Trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN, hội thảo quốc tế với chủ đề “Chuyển dịch địa chính trị ở châu Á - Thái Bình Dương và chặng đường nửa thế kỷ của ASEAN” diễn ra ngày 9/6 tại Hà Nội.
Tại đây, các chuyên gia uy tín khu vực thảo luận về những thành tựu mà ASEAN đạt được sau 50 năm hoạt động, đặc biệt là các thách thức mới đặt ra cho tổ chức và con đường hướng tới một cộng đồng ASEAN tôn trọng luật pháp, tự cường, bền vững, vì con người.
50 năm chuyển mình và những bước ngoặt
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh những thành tựu mang tính bước ngoặt trong lịch sử phát triển của ASEAN.
“Từ 5 thành viên ban đầu mở rộng đầy đủ gồm 10 nước Đông Nam Á, ASEAN trở thành một tổ chức hợp tác khu vực toàn diện, hoạt động trên cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế là Hiến chương ASEAN".
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh ASEAN đã có sự chuyển mình mang tính bước ngoặt khi chính thức hình thành Cộng đồng từ ngày 31/12/2015 với đầy đủ ba trụ cột về chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội.
 |
| Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng phát biểu tại Hội thảo "Chuyển dịch địa chính trị ở châu Á - Thái Bình Dương và chặng đường nửa thế kỷ của ASEAN” ngày 9/6 tại Hà Nội. Ảnh: Báo Thế giới và Việt Nam. |
Tại hội thảo, nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan cũng đề cập tới những thay đổi, thành tựu lớn của ASEAN: “Các nước ASEAN trước kia là những nước nghèo, chậm phát triển, nhưng nay ở những mức độ khác nhau đều đã thay đổi, có những nước trở nên phồn vinh".
Nhà ngoại giao kỳ cựu của Việt Nam chia sẻ Đông Nam Á của 50 năm trước bị chia rẽ, xung đột lẫn nhau, nhưng nay 10 nước đã ở trong 1 khối, không còn xung đột và độc lập.
Thách thức từ sự 'va đập lợi ích'
Theo các chuyên gia, mặc dù đã trở thành một khối thống nhất thịnh vượng, hội nhập khá chặt chẽ, ASEAN hiện đối diện với nhiều thách thức lớn.
Theo nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan, hai thách thức lớn về kinh tế đến từ cuộc cách mạng công nghiệp lần 4 và xu hướng bảo hộ. Nếu ASEAN không nắm bắt được cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thì sẽ trở nên lạc hậu về chất.
Đứng trước xu hướng bảo hộ, nếu ASEAN không còn giương cao ngọn cờ tự do hoá và toàn cầu hoá thì cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Đó là bởi tất cả các nước ASEAN đều hướng ngoại, tính bổ sung của các nền kinh tế thành viên không cao, buôn bán nội khối không phát triển.
 |
| Nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan chia sẻ ASEAN đang đứng trước thách thức lớn từ cuộc cách mạng công nghiệp lần 4 và xu hướng bảo hộ . Ảnh: Báo Thế giới và Việt Nam. |
Về an ninh, Giáo sư Suchit Bunbongkarn, nghiên cứu viên cao cấp, Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc tế Thái Lan (ISIS Thailand) cho rằng căng thẳng ở Biển Đông, bất ổn ở Đông Bắc Á cụ thể là bán đảo Triều Tiên và biển Hoa Đông đang đe dọa hòa bình khu vực.
Sự bất định về vai trò an ninh của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương cũng là mối quan ngại nghiêm trọng cho các nước ASEAN. "Ông Trump là người khó đoán. Chính sách (của chính quyền Tổng thống Trump) thay đổi theo ngày là chuyện có thể", Giáo sư Bunbongkarn nói.
"Mặc dù Tổng thống Trump tiếp tục tôn trọng cam kết an ninh ở châu Á - Thái Bình Dương, chúng ta cần biết Mỹ sẽ làm gì nếu có biến cố xảy ra ở khu vực", ông nói.
Đồng thời, trong cuộc tranh hùng giữa các nước lớn, sự va đập lợi ích ngày càng có diễn biến mới. "Đây là thách thức mới của ASEAN và ASEAN cần tìm được chỗ đứng trong chuyển dịch lực lượng và chuyển dịch quan hệ giữa các nước lớn”, ông Vũ Khoan nhận định.
ASEAN phải chủ động dẫn dắt thế giới
Nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan cho rằng ASEAN hay bất kỳ quốc gia nào cũng không thể phát triển được trong sự cô lập, các quốc gia chỉ có thể phát triển nếu liên kết với nhau trong khu vực và hội nhập với thế giới.
"Các nước chỉ có thể mạnh nếu chúng ta liên kết với nhau. ASEAN chỉ có thể thành công nếu tự lực tự cường, giữ được độc lập, không biến mình thành sân chơi hay quân bài trong tay người khác".
“ASEAN phải chủ động dẫn dắt thế giới chứ không để thế giới dẫn dắt mình. Chính những bài học đó sẽ dẫn dắt chúng ta tiến lên”, ông nhấn mạnh.
Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan dẫn câu châm ngôn nổi tiếng của Việt Nam để nói về sức mạnh của liên kết khu vực: “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao. Cần phải tìm được lợi ích chung, tiếng nói chung, vì chúng ta đang ngồi cùng trên một con thuyền, con thuyền đó mà đắm thì tất cả sẽ cùng đắm".
