Bộ trưởng Quốc phòng Mattis từ chức vì bất đồng với TT Trump

"Vì tổng thống có quyền lựa chọn một bộ trưởng Quốc phòng có quan điểm phù hợp hơn với mình trong vấn đề này và những vấn đề khác, tôi tin rằng việc tôi từ chức là đúng đắn", Reuters dẫn lá thư từ chức do Lầu Năm Góc công bố.

Trong bài đăng trên Twitter hôm 20/12, Tổng thống Trump cũng cho biết Bộ trưởng Mattis sẽ "nghỉ hưu" vào cuối tháng 2/2019.

"Tướng James Mattis sẽ rời chức trong vinh dự vào cuối tháng 2 tới, sau khi phục vụ trong chính quyền của tôi với tư cách là bộ trưởng Quốc phòng trong hai năm qua", ông Trump "tweet".

AFP dẫn lời một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết ông Mattis đã từ chức trong cuộc họp với Tổng thống Trump hôm 20/12, khi đó giữa hai người có quan điểm khác biệt đối với một số vấn đề.

Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis. Ảnh: Reuters.

Bất đồng vấn đề Syria

CNBC dẫn lời quan chức Lầu Năm Góc cho biết ông Mattis đã trao tận tay thư từ chức cho tổng thống Mỹ sau nhiều quan điểm bất đồng về việc Mỹ rút quân khỏi Syria.

Hôm 19/12, ông Trump tuyên bố sẽ rút 2.000 binh lính Mỹ khỏi Syria vì "đã đánh bại ISIS", "lý do duy nhất" để Mỹ hiện diện ở đất nước này dưới thời chính quyền Trump.

Động thái này đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ một số đồng minh của tổng thống Mỹ trong Quốc hội. Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng động thái của ông Trump là chính xác, vì quân đội Mỹ không có quyền hợp pháp để hiện diện ở Syria.

Washington Post dẫn lời một quan chức trong chính quyền cho biết trước đây Bộ trưởng Mattis từng nhấn mạnh sứ mệnh chống khủng bố ở Syria chưa hoàn thành và Mỹ nên giữ hiện diện quân sự tối thiểu ở quốc gia này.

"Niềm tin cốt lõi mà tôi luôn nắm giữ là sức mạnh quốc gia chúng ta gắn bó chặt chẽ với sức mạnh của hệ thống đối tác cũng như đồng minh đặc biệt và toàn diện của Mỹ... Tôi từng nói ngay từ đầu rằng lực lượng quân đội Mỹ không nên trở thành cảnh sát của thế giới, chúng ta không thể bảo vệ lợi ích của mình hoặc đóng vai trò đó một cách hiệu quả mà không quy trì quan hệ đồng minh mạnh mẽ và thể hiện sự tôn trọng với họ", bộ trưởng Quốc phòng Mỹ viết trong thư.

Ông Mattis từng là người nhận được sự kính trọng của tổng thống trong chính quyền nhưng quan hệ đôi bên đã xấu đi trong những tháng gần đây. Ảnh: Reuters.

Cảnh báo về Trung Quốc và Nga

Trong thư từ chức, ông Mattis cũng cho rằng Mỹ phải có thái độ "rõ ràng" với các quốc gia như Trung Quốc và Nga. Ông tin rằng Mỹ cần thể hiện sự tôn trọng của mình với các đồng minh và cần đứng lên chống lại các "nhân tố hung ác".

"Tôi tin rằng chúng ta phải kiên quyết và rõ ràng trong cách tiếp cận với các quốc gia mà lợi ích chiến lược của họ đang ngày càng xung đột với lợi ích của Mỹ. Ví dụ, rõ ràng là Trung Quốc và Nga muốn định hình một thế giới phù hợp với hình mẫu độc đoán của họ... để tăng cường lợi ích kinh tế đối với các quốc gia láng giềng, Mỹ và đồng minh của chúng ta. Đây là lý do tại sao chúng ta phải sử dụng tất cả những công cụ sức mạnh của mình cho việc phòng thủ chung", ông viết.

Theo Washington Post, vị tướng 4 sao James Mattis nghỉ hưu vào năm 2013 và nhận được sự đặc cách của quốc hội để trở thành bộ trưởng Quốc phòng vào năm 2016 (theo luật, người đứng đầu Lầu Năm Góc phải rời khỏi quân đội ít nhất 7 năm trước đó). Từ đó đến nay theo các quan chức chính phủ, mối quan hệ giữa ông Mattis và tổng thống dần đi xuống và đang ở điểm thấp nhất.

Từ tháng 10, ông Mattis được dự đoán có thể sẽ ra đi sau khi ông Trump trả lời phỏng vấn đài CBS rằng vị tướng này là "một dạng đảng viên Dân chủ". Tuy nhiên, ông Mattis sau đó tuyên bố rằng ông chưa từng tham gia một đảng phái chính trị nào.

Bộ trưởng Mattis, từng là tướng thủy quân lục chiến, được coi như một nhân tố ổn định trong nội bộ Nhà Trắng thường xuyên hỗn loạn.

Ông Mattis nhìn xuống thành phố Kabul từ trực thăng trong một chuyến công du đến Afghanistan hồi tháng 4/2017. Ảnh: Reuters.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Florida Marco Rubio nói trên Twitter rằng việc mất đi Bộ trưởng Mattis "cho thấy rõ ràng rằng chúng ta đang đi đến một loạt những sai lầm chính sách nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho quốc gia, phá hoại mối quan hệ đồng minh và trao sức mạnh cho đối thủ".

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho rằng đây là một tin hết sức buồn, và ông Mattis là một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại trong lịch sử nước Mỹ.

CNBC dẫn lời người phát ngôn Hạ viện Paul Ryan cho rằng "Hạ viện Mỹ mang ơn Bộ trưởng Mattis vì sự phục vụ của ông". Thượng nghị sĩ Ben Sasse thậm chí còn chỉ trích gay gắt tổng thống Mỹ và đồng tình với quan điểm của ông Mattis.

"Hôm nay là một ngày buồn... Ông Mattis đã đúng khi tin rằng Nga và Trung Quốc là đối thủ, và chúng ta đang ở trong cuộc chiến chống lại những phần tử thánh chiến trên toàn cầu có âm mưu giết hại người dân Mỹ. Chiến binh thánh chiến vẫn đang gây chiến với chúng ta, và KHÔNG, ÔNG TRUMP, ISIS chưa bị tiêu diệt", ông Sasse viết trên Twitter.

Ông Mattis là người tiếp theo trong danh sách quan chức cấp cao của chính quyền Trump từ chức hoặc bị sa thải trong năm nay. Vào tháng 3, ông Trump cũng sa thải cựu ngoại trưởng Rex Tillerson qua một bài đăng trên Twitter. Theo Viện nghiên cứu Brookings, chính quyền của Tổng thống Trump có tỷ lệ ra đi của quan cấp cao ở mức cao nhất so với 5 chính quyền tiền nhiệm.

TT Trump ngày càng lạnh nhạt với Bộ trưởng Quốc phòng Mattis Từng được ông Trump gọi là "vị tướng của tôi" nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Mattis đang ngày càng mất đi tầm ảnh hưởng với TT Mỹ, dấy lên câu hỏi về tương lai của ông ở vị trí này. 14:50 20/12/2018

TT Trump tuyên bố chiến thắng IS, chuẩn bị rút quân khỏi Syria Chính phủ Mỹ cân nhắc rút hết quân khỏi Syria khi chiến dịch chống khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại chiến trường này đang dần đi đến hồi kết. 22:48 19/12/2018