Hoàng Anh Gia Lai thành lập Công ty Nông nghiệp HAGL Agrico vào năm 2010 với định hướng đây sẽ là doanh nghiệp phụ trách toàn bộ mảng nông nghiệp của tập đoàn. Sau một thập kỷ thăng trầm, Hoàng Anh Gia Lai từ bỏ vai trò quyền kiểm soát HAGL Agrico khi công ty này chính thức về tay Thaco.
| HAGL Agrico trở thành công ty con của Thaco | ||||
| Cơ cấu cổ đông của HAGL Agrico sau khi phát hành 741 triệu cổ phiếu cho Thaco | ||||
| Nhãn | Nhóm Thaco | Nhóm Hoàng Anh Gia Lai | Cổ đông khác | |
| cổ phần | % | 63.1 | 26.8 | 10.1 |
Không còn hợp nhất doanh thu từ HAGL Agrico
HAGL Agrico là công ty con quan trọng nhất trong hệ sinh thái của Hoàng Anh Gia Lai. Tập đoàn của ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) bao gồm 15 công ty con sau khi chuyển nhượng 4 công ty cho phía Thaco trong một tháng qua. Trong số này, HAGL Agrico là công ty mẹ của 8 doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp.
Như vậy, sau khi không còn nắm giữ quyền chi phối HAGL Agrico, Hoàng Anh Gia Lai chỉ còn lại 6 công ty con, bao gồm 5 công ty trực tiếp và một công ty sở hữu gián tiếp.
Với vai trò quan trọng của mình, doanh thu của HAGL Agrico chiếm tỷ lệ hơn 80% doanh thu hợp nhất của Hoàng Anh Gia Lai trong 2 năm gần đây. Tỷ trọng doanh thu của HAGL Agrico trên toàn tập đoàn ngày càng quan trọng khi Hoàng Anh Gia Lai thoái vốn khỏi các mảng bất động sản, thủy điện để tái cơ cấu.
Năm 2019, doanh thu thuần hợp nhất của Hoàng Anh Gia Lai là 2.075 tỷ đồng thì HAGL Agrico đóng góp 1.810 tỷ đông. Lũy kế 9 tháng của năm 2020, HAGL Agrico thu về 1.766 tỷ trên tổng doanh thu hợp nhất 2.185 tỷ đồng của Hoàng Anh Gia Lai.
Khi không còn là công ty mẹ của HAGL Agrico, tập đoàn của bầu Đức sẽ không còn được hợp nhất kết quả kinh doanh của công ty nông nghiệp này. Như vậy, doanh thu của Hoàng Anh Gia Lai từ năm 2021 sẽ sụt giảm đáng kể khi không còn hợp nhất nguồn thu của HAGL Agrico trong trường hợp doanh nghiệp không có nguồn thu mới đáng kể.
| HAGL Agrico đóng vai trò quan trọng với doanh thu của Hoàng Anh Gia Lai | |||||
| Doanh thu của HAGL Agrico và Hoàng Anh Gia Lai theo báo cáo tài chính hợp nhất từ 2017 | |||||
| Nhãn | 2017 | 2018 | 2019 | 9T 2020 | |
| Doanh thu hợp nhất Hoàng Anh Gia Lai | tỷ đồng | 4841 | 5388 | 2075 | 2185 |
| Doanh thu hợp nhất HAGL Agrico | 3321 | 3688 | 1810 | 1766 | |
Lúc này, HAGL Agrico chỉ còn là công ty liên kết của Hoàng Anh Gia Lai. Do đó, Hoàng Anh Gia Lai sẽ chỉ nhận được phần lợi nhuận tương ứng với 26,8% cổ phần tại HAGL Agrico. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng tập đoàn của bầu Đức sẽ thoái nốt phần vốn còn lại ở HAGL Agrico,
Chia sẻ với cổ đông, bầu Đức không phủ nhận khả năng này. Ông cho biết do bản thân Hoàng Anh Gia Lai cũng khó khăn, còn nợ vay ngân hàng nên không thể chủ động việc tiếp tục đồng hành cùng HAGL Agrico hay không, dù cá nhân ông rất muốn. Báo cáo tài chính kiểm toán của Hoàng Anh Gia Lai cho biết nhiều khoản vay của công ty đang sử dụng cổ phiếu HAGL Agrico làm tài sản bảo đảm.
Hoàng Anh Gia Lai còn lại gì?
Sau khi không còn chi phối HAGL Agrico, Hoàng Anh Gia Lai chỉ còn lại 5 công ty con sở hữu trực tiếp. Danh sách này bao gồm Hưng Thắng Lợi Gia Lai, Chăn Nuôi Gia Lai, Thể Thao Hoàng Anh Gia Lai, Bệnh viện Hoàng Anh Gia Lai và Hoàng Anh Gia Lai Vientiane.
Trong số này, công ty Hoàng Anh Gia Lai Vientiane chưa chính thức hoạt động còn hai công ty trong lĩnh vực thể thao và bệnh viện được xác định có vai trò chính là tạo tác động tích cực, đóng góp cho cộng đồng, xã hội và chiếm tỷ trọng doanh thu không lớn với tập đoàn.
Như vậy, sau khi không còn hợp nhất kết quả kinh doanh của HAGL Agrico, doanh thu của Hoàng Anh Gia Lai sẽ phụ thuộc chính vào công ty mẹ và 2 công ty con Hưng Thắng Lợi Gia Lai, Chăn Nuôi Gia Lai.
Trên báo cáo tài chính riêng của Hoàng Anh Gia Lai, công ty mẹ năm 2019 ghi nhận doanh thu riêng lẻ 101 tỷ đồng. Con số này 9 tháng đầu năm 2020 là 293 tỷ.
Bản thân công ty mẹ Hoàng Anh Gia Lai cũng có quỹ đất riêng và tự trồng cây ăn trái. Trong báo cáo tài chính kiểm toán giữa niên độ 2020, bán trái cây chiếm khoảng 80% doanh thu của công ty mẹ tập đoàn.
Chia sẻ sau đại hội cổ đông bất thường vừa qua, bầu Đức cũng cho biết sẽ học hỏi mô hình quản trị nông nghiệp của ông Trần Bá Dương tại HAGL Agrico để áp dụng với chính Hoàng Anh Gia Lai.
Còn với 2 công ty con quan trọng, điểm đáng chú ý là Chăn Nuôi Gia Lai mới trở thành công ty con của Hoàng Anh Gia Lai từ tháng 9/2020. Công ty này trước đó nợ tập đoàn của bầu Đức 6.081 tỷ đồng. Tuy nhiên, kiểm toán chỉ ra giá trị thu hồi khoản nợ này dựa trên tài sản thuần chỉ là 769 tỷ. Do đó, Hoàng Anh Gia Lai đã nhận 587 triệu cổ phiếu của Chăn nuôi Gia Lai để hoán đổi 5.867 tỷ dư nợ, qua đó sở hữu trực tiếp công ty chăn nuôi này.
Ban lãnh đạo Hoàng Anh Gia Lai cho biết việc nhận cổ phần để hoán đổi nợ giúp Chăn Nuôi Gia Lai có thể tăng vốn, giảm nợ vay và chi phí lãi vay, tái cấu trúc hoạt động kinh doanh, bộ máy quản trị và kỳ vọng chuyển từ tình trạng lỗ sang có lãi. Như vậy, bản thân Chăn Nuôi Gia Lai cũng kinh doanh chưa hiệu quả.
Sau khi chuyển giao HAGL Agrico cho Thaco, nhiều cổ đông đặt câu hỏi với bầu Đức về tương lai của Hoàng Anh Gia Lai khi không còn sở hữu công ty con quan trọng nhất. Ông không trả lời cụ thể, chỉ chia sẻ Hoàng Anh Gia Lai sẽ đi từ từ, xem như làm lại từ đầu. Ông chủ doanh nghiệp phố núi hứa sẽ giải đáp các câu hỏi về Hoàng Anh Gia Lai trong đại hội cổ đông thường niên của công ty này năm 2021.
