Washington Post cho biết Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) hồi tháng 4 đã gửi thư tới 36 hãng bay nước ngoài yêu cầu các hãng này ngừng liệt kê Đài Loan, Hong Kong và Macau riêng lẻ trên trang web của họ, và phải đánh dấu thuộc phần lãnh thổ của Trung Quốc.
Hãng United Airlines của Mỹ nằm trong danh sách này. Lá thư đề ngày 25/4 cho United Airlines thời hạn 30 ngày để phản hồi. CAAC đồng thời cảnh báo rằng nếu United Airlines không tuân theo yêu cầu, hãng bay này sẽ bị “hạnh kiểm xấu nghiêm trọng” theo hệ thống chấm hạnh kiểm dành cho ngành công nghiệp hàng không dân dụng được Trung Quốc công bố tháng 11/2017.
 |
| 36 hãng hàng không quốc tế, trong đó có các hãng của Mỹ, đã vào "tầm ngắm" trừng phạt của Trung Quốc. Ảnh: AFP. |
Văn bản của CAAC liệt kê “nhiều hình thức trừng phạt” có thể được áp dụng nếu các hãng bay không tôn trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc”, gồm giám sát hành chính chặt hơn và bị điểm xấu trên hệ thống chấm hạnh kiểm.
Bị “hạnh kiểm xấu” cũng đồng nghĩa các hãng bay sẽ bị tước nhiều quyền lợi, chịu các hạn chế khi hoạt động ở Trung Quốc đại lục và thậm chí có thể bị từ chối cấp giấy phép hoạt động mới.
Lá thư cho biết thêm các ban ngành liên quan như Cục Quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC) cũng sẽ thực thi các điều luật tương ứng.
United Airlines hiện liệt kê Đài Loan tách biệt với Trung Quốc đại lục trên trang web của mình. Nhiều hãng hàng không quốc tế khác như Japan Airlines (Nhật) cũng đưa ra các lựa chọn đường bay trên trang web dưới hình thức “Trung Quốc/Hong Kong/ Đài Loan”.
Hãng United Airlines đã chuyển lá thư của CAAC tới Nhà Trắng để xin ý kiến. Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders hôm 5/5 kêu gọi Trung Quốc “ngừng đe dọa và ép buộc các hãng hàng không và công dân Mỹ”.
 |
| Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders đã lên án yêu cầu của Trung Quốc đối với các hãng bay quốc tế. Ảnh: Nhà Trắng. |
Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 6/5 nói rằng các công ty nước ngoài khi hoạt động ở Trung Quốc phải “tôn trọng tinh thần dân tộc của người Trung Quốc”.
Theo tờ Sydney Morning Herald ngày 7/5, Ngoại trưởng Australia Julie Bishop cũng đã lên tiếng cảnh báo Bắc Kinh không được sử dụng các hành động đe dọa nhằm gây áp lực hãng hàng không Qantas của Australia chấp nhận lập trường chính trị của Trung Quốc, bằng việc đề cập Đài Loan là một phần của Trung Quốc thay vì một vùng lãnh thổ riêng biệt.
CAAC bắt đầu giám sát các hãng hàng không nước ngoài chặt chẽ kể từ tháng 1 khi một hãng hàng không khác của Mỹ là Delta Air Lines bị các hành khách Trung Quốc chỉ trích vì liệt kê Tây Tạng và Đài Loan như “những quốc gia riêng biệt”, theo South China Morning Post.
Ban quản lý Delta đã xin lỗi vì “sai sót vô ý” và cho biết không có bất kỳ động cơ chính trị nào trong việc liệt kê như vậy. Hãng bay này hiện đã xóa Tây Tạng khỏi trang web của hãng nhưng vẫn liệt kê Đài Loan nằm riêng lẻ với Trung Quốc đại lục.
Không chỉ xếp hạng hạnh kiểm với các hãng bay, chính quyền trung ương Trung Quốc cũng đang thí điểm “Hệ thống tín nhiệm xã hội” (Social Credit System, SCS) tại hơn 30 thành phố trên khắp nước này.
 |
| Ngoài các hãng bay nước ngoài, Trung Quốc cũng bắt đầu chấm điểm hạnh kiểm của công dân. Ảnh: AFP. |
Tất cả công dân sẽ có cùng 1.000 điểm ở vạch xuất phát. Mỗi công dân sẽ được xếp loại “hạnh kiểm” từ thấp nhất là D tới cao nhất là A+++ tùy thuộc vào số điểm tích lũy của từng người sau khi bị trừ hoặc được thưởng.
Và tất nhiên, mỗi loại hạnh kiểm sẽ ảnh hưởng tới hoạt động thường ngày của từng cá nhân. Chẳng hạn, một công dân sẽ bị hạn chế sử dụng các phúc lợi xã hội nếu bị “hạnh kiểm xấu” và được ưu đãi khi đi vay tiền mua nhà nếu được “hạnh kiểm tốt”.
