Zing.vn lược dịch bài viết của Shara Tibken trên Cnet.
Khát vọng vươn xa của Bkav
Tôi ghé thăm trụ sở của Bkav – công ty cung cấp phần mềm bảo mật đang có tham vọng chiếm lĩnh thị trường smartphone trong nước. Vài tuần trước khi tôi đặt chân tới Hà Nội, Bkav ra mắt Bphone. Đây là sản phẩm được hãng giới thiệu là điện thoại thông minh đầu tiên được thiết kế và sản xuất tại Việt Nam. Thiết bị có kiểu dáng gợi nhớ tới iPhone 4 nhưng sở hữu màn hình 5 inch và 6 phiên bản với giá từ 450 đến 925 USD.
Bkav và Bphone là một phần của cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra ở Việt Nam. Thị trường đang bị chiếm lĩnh bởi các công ty nước ngoài. Do đó, Bkav đứng ra với sứ mệnh xây dựng một smartphone cao cấp cho người dân trong nước. Họ dường như đang học theo lối đi của Xiaomi (Trung Quốc): Xây dựng sự tín nhiệm toàn cầu cho sản phẩm bằng cách phục vụ cho thị trường nội địa.
 |
| Tạ Minh Hoàng, Giám đốc mảng thiết bị di động của Bkav đang giới thiệu về Bphone tại trụ sở ở Hà Nội. Ảnh: Shara Tibken. |
“Sản xuất smartphone cao cấp là ước mơ của mọi tập đoàn công nghệ trên thế giới" – ông Tạ Minh Hoàng, Giám đốc dòng sản phẩm di động của Bkav cho biết. Vị lãnh đạo trẻ chia sẻ khi dẫn chúng tôi tham quan nhà máy sản xuất của họ: "Chính vì thế, có thể làm ra các sản phẩm điện thoại thông minh cũng là ước mơ của Bkav bởi vì chúng tôi muốn trở thành một trong tập đoàn công nghệ tốt nhất thế giới”.
Người Việt Nam không ngại chi tiền cho các sản phẩm công nghệ. Năm ngoái, có tới 24 triệu chiếc di động bán ra tại thị trường này trong khi dân số cả nước rơi vào khoảng 94 triệu người. Nhu cầu điện thoại thông minh đang tăng lên mỗi ngày. Điều này có vẻ là cơ hội tuyệt vời cho các doanh nghiệp như Bkav. Tuy nhiên, người Việt Nam lại không có nhu cầu về một sản phẩm công nghệ gắn mác “made in Vietnam”.
Tại đất nước Đông Nam Á này, iPhone và những chiếc Samsung Galaxy mới là thời thượng. Với những người công nhân có thu nhập chỉ tầm 150 USD/tháng, giá bán của Bphone là quá đắt. Tính cách khoa trương của Nguyễn Tử Quảng – CEO cho Bkav cũng đi ngược lại sự khiêm tốn điển hình của người Việt. Người ta đặt nhiều hoài nghi về đơn vị đứng sau thiết kế và sản xuất Bphone.
Bphone được thiết kế tại Việt Nam
Trái với hoài nghi của số đông, nhà máy sản xuất Bphone có thật. Chỉ mất 10 phút lái xe để đi từ trụ sở tại Hà Nội tới nhà máy của Bkav. Đây là 1 trong 2 cơ sở sản xuất ra những chiếc Bphone. Khi tôi đến thăm, nhà máy lắp ráp đang có khoảng 30 công nhân trong bộ đồng phục xanh lá cây pha trắng. Mọi người đều đeo găng tay vải trắng, khẩu trang và mũ vải để giữ cho sợi tóc không rơi trên các bộ phận của sản phẩm.
Các công nhân ngồi trên ghế văn phòng. Phía trước họ là dây chuyền lắp ráp màu xanh lá cây. Mỗi người được giao nhiệm vụ đảm nhận một phần của quá trình lắp ráp. Thường có khoảng 100 người trong nhà máy đó, nhưng khi tôi đến, họ đang ăn trưa. Ngoài ra, có khoảng 50 người làm việc tại nhà máy cơ khí của Bkav gần đó. Nhà máy này sản xuất ra các bộ phận của Bphone như loa, khung kim loại, khe chứa thẻ SIM.
 |
| Công nhân trong nhà máy lắp ráp Bphone của Bkav. Ảnh: Cnet. |
Nhân viên Bkav cũng thiết kế các chi tiết và sản phẩm trước khi thuê các đối tác khác sản xuất chúng. Bkav đang dự định mở một nhà máy lớn tại Khu Công nghệ cao Hoà Lạc ở ngoại thành Hà Nội. Vị trí nhà máy mới cách xa khoảng 30 km so với nơi sản xuất hiện tại. Kế hoạch sẽ được thực hiện "khi chúng tôi nhận được phản hồi tốt từ thị trường" – ông Vũ Thanh Thắng, Phó chủ tịch kiêm giám đốc phần cứng của Bkav cho biết.
Họ đã đầu tư hơn 20 triệu USD, huy động 200 kỹ sư cho 4 năm ròng phát triển chiếc điện thoại thông minh đầu tiên của mình. Hãng thiết kế mọi thứ từ bo mạch chủ, chứa một dòng chip cao cấp trước đây của Qualcomm, cho đến vỏ máy. BPhone Operation System (BOS) đi kèm nhiều ứng dụng được Bkav thiết kế như trình duyệt Bchrome, ứng dụng gọi điện qua Internet Btalk và tính năng then chốt: Phần mềm chống virus.
Tuy nhiên, không ít người tiêu dùng thắc mắc Bphone có thực sự được thiết kế và sản xuất trong nước hay chỉ là một thiết bị được gia công tại Trung Quốc rồi gắn mác Việt. "Tại sao nhiều người nghĩ rằng Bphone không thực sự là một điện thoại Việt?" - CEO Nguyễn Tử Quảng viết trong e-mail gửi Cnet. "Bởi vì thật khó để tin rằng Việt Nam có thể thiết kế và sản xuất ra những smartphone hàng đầu thế giới".
Quảng “nổ”
CEO 40 tuổi của Bkav không phải là mẫu người bạn kỳ vọng về tính khiêm tốn. Người đàn ông này đã xây dựng phần mềm chống virus lần đầu năm 1995. Khi đó, Nguyễn Tử Quảng còn là sinh viên năm thứ ba. 10 năm sau, công ty Bkav được thành lập để thương mại hóa phần mềm đó. Hiện nay, họ là công ty phần mềm an ninh lớn tại Việt Nam, với chi nhánh ở Mountain View, California - trung tâm thung lũng Silicon.
Lần đầu tiên giới thiệu Bphone tại Triển lãm Điện tử tiêu dùng (CES 2015) đầu năm nay tại Las Vegas và trong lễ ra mắt thiết bị, CEO của Bkav đã nhiều lần gọi sản phẩm của công ty mình là "không thể tin được" và là một "kiệt tác". Ông cho rằng Bphone là smartphone tốt nhất thế giới. "Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng khi giữ nó trong tay của bạn, bạn sẽ nghĩ như tôi: một trong những điện thoại thông minh đẹp nhất thế giới".
 |
| CEO Nguyễn Tử Quảng giới thiệu Bphone. Ảnh: Lê Hiếu. |
Chiến lược “nổ” của CEO Bkav ít nhiều đã thành công. Nguyễn Việt Phú (41 tuổi, nhân viên Đài Truyền hình Việt Nam) đã đặt mua một chiếc Bphone 64 GB màu sâm banh ngay khi smartphone này lên kệ. Khách hàng này muốn xem smartphone Việt Nam có thể qua được chiếc iPhone mình đang dùng không. "Bphone thực sự là một chiếc điện thoại có thiết kế đẹp. Tôi rất hài lòng với thiết bị” – ông Phú chia sẻ qua mail.
Tuy nhiên, đối lập với sự ủng hộ thì Bphone và Bkav hứng chịu rất nhiều chỉ trích từ cộng đồng. Đồng thời, rất nhiều người ở Việt Nam cũng không hề biết đến sự tồn tại Bphone. Một cặp vợ chồng đang đi xem điện thoại thông minh trong cửa hàng thiết bị điện tử lớn gần khu phố Pháp sang trọng của Hà Nội cho biết, họ chưa bao giờ nghe nói đến smartphone nào có tên Bphone cả.
Hội chứng nghiện Samsung và Apple
Đầu ra cho sản phẩm của Bkav là một vấn đề quan trọng. Ngay cả những đại gia lớn trong quá khứ như Nokia và Sony còn đang phải loay hoay trước vấn đề này. Trái lại, hình ảnh thiết bị Apple và Samsung xuất hiện mọi nơi, ở nhiều mặt tiền của các cửa hàng điện tử. Gần như mỗi con phố ở Hà Nội đều có một cửa hàng bán iPhone hoặc sử dụng logo của Apple để thu hút khách hàng, kể cả các tiệm cầm đồ ở Đặng Dung.
Logo táo khuyết xuất hiện trên tất cả mọi thứ có thể, từ mũ bảo hiểm xe máy với cho tới áo phông của người dân ở Hội An, mặc dù Apple không có cửa hàng chính thức ở Việt Nam. Samsung cũng không kém cạnh. Các biển quảng cáo của tập đoàn này có mặt với tần suất dày đặc trên đường phố. Hãng công nghệ Hàn Quốc đã đầu tư gần 9 tỷ USD trong 7 năm qua để xây dựng các nhà máy tại Việt Nam.
 |
| Một cửa hàng di động trên phố Quốc Tử Giám, Hà Nội. Ảnh: Cnet. |
Theo số liệu từ Strategy Analytics, hơn một nửa lượng smartphone bán ra tại Việt Nam trong quý I/2015 vừa qua đến từ Apple và Samsung. Trong khi đó, Bkav vẫn còn vô danh và mờ nhạt. Thách thức của họ là thuyết phục người dân trong nước từ bỏ nhãn hiệu yêu thích của họ để đến với một chiếc điện thoại “made in Vietnam”. Nhưng nếu bạn bỏ ra số tiền hàng trăm USD, tại sao không tìm đến những thương hiệu hào nhoáng?
"Giá là quá cao", độc giả Anh Tuấn chia sẻ. "Tôi là người yêu nước và sẵn sàng hỗ trợ các sản phẩm made in Vietnam miễn là giá trị đáp ứng các chi phí. Tuy nhiên, đừng để lòng yêu nước của bạn được sử dụng như một chiêu trò tiếp thị". Đồng thời, Bkav cũng không phân phối Bphone trực tiếp theo phong cách tiêu dùng của người Việt mà chọn cách bán hàng trực tuyến. Đây cũng là một trở ngại.
Bkav đã bán được 11.822 Bphone đợt mở bán đầu tiên. Tuy nhiên, con số này thực sự là quá nhỏ so với 2,1 triệu smartphone mà Xiaomi đã bán được chỉ trong 12 giờ hay 10 triệu chiếc iPhone 6 và 6 Plus mà Apple đã tiêu thụ hết trong tuần đầu tiên ra mắt vào 9/2014. Tuy nhiên, lãnh đạo Bkav khẳng định, doanh số sản phẩm không phải là điều quan trọng nhất mà họ hướng tới.
Bkav muốn đề cao chất lượng dịch vụ. Họ cho khách hàng được đổi trả sản phẩm trong 2 tuần – điều gần như không bao giờ có tại Việt Nam. "Thị trường toàn cầu là mục tiêu cuối cùng của chúng tôi, như những gì Apple hay Samsung đã làm. Nhưng nếu thị trường nội địa không khả quan, chúng tôi không đủ điều kiện để đi tiếp. Do đó, chúng tôi phải thuyết phục người Việt tin vào sản phẩm của mình," ông Bạch Thành Lê khẳng định.
