Bí mật đằng sau chuyện tê giác quý hiếm sinh con

"Chỉ trong 17 ngày, 2 cá thể tê giác con ra đời thành công tại vườn thú, công viên Vinpearl Safari thực sự là kỳ tích. Bởi ngoài yếu tố tự nhiên, đây còn là cả quá trình dài chuẩn bị của vườn thú để tê giác đạt được thể trạng, tâm lý tốt nhất mới sinh nở", ông Nguyễn Đình Cao, Trưởng bộ phận chăm sóc động vật, vườn thú Vinpearl Safari Phú Quốc tự hào nói.

Tê giác - loài động vật quý hiếm hàng đầu hiện nay, trong 10 năm qua chỉ sinh đúng 3 cá thể, và gần như biến mất hoàn toàn ở môi trường tự nhiên Việt Nam. Quá trình giao phối, mang thai, sinh nở chứa đựng nhiều hồi hộp, rủi ro cùng điều kiện sống ngặt nghèo đã đem đến những câu chuyện thú vị về loại động vật quý hiếm này.

Cá thể tê giác con ra đời ngày 3/4 tại vườn thú Vinpearl Safari Phú Quốc. Ảnh: Liêu Lãm.

Tê giác chỉ giao phối khi cảm thấy 'hạnh phúc'

Là loài sinh sản khá dễ dàng trong điều kiện sống tự nhiên, nhưng việc sinh con của tê giác trắng châu Phi tại các công viên bảo tồn được ghi nhận ở tỷ lệ rất thấp. Tại khu vực Đông Nam Á, tính từ năm 1973, mới chỉ có 10 cá thể tê giác trắng được sinh ra tại vườn thú Sing Zoo (Singapore) và 4 cá thể chào đời tại vườn thú Taman Safari của Malaysia.

Ông Nguyễn Đình Cao, Trưởng bộ phận chăm sóc động vật, vườn thú Vinpearl Safari Phú Quốc chia sẻ để ghép cặp cho tê giác, Vinpearl Safari đã tạo ra sinh cảnh giống với mội trường của tê giác trong tự nhiên nhất.

Trong khuôn viên vườn thú, các chuyên gia đã nghiên cứu và tạo ra những xavan, đồng cỏ, chỗ trú râm, nơi tắm bùn lầy.

Tê giác chỉ giao phối khi có sinh cảnh phù hợp, đáp ứng đủ nhu cầu. Ảnh: Liêu Lãm

Việc ghép cặp, tạo điều kiện giao phối của tê giác cũng đòi hỏi sự chuẩn bị tỉ mỉ, kỹ lưỡng của đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chăm sóc."Để có thể giao phối và thụ thai, tê giác phải cảm thấy thật sự hạnh phúc với nơi chúng đang sinh sống", ông Cao nói về 2 cặp tê giác vừa thụ thai và sinh sản thành công.

Một trong những loài vật thai nghén lâu nhất

Theo các chuyên gia của Hiệp hội các vườn thú Đông Nam Á, việc mang thai và sinh nở của tê giác sẽ kéo dài 16-18 tháng. Tê giác là một trong những loài có thời gian "thai nghén" lâu nhất trong thế giới động vật.

Thức ăn của tê giác trong suốt thai kì và sau sinh được đảm bảo đầy đủ các chất cần thiết. Ảnh: Liêu Lãm

Trong môi trường tự nhiên hoặc bán hoang dã, quá trình mang thai của tê giác chứa đựng nhiều rủi ro như đánh nhau có thể gây hại tới bào thai. Vinpearl Safari phải sàng lọc, tạo các khu vực nhằm hạn chế tối đa xung đột giữa các cá thể, bảo đảm an toàn cho thai nhi.

Từng hoạt động trong suốt thai kỳ của tê giác mẹ được các bác sĩ, chuyên viên chăm sóc tại Vinpearl Safari quan sát, theo dõi sát sao.

Bên cạnh đó, hệ thống chuồng trại phải rộng rãi, đủ vệ sinh, tạo cảm giác thoải mái để tránh gây stress cho tê giác mẹ và con non không mắc các bệnh truyền nhiễm do hệ đề kháng còn kém.

Sau sinh, tê giác mẹ có dấu hiệu stress

Đối với ca "vượt cạn" ngày 20/4, quãng thời gian từ lúc chuyển dạ đến lúc sinh thành công là vài giờ. Theo các chuyên viên chăm sóc, cô tê giác mẹ có dấu hiệu stress, căng thẳng trước và sau lúc sinh con.

Trong lúc sinh con, chỉ cần cảm thấy thiếu an toàn, tê giác sẽ dễ dàng trở nên nổi nóng, tấn công mọi đối tượng xung quanh, kể cả con mình vừa sinh ra.

Trong quãng thời gian sinh con ngày 20/4, tê giác mẹ đã có những biểu hiện của stress. Ảnh: Liêu Lãm

Sau vài tiếng tê giác mẹ lăn lộn khắp khu chuồng nuôi, 22h30 ngày 20/4, chú tê giác con thứ 2 của vườn thú Vinpearl Safari mới có thể cất tiếng kêu đầu tiên.

Theo các bác sĩ chăm sóc động vật của Vinpearl Safari, chú tê giác con chào đời ngày 3/4 chỉ sau 30 phút khi tê giác mẹ có dấu hiệu chuyển dạ. Quá trình này được đánh giá là rất thuận lợi.

Tê giác mẹ có tính cảnh giác cao

Trong tự nhiên, tê giác có tập tính sống theo bầy nhỏ lẻ nhưng suốt thời gian mang thai, tê giác mẹ sẽ sống đơn độc cho đến khi đứa con chào đời.

Để có thể gần gũi, chăm sóc các cá thể tê giác tại vườn thú, công viên Vinpearl Safari, ngoài tình yêu thương sẵn có, các chuyên viên chăm sóc phải tốn một khoảng thời gian dài đến vài tháng để làm quen, chơi đùa từ xa. Chỉ khi tê giác thấy thật sự an toàn và tin tưởng, các chuyên viên mới có thể gần gũi loài vật có bản tính hung dữ này.

Các chuyên viên chăm sóc cần một khoảng thời gian dài để tê giác cảm thấy an toàn khi tiếp xúc. Ảnh: Liêu Lãm

Trong trường hợp của chú tê giác mẹ sinh con ngày 20/4, do căng thẳng sau sinh, tê giác mẹ đã cảnh giác cao độ và luôn có xu hướng đẩy con non lên trước mặt để quan sát.

Chính vì vậy, suốt nhiều giờ trôi qua, chú tê giác con dù kêu thảm thiết vẫn chưa được bú đợt sữa mẹ đầu tiên. Phải mất hơn 10 giờ đồng hồ, tâm lý tê giác mẹ mới bình ổn trở lại, chú tê giác con thoát khỏi vòng nguy hiểm và được bú đợt sữa đầu tiên.

Tê giác con khác màu da với cả bố và mẹ

2 chú tê giác con ra đời tại vườn thú Vinpearl Safari đều thuộc loài tê giác trắng châu Phi (White Rhinoceros). Tên gọi là vậy, nhưng khi chào đời, cả 2 cá thể đều có màu da khác biệt hoàn toàn với bố mẹ. Cụ thể, màu da của tê giác con lúc mới sinh có màu xám đen đậm trong khi tê giác bố, mẹ có màu da xám trắng.

Đó là đặc điểm chung của những cá thể tê giác non. Trong quá trình phát triển 2-3 năm, màu da tê giác sẽ nhạt dần và trở về màu sắc giống với tê giác bố và mẹ.

Những cá thể tê giác trưởng thành sẽ có màu xám trắng, có 2 sừng và bướu lớn phía sau.

Tê giác con mới sinh có màu da khác với tê giác bố và mẹ. Ảnh: Liêu Lãm

Việc liên tiếp đón 2 ca sinh nở thành công của loài tê giác trắng châu Phi chỉ trong 17 ngày đã chứng minh Vinpearl Safari thực sự là môi trường lý tưởng, gần gũi tự nhiên và có chế độ chăm sóc hoàn hảo dành cho các loài động vật hoang dã. Đây mới là cá thể tê giác thứ 3 chào đời trong gần một thập kỷ qua tại Việt Nam. Từ năm 2018 đến nay, Vinpearl Safari Phú Quốc đã chào đón khoảng 370 “thành viên nhí" thuộc các loài động vật hoang dã. Vinpearl Safari Nam Hội An sau một năm hoạt động cũng đã đón gần 100 cá thể mới, trong đó có rất nhiều loài động vật nguy cấp, quý, hiếm như tê giác, hà mã, hổ Belgan, linh dương sừng mác, khỉ đầu chó Olive, vượn cáo đuôi khoang, vượn cáo trắng đen…

Ông Dave Morgan, Giám đốc vùng Wild Welfare (Tổ chức phúc trạng động vật hoang dã) cho biết: “Về tổng thể, Vinpearl Safari đang có điều kiện sống và chăm sóc lý tưởng cho các loài động vật. Hầu hết khu vực sinh sống của các loài thú đều rất đầy đủ. Tôi chắc chắn rằng với tiềm năng của mình, Vinpearl Safari sẽ trở thành công viên bảo tồn kiểu mẫu của khu vực. Đây là cơ sở bảo tồn động vật hoang dã vô cùng quan trọng của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á”.

Tê giác chào đời bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo đầu tiên ở Mỹ Đây là lần đầu tiên một con tê giác ra đời bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo và vườn thú Miami đang kỷ niệm của sự kiện hiếm hoi này. 14:42 25/4/2019