Tuổi dậy thì là tuổi có sự thay đổi nội tiết mạnh nhất, cộng thêm thời tiết nóng ẩm và môi trường khói bụi, ô nhiễm khiến nhiều bạn trẻ gặp tình trạng mụn kéo dài. Bác sĩ Giáp Thị Bích Hiền - chuyên khoa da liễu, khám và điều trị tại Phòng khám da liễu O2 Skin - sẽ giải đáp các câu hỏi liên quan đến nguyên nhân gây mụn ở tuổi dậy thì.
- Vì sao hầu hết học sinh đều nổi mụn khi bước vào tuổi dậy thì?
- Độ tuổi dậy thì thường bắt đầu từ 12 đến 20 tuổi. Ở giai đoạn này, sự thay đổi đột ngột (thể chất, tâm sinh lý…) của cơ thể và sự hoạt động mạnh mẽ của hormone giới tính khiến bã nhờn tiết ra quá mức, gặp bụi bẩn và vi khuẩn propionibacterium acnes (một loại vi khuẩn gây mụn thường trú trên da) sẽ gây bít tắc lỗ chân lông và sinh nhân mụn.
- Vậy tại sao có những bạn không bị mụn ở tuổi dậy thì? Mụn có phải do di truyền không?
Nhiều người có thể bị ảnh hưởng bởi cùng một yếu tố môi trường sống và mất cân bằng hormone, tuy nhiên không phải ai cũng dễ bị mụn. Đặc tính làn da, cơ địa mỗi người là khác nhau, cộng thêm thói quen sinh hoạt, tiền sử chăm sóc da cũng khác nhau nên sẽ có người bị mụn, người lại không.
Nếu cha mẹ của bạn bị mụn trứng cá, khả năng cao là bạn cũng sẽ gặp tình trạng tương tự. Tuy nhiên, di truyền và thay đổi hormone không phải là nguyên nhân duy nhất gây mụn mà còn từ môi trường sống và thói quen sinh hoạt.
 |
| Bác sĩ da liễu Giáp Thị Bích Hiền. |
- Vậy yếu tố khác gây ra mụn ở tuổi dậy thì là gì?
- Các nguyên nhân khác gồm chăm sóc da không đúng cách: rửa mặt quá nhiều lần, lạm dụng hoặc sử dụng sản phẩm có chứa dầu khoáng, mỹ phẩm kém chất lượng chứa corticoid… Ngoài ra, người dùng thuốc chống động kinh, thuốc thận, thuốc ngừa thai hoặc do bệnh lý buồng trứng đa nang cũng dễ bị mụn.
Một số lý do thường gặp khác là stress, căng thẳng do học hành, thi cử; ăn nhiều đồ chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, chiên xào, đồ ngọt, béo, uống nhiều trà sữa; môi trường ô nhiễm, khói bụi, nguồn nước… Các thói quen xấu như sờ, nặn mụn, không vệ sinh khăn mặt, chăn gối, thức khuya... cũng gây ra tình trạng này.
- Qua tuổi dậy thì, mụn có tự hết không? Nếu có, vậy thì có cần thiết phải điều trị mụn tuổi dậy thì không thưa bác sĩ?
- Thực tế, nhiều trường hợp qua tuổi dậy thì hormone dần ổn định, tình trạng mụn cũng được cải thiện hoặc mụn tự hết. Tuy nhiên, không phải ai cũng vậy, nhất là khi đã bị mụn nhưng tìm hiểu không kỹ nguyên nhân, cơ chế và điều trị không đúng cách, mụn sẽ chuyển nặng và xuất hiện nhiều hơn. Nếu không điều trị sớm, mụn sẽ gây bội nhiễm da, tái đi tái lại thời gian dài và thậm chí gây tổn thương da khó phục hồi.
- Vậy nguyên nhân nào khiến người qua tuổi dậy thì rồi vẫn bị mụn?
- Người qua tuổi dậy thì vẫn có thể đối mặt với mụn. Nguyên nhân có thể là do mụn xuất hiện từ tuổi dậy thì nhưng không điều trị, kéo dài đến lúc trưởng thành; bị mụn nhưng chăm sóc da mụn và trị mụn không đúng cách; người trưởng thành có cơ địa da nhờn; nội tiết tăng cao dẫn đến mất cân bằng hormone trong cơ thể. Ngoài ra, phụ nữ thay đổi nội tiết; người thường xuyên đối mặt căng thẳng, sử dụng các chất kích thích hay thiếu hụt vitamin, khoáng chất... cũng dễ gặp tình trạng này.
- Người mắc có thể tự điều trị mụn tuổi dậy thì tại nhà không và bằng cách nào thưa bác sĩ?
- Tình trạng mụn nhẹ, không viêm (mụn đầu trắng, đầu đen) có thể điều trị tại nhà bằng cách làm sạch da với các sản phẩm dịu nhẹ, có khả năng kháng khuẩn, từ bỏ thói quen sờ nặn mụn, thay đổi và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, vệ sinh vật dụng cá nhân, hạn chế căng thẳng... Trong trường hợp mụn không giảm hoặc có mụn mủ, mụn viêm…, người mắc nên đến gặp bác sĩ da liễu để được thăm khám và chọn lựa phương pháp phù hợp.
 |
| Trong trường hợp mụn không giảm hoặc xuất hiện mụn viêm, người mắc cần đến bác sĩ da liễu để được thăm khám và điều trị. |
- Sau khi điều trị xong, mụn có tái lại hay không?
- Mụn sau điều trị vẫn có thể tái phát, do nhiều yếu tố bên trong cơ thể lẫn yếu tố bên ngoài. Do đó, việc kiểm soát tái phát mụn sau khi điều trị phụ thuộc vào sự điều chỉnh các yếu tố trên, kết hợp chế độ sinh hoạt lành mạnh, ăn uống khoa học và ý thức chăm sóc da đúng cách.
- Khi bị mụn tuổi dậy thì, người mắc cần phải chăm sóc da như thế nào để giảm mụn và tình trạng mụn không nặng hơn?
Bạn có thể dùng sữa rửa mặt trị mụn 2 lần một ngày, giữa ngày nếu nhờn tiết nhiều có thể rửa mặt lại bằng nước lạnh sau đó xịt khoáng. Người mắc còn có thể dùng thuốc bôi trị mụn phù hợp mức độ của mụn và tình trạng nhạy cảm của da, tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần... Một số trường hợp có thể kết hợp thêm thuốc uống tuy nhiên phải tuân theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ.
 |
Phòng khám chuyên khoa da liễu O2 Skin (giấy phép số 04250/SYT – GPHĐ)
Chi nhánh 1: 343/5F Tô Hiến Thành, phường 12, quận 10, TP.HCM.
Chi nhánh 2: số 2 đường D3, phường 2, quận Bình Thạnh, TP.HCM.
Độc giả tham khảo thông tin tại fanpage Phòng khám da liễu O2 Skin hoặc website www.o2skin.vn.
