Tối thứ tư, Gary Neville bị sa thải. Bắt đầu bằng những trái cam và kết thúc bằng cà chua thối, triều đại bất hạnh của ông chỉ tồn tại trong 3 tháng. Đó là một thảm họa tuyệt đối, cũng có thể nói là sự ô nhục.
Một trong rất nhiều thất bại
Với nhiều người, kết cục này không quá bất ngờ. Giống như những học trò của Sir Alex Ferguson bước vào nghiệp HLV khác, thất bại là điều được tiên đoán trước. Rõ ràng việc xuất hiện trên đường pitch với bộ vest khác xa với khi mặc bộ quần áo cầu thủ. Thế nhưng khi hầu hết đều bị nhấn chìm trong sầu thảm, người ta không khỏi thắc mắc, vì lẽ gì Sir Alex lại không thể sản sinh ra những HLV tuyệt vời? Lời nguyền, sự trùng hợp ngẫu nhiên hay chỉ đơn giản là họ không đủ tốt?
 |
| Neville chỉ là một trong rất nhiều học trò thất bại của Sir Alex |
Đầu tiên cần phải làm rõ, phần lớn những học trò của Fergie đều có sự nghiệp cầu thủ lừng lẫy, như Roy Keane, Andrei Kanchelskis, Paul Ince, Mark Hughes, Steve Bruce, Laurent Blanc, Teddy Sheringham, Ole Gunnar Solskjaer, Frank Stapleton, Gordon Strachan, Mike Phelan và một số là tượng đài của bóng đá thế giới như Henrik Larsson, Bryan Robson, Ryan Giggs. Tuy nhiên, như đã biết, đây chưa bao giờ là yếu tố đảm bảo cho việc trở thành HLV thành công.
Trong sự nghiệp quản lý của Sir Alex, có tới 41 học trò bước lên vị trí HLV (29 người từng chơi cho MU). Điều đáng buồn là chỉ có 5 người từng giành ngôi vô địch, gồm Berg (Legia Warsaw), Blanc (PSG), McLeish (Rangers), Solskjaer (Molde) và Strachan (Celtic).
Số thành công ít ỏi này cũng không thực sự gây ấn tượng. Ai cũng biết PSG không có đối thủ ở Ligue 1, trong khi Rangers và Celtic - hai đội nắm giữ 99 trong 118 danh hiệu vô địch Scotland - là vô đối ở giải đấu của họ. Ngoài ra, Blanc chưa thể kiểm chứng được năng lực bên ngoài nước Pháp, còn 4 người kia đều thất bại khi chuyển môi trường.
Nguyên nhân cho tất cả sự thất vọng này là gì?
Trong bóng đá hiện đại, chiến thuật là yếu tố vô cùng quan trọng. Những chiến lược gia xuất sắc hiện nay đều rất giỏi trong lĩnh vực này, như Pep Guardiola, Luis Enrique, Jose Mourinho hay Joachim Loew, Juergen Klopp rồi đến Carlo Ancelotti và Antonio Conte.
 |
| Các học trò của Sir Alex đã có trải nghiệm tồi tệ trong vai trò HLV |
Thầy của họ là ai? Guardiola chịu ảnh hưởng của Johan Cruyff và Van Gaal - giống Enrique, Mourinho. Loew và Klopp học hỏi từ Helmut Gross. Ancelotti được hướng dẫn bởi Arrigo Sacchi, còn kiến thức Conte có được nhờ Marcello Lippi. Không khó để nhận ra điểm chung của họ: Tất cả là những chiến thuật gia đại tài.
Nói như vậy không có nghĩa Sir Alex không giỏi chiến thuật. Như những HLV tại Anh khác trong các thập niên trước, chiến thuật ít được coi trọng (thành công ở MU gắn chủ yếu với 4-4-2 và một số biến thể). Tài năng của ông thể hiện ở tầm chiến lược, hoạch định chính sách, tạo dựng phong cách và truyền cảm hứng.
Một ví dụ để thấy điều này, MU đã 2 lần vô địch Champions League nhưng không ai nói họ thiết lập được sự thống trị ở châu Âu hoặc tạo ra trào lưu mới về chiến thuật (như Milan, Barca, Bayern hay Real). Phần lớn nó hình thành bởi tinh thần, cảm hứng và một chút may mắn.
 |
| Sir Alex là thiên tài không thể bắt chước. |
Bạn có thể thấy, trong tất cả cuốn sách hay bài viết nói về bí quyết chiến thắng của Sir Alex, chủ yếu đề cập đến cách thức quản lý, xây dựng nền tảng và sử dụng các nguồn lực hơn là về các bài học chiến thuật. Đây là thiệt thòi cho học trò của ông.
Lúc này xuất hiện một câu hỏi khác. Vậy tại sao Sir Alex thành công, trong khi Neville cùng những người khác thì không? Ông là một thiên tài trong việc tổ chức đội bóng, chuẩn bị và triển khai kế hoạch, khả năng thích ứng trong mỗi tình huống, khai thác năng lực cầu thủ, cố gắng khuếch đại nó và đặt họ vào đúng vị trí. Đấy là những điều mà không thể truyền đạt hay dạy lại.
Khi còn chơi bóng, các học trò luôn cảm thấy may mắn khi được làm việc cùng Sir Alex. Nhưng khi trở thành người đứng trên đường pitch, họ vật lộn để mô phỏng lại sự vĩ đại của thầy mình. Nhân bản thiên tài luôn là một điều khó khăn.
