Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã từ chức trong bối cảnh bất đồng quan điểm sâu sắc với Tổng thống Donald Trump. Điều này đặt ra câu hỏi ai sẽ thay thế vị tướng về hưu và quan trọng hơn cả là ai sẽ muốn đảm nhận công việc dưới trướng một vị tổng thống được đánh giá là “bất thường”.
Bộ trưởng Mattis là một trong số ít những quan chức của chính quyền Tổng thống Trump nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng . Đối với đồng minh Mỹ ở nước ngoài nhìn nhận Bộ trưởng Mattis đại diện cho một sự ổn định trong chính quyền được đánh giá là đầy “hỗn loạn”.
Không rõ người thay thế ông Mattis có nhận được sự ủng hộ của Quốc hội và đồng minh của Mỹ hay không. Politico đã giới thiệu một số ứng viên tiềm năng cho vị trí tân Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.
Tướng về hưu Jack Keane
Jack Keane, vị tướng 4 sao từng giữ chức Phó tham mưu trưởng Quân đội Mỹ trước khi nghỉ hưu vào năm 2003. Ông Keane đang hoạt động với vai trò nhà phân tích quốc phòng và giữ chức Chủ tịch hội đồng Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington.
 |
| Tướng về hưu Keane hiện là một nhà phân tích quốc phòng nhiều uy tín tại Mỹ. Ảnh: Getty. |
Tướng Keane thường xuyên xuất hiện trên Fox News để phân tích an ninh quốc gia. Ông Keane là người có quan điểm quốc phòng cứng rắn và được Tổng thống Trump coi trọng. Ông Keane thường xuyên được đề cập như một tùy chọn để thay thế Bộ trưởng Mattis.
Ông Keane đã cảnh báo kế hoạch giảm ngân sách quốc phòng xuống mức dưới 700 tỷ USD được Tổng thống Trump đưa ra vài tuần trước. Ông cảnh báo việc cắt giảm ngân sách quốc phòng sẽ là sai lầm rất lớn. Ông Keane lập luận rằng chính quyền cần duy trì mức tăng ngân sách quốc phòng.
Vị tướng về hưu đã có những lời lẽ gay gắt đối với Mick Mulvaney, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách và người sẽ là Chánh văn phòng Nhà Trắng mới. “Tôi nghĩ rằng có con cáo trong chuồng gà và con cáo đó là Mulvaney”, ông Keane nói.
Trong cuộc phỏng vấn với đài NPR hôm 20/12, Keane nói rằng ông có cùng quan điểm với Bộ trưởng Mattis, phản đối quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Trump. Tuy vậy, ông nói thêm rằng không muốn công việc của Bộ trưởng Mattis.
“Tôi không có ý định quay lại với công việc. Tôi tin rằng tổng thống sẽ tìm thấy một người có đủ khả năng phục vụ quốc gia”, ông Keane nói.
Thượng nghị sĩ Tom Cotton
Ông Cotton là thành viên Ủy ban Tình báo và Vũ trang Thượng viện, người đã xây dựng danh tiếng “diều hâu” về vấn đề quốc phòng chỉ trong 4 năm từ khi đảm nhận nhiệm vụ ở Ủy ban. Ông Cotton là một trong những nhà phê bình hàng đầu về các chính sách an ninh quốc gia dưới thời Tổng thống Barack Obama.
 |
| Thượng nghị sĩ Cotton được đánh giá là một trong những người bảo thủ nhất ở Thượng viện. Ảnh: CNN. |
Vị Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, bang Arkansas đã tự đặt mình vào vị trí là một trong những người ủng hộ hàng đầu đối với Tổng thống Trump ở Thượng viện. Ông Cotton, 41 tuổi, là cựu sĩ quan quân đội từng phục vụ ở Iraq và Afghanistan. Ông được nhắc đến như một lựa chọn cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng hoặc Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA).
Tuy vậy, ông Cotton được đánh giá là một trong những thành viên bảo thủ nhất ở Thượng viện và không ngại chỉ trích các đồng nghiệp. Giới phân tích nhận định, ông Cotton có thể phải trải qua quy trình xác nhận đầy khó khăn trước khi trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Người ta cũng không rõ liệu ông có từ bỏ ghế an toàn ở Thượng viện để đảm nhận chức vụ trong nội các hay không.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham
Ông Graham là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ nhất ở Thượng viện trong việc duy trì sự hiện diện và can thiệp quân sự của Mỹ ở nước ngoài. Vị Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, bang South Carolina ban đầu không ủng hộ Tổng thống Trump. Nhưng kể từ khi ông Trump bước vào Nhà Trắng, Thượng nghị sĩ Graham đã có liên hệ chặt chẽ hơn với tổng thống.
 |
| Thượng nghị sĩ Graham nhiều khả năng sẽ trở thành Chủ tịch Ủy ban Lập pháp Thượng viện hơn là vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Ảnh: AP. |
Tuy nhiên, giới phân tích nhận định, Lầu Năm Góc dưới sự lãnh đạo của ông Graham dường như ít có khả năng đưa ra quan điểm trong sự khác biệt giữa ông và Tổng thống Trump về các cam kết quân sự của Mỹ ở nước ngoài.
Thượng nghị sĩ Graham và Tổng thống Trump đã có cuộc đấu khẩu trên Twitter, sau khi ông Graham chỉ trích quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Trump và kêu gọi tổng thống xem xét lại. Đáp lại, Tổng thống Trump viết trên Twitter rằng “Thật khó tin Lindsey Graham sẽ chống lại cuộc sống của người lính và hàng tỷ USD ngân sách”.
Ông Graham, cựu đại tá của Cục Dự trữ Không quân Mỹ, ông được xem là ứng viên tiềm năng cho vị trí Chủ tịch Ủy ban Lập pháp Thượng viện vào năm tới. Do đó, khả năng Thượng nghị sĩ Graham trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ không được đánh giá cao.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Patrick Shanahan
Shanahan là cựu giám đốc điều hành của Tập đoàn Boeing, người đã tăng cường tiếng nói trong Lầu Năm Góc về lực lượng Không gian của Tổng thống Trump. Shanahan là khách thường xuyên của Nhà Trắng, với nền tảng từng là người điều hành công ty, Shanahan mang đến một quan điểm khác so với các vị tướng nghỉ hưu.
Cựu thượng nghị sĩ Jim Talent
Jim Talent là thành viên đảng Cộng hòa, bang Missouri. Ông từng được đề cập rất nhiều đến vị trí Bộ trưởng Quốc phòng, 2 năm trước khi Tổng thống Trump chọn tướng Mattis. Ông Talent có nhiều kinh nghiệm với vấn đề Trung Đông, châu Á và từng làm việc tại Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Mỹ - Trung.
 |
| Cựu Thượng nghị sĩ Talent từng là một trong những lựa chọn hàng đầu cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Ảnh: CNN. |
Talent từng gặp Tổng thống Trump vào năm 2016, trong quá trình ông tìm kiếm ứng viên cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng. Tuy vậy, các quan chức Nhà Trắng từng ủng hộ ông Talent như Chánh văn Phòng Nhà Trắng Reince Priebus đã rời nhiệm sở từ rất lâu.
Giám đốc tình báo quốc gia Dan Coats
Dan Coats, cựu thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, bang Indiana. Ông Coats khá kín tiếng kể từ khi phụ trách cơ quan tình báo quốc gia. Ông có quan điểm cứng rắn cùng với một số quan chức chính quyền trong cuộc điều tra cáo buộc Nga can thiệp vào bầu cử ở Mỹ năm 2016.
Tuy vậy, sự ủng hộ đối với ông giảm mạnh kể từ tháng 7, vì cách ông phản ứng trước các học giả về việc Tổng thống Trump mời Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm Washington.
