Quảng cáo trực tuyến rao bán đất bên ngoài Bangkok của Nop gần như ngay lập tức thu hút sự chú ý của người mà anh không ngờ tới: Những kẻ lừa đảo trực tuyến trên khắp châu Á.
Chỉ trong vòng vài giờ, một người phụ nữ đã cố gắng lôi Nop vào câu chuyện về gia đình cô ở Afghanistan đang chạy trốn khỏi Taliban cùng lời nói đang có hàng triệu USD cần dùng tại Thái Lan.
 |
| Những kẻ lừa đảo đang sử dụng nhiều phương pháp sáng tạo hơn nhằm khiến nạn nhân dễ bị thuyết phục. Ảnh: Shutterstock. |
Theo SCMP, các mạng lưới lừa đảo đang khai thác triệt để sức mạnh của Internet để nhắm mục tiêu vào các nạn nhân ở châu Á và hơn thế nữa. Chúng sàng lọc các hồ sơ trên mạng xã hội để ghi dấu ấn của mình thông qua những lời quảng cáo, bài đăng hoặc ứng tuyển việc làm.
Thủ thuật ngày càng tinh vi
SCMP dẫn lời từ các chuyên gia cho biết, tội phạm mạng đã biết cách lợi dụng sự am hiểu về cảm xúc của nạn nhân như tin tưởng, tội lỗi, tham lam, tình yêu và cô đơn.
Từ thủ đoạn thao túng tâm lý, chúng vũ khí hóa thành không gian trực tuyến nơi các mục tiêu tương tác tự do nhất và dễ dàng tiết lộ manh mối về mong muốn và thói quen với mỗi lần chạm vào điện thoại.
“Mọi người thường rất khắt khe với các nạn nhân khi hỏi những câu như 'tại sao lại rơi vào những trò lừa đảo này?'. Tuy nhiên, những kẻ lừa đảo thực sự rất giỏi trong việc lợi dụng những hoạt động như mua sắm, hẹn hò và đầu tư trực tuyến. Chúng dành toàn bộ thời gian để lấy lòng tin của bạn và làm giả tất cả những thứ này", Jan Santiago thuộc nhóm Chống lừa đảo toàn cầu có trụ sở tại Mỹ cho biết.
 |
| Các chuyên gia cho biết tội phạm mạng đã biết cách lợi dụng sự am hiểu về cảm xúc của nạn nhân như tin tưởng, tội lỗi, tham lam, tình yêu và cô đơn để. Ảnh: Business Mirror. |
Theo SCMP, các băng nhóm Trung Quốc thống trị thị trường lừa đảo đã tạo ra khoản thu kếch xù lên tới hàng trăm triệu USD.
Chúng mục tiêu vào các nạn nhân ở Hong Kong (Trung Quốc), Singapore, Australia và Trung Quốc, đồng thời biến hàng nghìn người tại các trung tâm lừa đảo qua điện thoại trên khắp Campuchia, Myanmar, Philippines và Lào trở thành nô lệ.
Các chuyên gia an ninh cho biết những nỗ lực nhằm dập tắt ngành công nghiệp lừa đảo bằng các cuộc đàn áp, giải cứu nạn nhân bị buôn bán hay chiến dịch cảnh báo cho người dân đã thất bại. Tội phạm mạng đang thích nghi bằng cách tìm kiếm nhân khẩu học mới, ở các vùng lãnh thổ mới.
Ví dụ tiêu biểu nhất chính là câu chuyện bịa đặt bởi những kẻ lừa đảo tiếp cận Nop để mua khu đất trị giá 200.000 USD của anh đủ tinh vi để gần như lừa được những nhân viên truyền thông bận rộn.
 |
| Một trong những đại bản doanh của lừa đảo công nghệ, được đặt trên đường cao tốc từ Phnom Penh tới Sihanoukville. Ảnh: Al Jazeera. |
May mắn cho Nop là anh đã vô tình nhìn thấu những lời nói dối của kẻ lừa đảo. Với sự trợ giúp của SCMP và các chuyên gia kiểm chứng thông tin, trò lừa đảo đã bị lật tẩy chỉ với một số công cụ đơn giản, dễ dàng và hoàn toàn có sẵn mà người dùng có thể dùng đến nếu nhận thấy mình là mục tiêu của một trò lừa đảo.
Muôn hình vạn trạng những câu chuyện lừa đảo
Những kẻ lừa đảo bắt đầu câu chuyện bằng cách gửi một tin nhắn cho Nop, tự xưng là góa phụ của Wahed Qaraman, một doanh nhân thuộc bộ tộc thiểu số Hazara bị Taliban bức hại ở Afghanistan và đề nghị đáp ứng giá yêu cầu cho mảnh đất mà anh đang rao bán.
“Người chồng quá cố của tôi là một nhà công nghiệp và thành viên của Hội đồng Kinh doanh Afghanistan ở Kabul. Chồng tôi bị một chiến binh Taliban tấn công khiến anh ấy bị gãy chân và tay. Chúng còn bắn vào chân phải, giật tóc và đánh vào mặt anh ấy bằng một vật cùn. Thật may mắn là tôi cùng các con đã chạy thoát được vì mạng sống thân yêu của mình”, tin nhắn viết.
Người phụ nữ sau đó đưa ra thông điệp muốn nhanh chóng chuyển đến Thái Lan và cần mua một tài sản bằng tiền mặt để có một nơi an toàn và hợp pháp cho con cái. Nop cho biết ban đầu anh rất hoan nghênh sự quan tâm này của góa phụ.
 |
| Một tòa nhà được cho là nơi diễn ra hoạt động lừa đảo trực tuyến tại Sihanoukville. Ảnh: South China Morning Post. |
“Lúc đầu, tôi có chút hy vọng điều này có thể là sự thật. Vì vậy, tôi đã thực hiện một số nghiên cứu nhanh và nhận thấy rằng câu chuyện của cô ấy là sự thật”, Nop nói.
Cụ thể, khi tra cứu tên của người chồng đã khuất trên Google, Nop bắt gặp một thông cáo báo chí của Tổ chức Ân xá Quốc tế ngày 19/8/2021 ghi lại vụ tấn công của một người đàn ông có tên Wahed Qaraman, 45 tuổi.
Tuy nhiên, điều mà Nop không nhận ra là một đoạn trong thông cáo mô tả cách thức Qaraman bị tra tấn dường như đã được sao chép và dán vào đoạn tin nhắn mà anh nhận được.
Điều này cho thấy những kẻ lừa đảo đã tìm kiếm thông tin trên Internet từ trước và xây dựng nhiều nguồn cho một câu chuyện để trông có vẻ uy tín.
“Nạn nhân của chúng thường không phải là những người mà bạn cho là dễ bị lừa. Tuy nhiên, thực tế họ chỉ là những CEO hoặc chuyên gia bận rộn, những người không có thời gian để kiểm tra thông tin khi gặp ai đó trên mạng. Đó là khi sự ép buộc xảy ra", Santiago giải thích.
Sau đó, Nop nhận được những lời giải thích khó hiểu về cách thức giao dịch sẽ diễn ra, đi kèm cùng lời kêu gọi khẩn cấp yêu cầu anh phải chốt giao dịch, mặc dù vẫn chưa có bất kỳ cam kết nào.
 |
| Người phụ nữ cố gắng thuyết phục Nop với bức ảnh được cho là căn cước của cô tại Afghanistan. Ảnh: Handout. |
“Những gì tôi có bây giờ là các con tôi, con gái và con trai tôi. Chúng xứng đáng có một cuộc sống tử tế, chăm sóc sức khỏe, giáo dục phù hợp và một môi trường hòa bình. Hãy hứa với tôi rằng anh sẽ không bỏ trốn với số tiền này. Làm ơn, thông tin này chỉ được giữ kín giữa tôi và anh. Taliban giết thường dân hàng ngày ở đây”, người phụ nữ nhắn cho Nop.
Nattakorn Ploddee - chuyên gia kiểm chứng thông tin nổi tiếng ở Thái Lan - cho biết những yếu tố này chính là dấu hiệu rõ rệt của một vụ lừa đảo.
“Hãy chú ý đến cảm xúc của bạn. Điều này tương tự như một trò lừa đảo lãng mạn, nhưng thay vì tình cảm, nhóm lừa đảo này đang nuôi dưỡng sự đồng cảm”, Ploddee nói với SCMP.
Trước đây, lỗi chính tả, địa điểm và tên không chính xác cũng như những lời bào chữa thiếu thuyết phục cho việc không liên lạc được qua điện thoại hoặc video thường là những biểu hiện dễ nhận thấy về hành vi của một kẻ lừa đảo cẩu thả.
Tuy nhiên, với việc sử dụng internet và lên kế hoạch cho các mục tiêu cần tấn công, những trò lừa đảo đang ngày càng trở nên đáng tin cậy hơn.
Nhiều cuộc đột kích vào các tổ hợp lừa đảo ở Campuchia đã phát hiện ra bối cảnh với bọn tội phạm mặc quân phục của cảnh sát Thái Lan trông rất thuyết phục.
Chúng còn cẩn thận bố trí khung cảnh xung quanh giống như đồn cảnh sát hoặc cơ quan hải quan mà những kẻ lừa đảo sử dụng để đưa hối lộ hoặc trả tiền chuộc qua các cuộc gọi video.
Trong trường hợp của Nop, người phụ nữ sau đó gửi cho anh những bằng chứng trông có vẻ thuyết phục chứng minh nhân dạng của mình, bao gồm bức ảnh hai đứa trẻ đang cười trong xe hơi, một thẻ căn cước Afghanistan, thư ngân hàng và hộp đựng tiền với lời nhắn trấn an.
Tên của ngân hàng, tổng giám đốc và các địa điểm đều phù hợp với kết quả tìm kiếm trên Internet. Tuy nhiên, theo các chuyên gia cho biết, nếu nạn nhân có thời gian và công cụ để kiểm tra sẽ thấy những bức ảnh này thực chất là các vụ lừa đảo bị tóm.
Nhờ chức năng tìm kiếm hình ảnh trên Google, Nop nhanh chóng nhận ra bức ảnh về ngân hàng có tên Da Afghanistan Bank thực chất được lấy từ một hãng thông tấn về ngân hàng ở Kabul được phổ biến rộng rãi trên mạng.
 |
| Nop nhanh chóng nhận ra bức ảnh về ngân hàng có tên Da Afghanistan Bank thực chất được lấy từ một hãng thông tấn về ngân hàng ở Kabul được phổ biến rộng rãi trên mạng. Ảnh: Xinhua. |
Tiếp tục tìm kiếm hình ảnh về một hộp tiền chứa đầy những tờ USD được bọc trong lớp nhựa, Nop tìm thấy trên nhiều trang web cảnh báo về những trò gian lận như vậy.
Đến lúc này, Nop đã ngừng phản hồi. Tuy nhiên, kẻ lừa đảo vẫn tiếp tục với “giai đoạn tiêu diệt” - một thuật ngữ để gợi ý nạn nhân chuyển tiền sau nhiều ngày nỗ lực thuyết phục.
"Tôi lập tức nhận ra đây là trò lừa đảo khi cô ấy hỏi về dữ liệu cá nhân, số tài khoản ngân hàng và số điện thoại", Nop nói.
Theo Santiago, phần lớn nạn nhân đều mất số tiền lớn trong giai đoạn này. “Chúng khiến bạn nghĩ rằng mình đang thua lỗ và để tiết kiệm phí đầu tư cao, thuế hoặc phí giao dịch, bạn cần trả trước một số tiền. Lời hứa đi kèm là số tiền này có thể nhanh chóng tăng từ hàng nghìn USD lên hàng chục nghìn và sau đó là hàng triệu USD”, chuyên gia thuộc nhóm Chống lừa đảo toàn cầu tiết lộ.
Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hội
Cuốn sách Vũ trụ kĩ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.
