Những năm gần đây, thế giới của chúng ta tiếp tục chứng kiến quá nhiều xung đột, bất ổn và mất mát. Hàng triệu người tiếp tục rời bỏ quê hương, biến thành những người tị nạn, hoặc vì mưu sinh mà phải phiêu bạt xứ người. Hậu quả của chiến tranh, của sự di cư hằn sâu trong nhiều thế hệ.
Nhưng 120 truyện trong tuyển tập truyện ngắn thế giới chọn lọc Bay lên minh chứng rằng văn học không thể nằm ngoài dòng chảy của thời cuộc.
Tập hợp tác phẩm của 19 tác giả từng được vinh danh với một số giải thưởng văn học uy tín nhất thế giới, từng trang trong cuốn sách chạm đến những phận người nhỏ bé nhưng mang trong mình ước vọng lớn lao.
Đó là cậu bé người Dominica sống trên đất Mỹ không đành lòng chứng kiến “hai trăm đô la và mấy đồng bạc lẻ” mà mẹ mình ki cóp dành dụm gửi về quê nhà bỗng dưng bị trộm mất nên phải mạo hiểm lẻn vào thế giới của tên trộm (Tiền). Đó là Christine, cô gái người Uganda có một mối quan hệ gần-như-là-tình-yêu với người đàn ông da trắng đến làm ăn ở đất nước cô, nhưng người thân, đồng bào, thậm chí cả người tình của cô mặc nhiên coi đó là một mối quan hệ đầy vụ lợi (Cá nhiệt đới).
Đó cũng là hai cậu bé người Anh - Velly và Stephen luôn sống trong phập phồng lo sợ vì người cha mắc chứng bệnh tâm thần (Những quả bom); hay Helen - cô gái người Australia đang sống cuộc đời yên lành với cha mẹ nuôi bỗng dưng đau đáu nguyện ước tìm lại mẹ ruột khi cô vừa biết mình mang thai (Những mảnh vỡ gia đình).
Đó là Phương, cô gái Sài Gòn đành lòng cất tấm bằng đại học vào đáy sâu ký ức, chấp nhận mưu sinh bằng việc làm tiếp viên ở một nhà hàng sang trọng ở quận nhất, không ngừng nuôi “giấc mơ Mỹ” cho đến ngày cô phát hiện sự thật về cuộc sống của những người Việt ở Mỹ (Quê cha). Đó còn là hai chị em Kathleen và Lorraine bắt xe buýt quay trở về ngắm từ xa ngôi nhà đã từng là tổ ấm của cả gia đình cho đến ngày mẹ chúng đột ngột bỏ đi không một lời từ biệt (Nhà)…
 |
| Tập truyện ngắn quốc tế tựa đề Bay lên. |
Nhưng không chỉ có buồn đau và nước mắt, tập sách còn ngập tràn ước mơ và hoài bão, thắp bừng lên ngọn lửa tin yêu, hy vọng về một ngày mai tốt lành và tươi sáng hơn.
Đó là cô bé Shahbano ở đất nước Pakistan không được đến trường bởi bom đạn chiến tranh vẫn tự học, học thật giỏi, ước mơ trở thành bác sĩ xây bệnh viện cho người nghèo và trong khuôn viên bệnh viện ấy sẽ trồng thật nhiều cây để cho những đàn bồ câu trắng đem hòa bình về đậu trên những tán xanh (Tiếng gù xa thẳm của bồ câu).
Đó là cậu bé Angus ở Ireland mồ côi mẹ sống trong mối ám ảnh rằng bà lão sống ở cuối làng chính là ma nữ, người có thể bắt cha và cậu đi theo mẹ bất cứ lúc nào, cho đến một ngày câu chuyện về những chiếc cầu vồng đưa cậu bé đến gần bên bà lão ấy (Cây cầu).
Đó còn là chú Toshiya rời ngôi làng của mình ở Nhật Bản, rong ruổi trên những hành trình kiếm tìm thế giới để rồi trở về, tìm cách đưa thế giới đến với ngôi làng của mình (Ba nguồn sáng mặt trời). Và đó là cậu bé Kulas – người cuối cùng trong một ngôi làng nhỏ ở Philippines còn tin vào phép diệu kỳ, nắm giữ và nâng niu nó để rồi cuối cùng giúp cho mọi người nhận ra “phép diệu kỳ có thể biến cuộc sống thành những câu chuyện có cái kết hạnh phúc” (Ngày cuối cùng của phép diệu kỳ)…
19 tác giả trong tập sách này từng đoạt một số giải thưởng văn học uy tín nhất của thế giới, bao gồm giải thưởng văn học Pulitzer. Đó là các nhà văn Junot Díaz , Helen Rye, Doreen Baingana, Amy Tan, Anne O’Brien, Bina Shah, Bronwen Wallace, Graham Mort, Ian Rosales Casocot, Sara Maitland, Meg Vandermerwe... Họ đến từ nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản,Vương quốc Anh, Australia, Canada, Pakistan, Philippines, Uganda, Ireland...
Đặc biệt trong tuyển tập này có sự hiện diện của Viet Thanh Nguyen (Nguyễn Thanh Việt) – nhà văn Mỹ gốc Việt đầu tiên được vinh danh với giải thưởng Pulitzer năm 2016.
Nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai, người đã dành 3 năm cho công việc tuyển chọn và chuyển ngữ tập truyện đa dạng các giọng điệu và đặc sắc về đề tài này, tâm sự: “Trong thế giới của những nhân vật nói trên, tôi đã không khỏi cúi mình trước những khắc khoải và buồn đau để rồi ngước lên và nhìn thấy một bầu trời, nơi ấy yêu thương và hy vọng đang rạng rỡ bay lên. Tôi đã lựa chọn và chuyển ngữ tập truyện này với ước muốn cháy bỏng rằng: con người sẽ yêu con người hơn nữa, và văn học sẽ là cầu nối cho sự cảm thông và hòa giải”.
Đặc biệt, dịch giả Nguyễn Phan Quế Mai và các tác giả nhất trí dành tặng toàn bộ tiền bản quyền dịch và nhuận bút liên quan đến cuốn sách này cho chương trình học bổng Ban Mai – chương trình học bổng giúp trẻ em nghèo ở Ninh Bình và Hòa Bình tiếp tục đến trường.
