Cô Theign Yie Phan phải cố ngăn mình không ăn bánh mỳ mỗi ngày. Tuy nhiên, điều này thật khó cưỡng lại khi cô là đầu bếp của một nhà hàng chuyên về món bánh mỳ hấp dẫn của Việt Nam.
“Đây là một món ăn nhẹ rất tốt. Tôi ăn bánh mỳ mỗi ngày. Món này chắc chắn không khiến bạn phát ngán”, cô Phan cười khi đứng trước một loạt các thành phần đầy màu sắc để nhét vào một ổ bánh mỳ giòn tan tại Le Petit Saigon ở Wan Chai, Hong Kong.
 |
| Đầu bếp của Le Petit Saigon, cô Theign Yie Phan với một ổ bánh mỳ thịt lợn. Ảnh: South China Morning Post. |
Cùng với phở, bánh mỳ là một trong những món ăn nổi tiếng nhất của Việt Nam trên thế giới.
“Bánh mỳ rất cân bằng trong hương vị và kết cấu. Ổ bánh mỳ có vỏ nóng giòn kèm theo sự phong phú trong hương vị của thịt, và sau đó là vị chua từ dưa chua”, cô Phan, người cũng là bếp trưởng của nhà hàng bên cạnh, Le Garcon Saigon nói với South China Morning Post.
Xẻ một ổ bánh mỳ ra, Phan bắt đầu xếp thịt lợn thái mỏng, giò lụa, phủ lên trên là pate gan gà và sốt mayonnaise tự làm. Tiếp theo, cô cân bằng hương vị với những lát dưa chuột tươi, dưa chua, nước tương, rau mùi, hành lá và ớt.
Không phải mình Phan có tình yêu với bánh mỳ. Từ một món ăn đường phố ở Việt Nam, bánh mỳ đã trở thành một hiện tượng trên toàn cầu. Vậy làm thế nào mà một quốc gia ở Đông Nam Á lại tạo ra một món ăn nổi tiếng có nguồn gốc từ một đặc sản phương Tây như bánh sandwich?
Sự sáng tạo của người Việt Nam
140 năm trước, khi Pháp xâm chiếm Việt Nam vào năm 1880, người Pháp đã mang theo Công giáo, ngôn ngữ, kiến trúc và tất nhiên là nền ẩm thực vào Việt Nam.
Đầu bếp Peter Cuong Franklin là người nghiên cứu ảnh hưởng ẩm thực Pháp tại Việt Nam. Ông sinh ra ở Đà Lạt và trong những năm 1975, ông phải xa gia đình và được nhận làm con nuôi ở Mỹ.
 |
| Bánh mỳ là một món ăn đường phố quen thuộc ở Việt Nam. Ảnh: South China Morning Post. |
Năm 1994, ông chuyển đến Hong Kong để làm nhân viên ngân hàng và sau đó đến Bangkok, Thái Lan để theo học trường ẩm thực Cordon Bleu. Sau khi trở về Hong Kong, ông đã mở 2 nhà hàng Việt Nam, Chom Chom và Viet Kitchen. Năm 2017, ông chuyển đến TP.HCM để mở nhà hàng Anan Saigon.
“Khi người Pháp đô hộ Việt Nam, họ muốn ăn những món ăn quê nhà của họ. Vì vậy, họ đã mang những thứ như lúa mỳ để làm bánh mỳ, phô mai, cà phê và các sản phẩm khác mà họ sẽ tiêu thụ mỗi ngày”, ông Franklin nói với South China Morning Post.
Người Việt dần dần được làm quen với những thực phẩm Pháp này, mặc dù khi đó chúng rất đắt đỏ. Cuối cùng, người dân địa phương - đặc biệt là người gốc Hoa - đã học được cách trồng lúa mỳ và kỹ thuật làm bánh mỳ.
“Họ được thuê làm đầu bếp và nấu ăn cho người Pháp”, ông Franklin giải thích. “Theo thời gian, họ sửa đổi công thức bánh mỳ với nhiều men và nước hơn để làm cho nó nhẹ hơn, phù hợp với khẩu vị của người Việt”.
Người Pháp thường ăn bánh mỳ baguettes phết với pate gan ngỗng hoặc gan gà, những thứ quá đắt tiền. Vì vậy, người Việt đã phát triển phiên bản của riêng mình bằng cách sử dụng gan lợn, một thành phần rẻ hơn và dễ chế biến hơn.
 |
| Một xe bán bánh mỳ ở Hà Nội. Ảnh: South China Morning Post. |
Hương vị của bánh mỳ hiện đại khác nhau tùy theo vùng ở Việt Nam. Ở Hà Nội, nhân bánh mỳ có thịt nguội và đơn giản hơn so với bản gốc ban đầu ở thành phố Hồ Chí Minh. Tại Hội An, bánh mỳ được phục vụ với thịt vẫn còn nóng.
Món ăn được đón nhận rộng rãi
Mặc dù có nguồn gốc khiêm tốn, bánh mỳ vẫn tiếp tục được yêu thích trên khắp thế giới, đặc biệt là ở các quốc gia như Úc và Mỹ, nơi có nhiều người Việt Nam sinh sống. Ngày nay, có hơn 1,3 triệu người Việt Nam sống ở Mỹ và các món ăn truyền thống của họ đã được đón nhận rộng rãi bởi người Mỹ.
“Nước Mỹ là một nơi giao thoa nhiều nền văn hóa, và trong nhiều năm qua, các chương trình ẩm thực trên truyền hình, chương trình du lịch, đầu bếp Anthony Bourdain, và mạng xã hội” đã giúp cho mọi người ở phương Tây biết món ăn Việt Nam này, cô Phan nói.
 |
| Bánh mỳ thịt heo của đầu bếp Peter Cuong Franklin. Ảnh: South China Morning Post. |
Mặc dù là người Đông Nam Á, Phan sinh ra ở Malaysia và lớn lên ở Singapore, chỉ đến khi Phan đi học ở Mỹ, cô mới được giới thiệu về ẩm thực đường phố Việt Nam.
“Ở Mỹ, mỗi trường đại học đều có một con đường với rất nhiều xe thức ăn và một trong những cửa hàng này luôn phục vụ bánh mỳ. Trong mùa đông lạnh giá ở Wisconsin, tôi sẽ đi ngang qua và mua một chiếc bánh từ một trong những cửa hàng này và đi bộ đến lớp”, cô Phan nhớ lại một cách thích thú.
Phan tin rằng phần đông người Mỹ chuộng bánh mỳ vì các thành phần được sử dụng rất quen thuộc với các món ăn của người Mỹ.
“Bánh mỳ, thịt, các loại rau và dưa chua đều là những món quen thuộc. Vì vậy, mọi người có xu hướng thử bánh mỳ nhiều hơn và có lẽ đó là lý do tại sao được yêu thích”, cô Phan nói. “Mọi người đều thích một chiếc bánh sandwich ngon. Và trong mỗi nền ẩm thực có món bánh mỳ đều có một loại bánh sandwich. Vì vậy, bánh mỳ rất dễ tiếp cận về mặt văn hóa. Đó là lí do nó trở nên phổ biến trên toàn thế giới”.
Ổ bánh mỳ có giá 100 USD
Bánh mỳ được bán tại các quầy hàng trên đường phố ở Việt Nam với giá chỉ 1 USD. Do đó, khi Franklin tạo một chiếc bánh mỳ có giá 100 USD hai năm trước tại nhà hàng Anan Saigon, nó thực sự đã tạo nên một sự chấn động.
“Một phần nhiệm vụ của tôi là nâng ẩm thực Việt Nam lên một tầm cao hơn. Bánh mỳ rất phổ biến trên khắp thế giới bởi vì nó là món ăn lành mạnh, nhẹ nhàng và nó rất ngon. Tuy nhiên, một vấn đề chúng tôi gặp phải món này là mọi người nghĩ nó rất tuyệt nhưng họ cũng nghĩ nó rất rẻ, vì vậy những gì tôi đã làm là một điều gì đó thật điên rồ”, ông Franklin chia sẻ với South China Morning Post.
 |
| Bánh mỳ có giá 100 USD của Anan Sài Gòn. Ảnh: South China Morning Post. |
Bánh mỳ của Anan Sài Gòn có sốt mayonnaise nấm, pate, thịt lợn, gan ngỗng, ngò, dưa chuột, húng quế và bạc hà. Bên cạnh đó, món này còn được phục vụ kèm với có khoai tây chiên nhúng trứng cá muối. Ông Franklin nói rằng có những người sành ăn tò mò sẵn sàng móc hầu bao của họ để xem món này có vị như thế nào.
“Có một số người nghĩ rằng những thứ như bánh mỳ hoặc phở, hoặc thức ăn nói chung, không nên thay đổi. Nhưng tôi là một người tin rằng ẩm thực có thể và nên thay đổi theo thời đại. Việt Nam đang hiện đại hóa rất nhanh, và tôi có thể thấy sự thay đổi trong hai năm qua khi tôi ở đây”, ông Franklin nói.
Nhà hàng Le Petit Saigon của Phan tại Hong Kong bán khoảng 90 bánh mỳ mỗi ngày. Có nhiều loại bánh mỳ để lựa chọn như bao gồm bánh mỳ thịt lợn truyền thống, bánh mỳ gà và bánh mỳ chay. Nhưng cô nói bán chạy nhất vẫn là bánh mỳ thịt lợn truyền thống.
Thị hiếu của một số người có thể thay đổi, nhưng thị hiếu của những người khác vẫn giữ nguyên.
