Chính trường Nhật Bản dậy sóng những ngày qua sau các bê bối liên tiếp mà Thủ tướng Shinzo Abe là trung tâm. Năm 2007, ông Abe từng phải rút lui khỏi vị trí thủ tướng vì một bê bối liên quan tới thất lạc số liệu lương hưu. Hơn một thập kỷ sau, vị chính trị gia 64 tuổi đứng trước nguy cơ một lần nữa phải rời nhiệm sở trước thời hạn.
Những bê bối liên tiếp
Vụ lùm xùm mới nhất của chính quyền Thủ tướng Shinzo Abe liên quan tới hoạt động của các binh sĩ thuộc Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) tại Iraq.
Tháng 2/2017, bộ Quốc phòng Nhật và bộ trưởng Quốc phòng lúc đó là Tomomi Inada đều khẳng định không có ghi chép nào về hoạt động của các binh sĩ Nhật Bản trong thời gian từ 2004-2006.
Tháng 3/2017, SDF tìm thấy 14.000 trang ghi chép về hoạt động của binh sĩ nước này trong 376 ngày từ năm 2004-2006 tại thành phố Samawah, Iraq. Ghi chép đã bị SDF giấu nhẹm, không báo cáo lại cho Bộ trưởng Inada.
Hồi tháng 1 vừa qua, bộ Quốc phòng Nhật Bản đã tìm thấy bản ghi chép nói trên. Tuy nhiên, thông tin này vẫn tiếp tục bị giữ kín và chỉ được thông báo cho Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera vào ngày 31/3.
 |
| Binh sĩ Nhật Bản được triển khai tới Iraq từ năm 2003. Ảnh: Reuters. |
Trước đó, bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng vướng bê bối đánh mất ghi chép hoạt động của SDF tại Nam Sudan năm 2016, nơi binh sĩ Nhật Bản được triển khai trong Lực lượng Gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Vụ bê bối này đã khiến cựu bộ trưởng Quốc phòng Tomomi Inada phải từ chức.
Kyodo đặt câu hỏi liệu những vụ bê bối trên có phải là chỉ dấu cho thấy chính quyền của Thủ tướng Abe cố tình che giấu các hoạt động mang tính chất "tham chiến" của binh sĩ Nhật Bản tại nước ngoài. Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản quy định binh sĩ nước này chỉ được triển khai tới các khu vực phi chiến sự, cũng như chỉ tham gia vào các nhiệm vụ nhân đạo và xây dựng tái thiết.
"Che giấu là bản chất của chính quyền Abe. Toàn bộ nội các phải từ chức", Thượng nghị sĩ Hiroyuki Konishi thuộc đảng Dân chủ đối lập buộc tội chính quyền của ông Abe hôm 5/4.
Vụ bê bối liên quan tới ghi chép hoạt động của SDF tại Iraq vỡ lở trong bối cảnh bê bối đất công vẫn chưa hạ nhiệt.
Theo tờ Mainichi, bộ Tài chính Nhật Bản thừa nhận đã sửa tài liệu chính thức liên quan đến quyết định giảm giá 85% so với giá gốc được định cho mảnh đất thuộc sở hữu của chính phủ sắp được dùng để xây dựng một trường tiểu học. Trong đó, những phần nhắc đến bà Akie Abe, phu nhân thủ tướng Nhật Bản, đã được xóa bỏ trong tài liệu nộp cho công tố viên điều tra về thỏa thuận bán đất.
Kyodo News cho biết tài liệu cũng bị sửa những phần liên quan đến việc ông Shinzo Abe dành sự ủng hộ cho Nippon Kaigi, nhóm hoạt động hành lang của phe bảo thủ mà hiệu trưởng trường học có liên quan.
Cúi đầu xin lỗi liệu có đủ?
"Vụ bê bối này đã hủy hoại lòng tin của nhân dân, không chỉ với bộ Quốc phòng và SDF, mà còn cả toàn bộ chính phủ. Tôi muốn gửi lời xin lỗi sâu sắc tới nhân dân", Thủ tướng Abe nói trước quốc hội Nhật Bản hôm 9/4.
Đây là lần thứ hai trong một tháng Thủ tướng Abe lên tiếng xin lỗi công luận Nhật Bản. Tuy nhiên, những lời xin lỗi liệu có giúp chính trị gia 64 tuổi tiếp tục tại vị chức vụ thủ tướng đất nước Mặt trời mọc thêm một nhiệm kỳ nữa?
 |
| Thủ tướng Nhật Bản cúi đầu xin lỗi người dân hôm 25/3. Ảnh: Reuters. |
Theo Bloomberg, cuộc thăm dò dư luận của hãng thông tấn Nhật JNN mới đây cho thấy tỷ lệ phản đối dành cho ông Abe đạt 58,4%, tăng 9,5% so với kết quả hồi tháng 3. Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ ông Abe trong các cuộc thăm dò thực hiện bởi các hãng thông tấn lớn đều tụt xuống dưới 40%. Từ năm 2000, không thủ tướng Nhật nào tại vị với tỷ lệ tín nhiệm thấp hơn 40%.
"Chúng tôi biểu tình tại đây, cất lên tiếng nói phẫn nộ của người dân để đánh đổ chính phủ của ông Abe", ETF Daily dẫn lời một trong hàng trăm người biểu tình bên ngoài trụ sở đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ở Tokyo hồi cuối tháng 3.
Công luận không chỉ tức giận với những bê bối gần đây của chính quyền Thủ tướng Abe, nhiều người lo ngại kế hoạch cải tổ hiến pháp mà ông Abe và đảng LDP hiện theo đuổi. Phe chỉ trích cho rằng những thay đổi mà ông Abe mang lại có thể tạo tiền đề cho các chính phủ kế tiếp rộng đường can thiệp quân sự tại nước ngoài, làm sống lại quá khứ quân phiệt nửa đầu thế kỷ 20.
Uy tín giảm sút đang khiến ông Abe gặp khó trong cuộc chạy đua vào vị trí lãnh đạo đảng LDP cầm quyền (do LDP hiện là đảng cầm quyền, lãnh đạo đảng sẽ nắm vị trí thủ tướng Nhật Bản).
Theo kết quả thăm dò dư luận mới đây của Kyodo News, người có triển vọng trở thành lãnh đạo kế tiếp của đảng LDP là cựu bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba với 25,4% số người ủng hộ. Người đứng thứ hai trong cuộc thăm dò là Shinjiro Koizumi, con trai cựu thủ tướng Junichiro Koizumi. Ông Abe hiện chỉ xếp thứ 3.
Kết quả thăm dò dư luận không hoàn toàn phản ánh khả năng chiến thắng của các ứng viên trong cuộc bầu cử nội bộ của đảng LDP. Mặc dù vậy, đi ngược lại ý chí của công chúng, tiếp tục lựa chọn ông Abe làm lãnh đạo chính phủ, có thể hủy hoại tín nhiệm của chính LDP và khiến họ mất vai trò đảng cầm quyền trong cuộc tổng tuyển cử năm 2021.
