảo họ vẫn là người theo thuyết bất khả tri, không phụ thuộc vào bất cứ thứ gì để có được công việc phù hợp. Sinh viên có thể học cách sử dụng AI nhưng đó không phải là công việc chính của họ”, cô Song nói.
Cách các giáo sư giới thiệu nghệ thuật AI trong lớp học sẽ khác nhau giữa các lớp học và ngành học.
Cô Song đang dạy một lớp học vẽ. Trong đó, sinh viên phải lấy cảm hứng từ thiên nhiên và thế giới xung quanh. Do đó, họ phải tuân thủ nội quy hạn chế sử dụng AI nói trên của cô Song.
Sự phát triển của AI không chỉ đặt nghi vấn về bản chất của nghệ thuật và việc sáng tạo nghệ thuật. Ảnh: Midjourney. |
Ở một lớp học khác, cô Kurt Ralske, giáo sư Truyền thông kỹ thuật số và Trưởng khoa Nghệ thuật Truyền thông tại ĐH Tufts, lại thực hiện cách tiếp cận khác.
“Cá nhân tôi đã khuyến khích sinh viên khám phá AI trong sáng tạo. Tôi nghĩ họ nên biết các công cụ này, khả năng của chúng và phát triển bản thân”, cô nói với Motherboard.
Thầy Doug Rosman, giảng viên khoa Nghiên cứu Nghệ thuật và Công nghệ tại Học viện Nghệ thuật Chicago, cũng đang cho sinh viên khám phá các công cụ này trong lớp học của mình.
Tuy nhiên, trong lớp thực hành chuyên nghiệp, ông hướng sinh viên tập trung nhiều hơn vào nghề nghiệp thay vì các công cụ AI. Nghệ thuật AI và tác động của nó đối với các nghệ sĩ đang làm việc lại là một cuộc thảo luận khác.
Sinh viên lo lắng
Giảng viên không phải là đối tượng duy nhất “đau đầu” về sản phẩm nghệ thuật của AI. Các sinh viên nghệ thuật cũng đang đối phó với những ảnh hưởng của AI như bão hòa thị trường dành cho các nghệ sĩ. Điều này có thể có tác động tới sự nghiệp của họ.
“Cách các nghệ sĩ tiếp nhận nền văn hóa siêu công nghệ thực sự rất đáng thất vọng”, Marla Chinbat, sinh viên nghệ thuật tại ĐH Illinois-Chicago, chia sẻ.
Không giảng viên hoặc sinh viên nào tại các tổ chức được phỏng vấn cho biết khoa hoặc trường của họ ban hành hướng dẫn sử dụng nghệ thuật AI hoặc chính sách sử dụng trình tạo nghệ thuật AI cho các dự án.
Charlotte Belland, giáo sư kiêm Chủ nhiệm chương trình hoạt hình tại ĐH Nghệ thuật & Thiết kế Columbus, cho biết việc thiết lập các thông số được giao cho từng người hướng dẫn tùy thuộc vào nội dung được dạy trong lớp.
“Miễn là họ thiết lập các thông số của mình là gì, đó là một diễn đàn mở để có thể sử dụng hoặc không sử dụng công nghệ AI", bà Belland nói.
Tuy nhiên, việc tìm hiểu cách thức hoạt động của các chương trình này và công dụng của nó trong việc giáo dục cần thêm thời gian và công sức. Nếu một giảng viên chưa quen với công nghệ, việc điều hướng cách giảng dạy về chúng có thể mất nhiều công sức hơn.
Susan Behrends Valenzuela, sinh viên nghệ thuật tại ĐH New York. Ảnh: Courtesy of artist. |
Ngay cả khi những giảng viên không đưa nghệ thuật AI vào các lớp học, sinh viên vẫn trằn trọc về cách AI đang ảnh hưởng đến thế giới nghệ thuật.
Susan Behrends Valenzuela, sinh viên nghệ thuật tại ĐH New York, cho biết chủ đề này chỉ mới xuất hiện một lần trong một lớp học của cô ấy, nhưng cô quan tâm đến chủ đề này trong các cuộc thảo luận sâu hơn ở các lớp học khác.
“Tôi ước gì chúng ta đã nói về nó nhiều hơn một chút. Nhưng đồng thời, tôi nghĩ để điều đó xảy ra, các giáo sư cần phải biết thêm một chút về loại công nghệ đó. Tuy nhiên, đó không phải là điều họ thực sự tập trung”, cô nói.
Bên cạnh đó, sinh viên cũng đang suy nghĩ về cách họ áp dụng những công cụ này như một phần trong học tập và sáng tạo. Julia Hames, sinh viên hội họa trường Thiết kế Rhode Island, cho biết họ đã sử dụng AI Wombo để lấy cảm hứng.
“Trong một thời gian, tôi không có bất kỳ ý tưởng nào về việc vẽ gì. Vì vậy, tôi chỉ đặt các lời nhắc ngẫu nhiên vào Wombo để xem nó tạo ra thứ gì", Hames bổ sung rằng cô thực sự không thích bất kỳ ý tưởng nào nó tạo ra, tuy nhiên, nó có nhiều ý tưởng con người không thể nghĩ ra.
Các giảng viên như Song, Ralske, Rosman và Belland đều cho biết họ không để sinh viên sử dụng AI sáng tạo cho các dự án mà họ không biết. Nếu một sinh viên sử dụng AI cho một dự án, họ sẽ dễ bị phát hiện bởi người trong nghề.
Sách về nghề giáo
Nếu độc giả có hứng thú với nghề giáo - một nghề nghiệp đặc biệt và đang trải qua những biến động lớn, mục Giáo dục giới thiệu một số lựa chọn:
Xin được nói thẳng (GS Hoàng Tụy) và Ước vọng cho học đường (GS Huỳnh Như Phương): Cuốn sách của hai nhà giáo tiên phong tại Việt Nam với nhiều suy nghĩ và những trăn trở của hai ông về tương lai nền giáo dục nước nhà.
Nghề giáo qua các tác phẩm thiếu nhi nổi tiếng: Tình thầy trò trong các tác phẩm văn chương nổi tiếng khiến độc giả cảm động bởi các nhân vật đã làm được những việc lớn lao, vượt xa chức trách của một giáo viên