Bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra như thế nào?

Quy trình diễn ra bầu cử Tổng thống Mỹ khá phức tạp và trải qua nhiều giai đoạn căng thẳng kéo dài đến 12 tháng.

Điều kiện và các giai đoạn tranh cử

Hiến pháp Mỹ quy định, một người muốn trở thành ứng viên Tổng thống Mỹ phải hội đủ những tiêu chuẩn như sau, là công dân Mỹ, được sinh ra trên đất nước Mỹ, tuổi từ 35 trở lên và cư trú tại Mỹ ít nhất 14 năm.

Quá trình bầu cử gồm 2 giai đoạn: Giai đoạn bầu chọn các ứng cử viên của các đảng gọi là Bầu cử sơ bộ (primary election) và giai đoạn chính thức bầu Tổng thống từ trong số các ứng cử viên gọi là Tổng tuyển cử (general election).

Giai đoạn Bầu cử sơ bộ là quá trình các ứng viên cạnh tranh trong nội bộ đảng để trở thành người đại diện duy nhất của đảng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Giai đoạn vận động tiến cử kéo dài từ tháng 1 đến tháng 6 của năm diễn ra cuộc bầu cử.

Ứng cử viên chiến thắng trong cuộc vận động sẽ tiến cử chọn ra một người để lập liên danh cùng tranh cử với mình.

Liên danh này sau đó tiếp tục các chiến dịch vận động tranh cử, được gọi là giai đoạn Tổng tuyển cử.  

Vận động tranh cử

Đây là thời gian ứng viên duy nhất của đảng Cộng hòa và Dân chủ bắt đầu trực tiếp đối đầu. Lúc này, cả hai bên cùng chi những khoản tiền tài trợ khổng lồ cho hoạt động quảng cáo cũng như các cuộc vận động tại các bang trên cả nước.

Các cuộc tranh luận trực tiếp thường được quan tâm hơn cả.

Tuy nhiên, đa số bang đã thể hiện quan điểm rõ rệt rằng sẽ ủng hộ cho ứng viên nào. Chỉ có số ít bang đến giờ chót vẫn chưa đưa ra quyết định ngả theo bên nào. Vì vậy, mọi nỗ lực của hai ứng viên, đặc biệt trong khoảng thời gian vài tuần trước ngày bầu cử, đều được dồn vào những bang này.

Ngoài ra, đáng lưu ý trong giai đoạn này chính là 3 cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình. Qua những màn đấu khẩu nảy lửa, cử tri sẽ biết được phần nào lập trường cũng như phong thái của từng ứng viên.

Ngày bầu cử

Luật pháp Mỹ quy định cuộc bầu cử Tổng thống sẽ diễn ra 4 năm một lần, vào năm chẵn, trong ngày thứ 3 sau thứ 2 đầu tiên của tháng 11. Như vậy ngày bầu cử sớm nhất trong năm sẽ là ngày 2/11, muộn nhất ngày 8/11. Cuộc bầu cử năm nay rơi vào ngày 6/11.

Sơ đồ quy trình bầu cử Mỹ. Ảnh: Vietnamplus.

Trước kia cử tri Mỹ thường đi cả ngày đường để đến địa điểm bỏ phiếu. Mặt khác, để tránh cho ngày bầu cử rơi vào ngày nghỉ hoặc ngày lễ tôn giáo, Quốc hội Mỹ chọn ngày thứ 3 để cử tri dành ngày thứ 2 để đi đến địa điểm bỏ phiếu và ngày thứ 4 để trở về.

Trở lại ngày bầu cử quan trọng, trong ngày này, cá nhân các cử tri Mỹ (voter) không trực tiếp bầu tổng thống. Lá phiếu của họ gọi là phiếu phổ thông và việc của họ là chọn ra đại diện cử tri hay còn gọi là đại cử tri (Elector). Những đại cử tri này thường tuyên bố rõ ràng trước đó là ủng hộ ứng viên nào.

Những đại cử tri này hợp thành cử tri đoàn (Electoral College). Tùy thuộc vào dân số mà mỗi bang của Mỹ có một số nhất định đại cử tri trong cử tri đoàn gồm 538 người. Ứng viên nào giành được 270 phiếu trong cử tri đoàn sẽ trở thành người thắng cuộc.

Thanh Hương

Theo Infonet