Theo thông tin từ Cục quản lý cạnh tranh, ngày 23/8, Bộ trưởng Công Thương đã ký quyết định áp dụng biện pháp tự vệ chính thức đối với mặt hàng dầu thực vật (gồm dầu đậu nành và dầu cọ tinh luyện) nhập khẩu vào Việt Nam. Theo đó, mức thuế được áp dụng sẽ có 4 giai đoạn, với mức cao nhất là 5% áp dụng từ ngày 7/5 đến 6/5/2013 và giảm dần về 4%, 3%, 2% cho đến 6/5/2017. Quyết định này sẽ có hiệu lực kể từ ngày 7/9 và thay thế cho quyết định ngày 22/4 về việc áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời.
 |
| Dầu ăn nhập khẩu đang chiếm tới 73% thị phần tại Việt Nam. |
Biện pháp này được đưa ra sau khi Cục quản lý cạnh tranh nhận được đơn yêu cầu áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng dầu thực vật tinh luyện nhập khẩu vào Việt Nam của Tổng công ty Công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam (Vocarimex) từ tháng 11/2012.
Theo đó, Vocarimex cho rằng sự gia tăng đột biến của mặt hàng dầu thực vật tinh luyện nhập khẩu là nguyên nhân gây ra thiệt hại đối với ngành sản xuất trong nước. Các đơn vị trong nước đã phải đầu tư rất lớn vào dây chuyền máy móc thiết bị, đảm bảo đáp ứng 100% nhu cầu dầu thực vật trong nước đến năm 2015. Thế nhưng, từ năm 2012, lượng dầu nhập khẩu tăng đột biến, làm ngành sản xuất trong nước phải cắt giảm 1/3 sản lượng, hiệu suất giảm, kéo theo thị phần, doanh thu, lợi nhuận... đều giảm mạnh.
Các doanh nghiệp sản xuất trong nước không thể cạnh tranh được với hàng nhập khẩu, các nước có ưu thế về nguyên liệu, giá cùng với sự suy giảm của thuế nhập khẩu dầu thực vật tinh luyện từ 5% xuống 0%. "Nếu tình hình này kéo dài, hoạt động sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước sẽ bị ngưng trệ và có nguy cơ phá sản", báo cáo này cho biết.
Ngoài ra, Vocarimex còn cho rằng, dầu thực vật nhập khẩu thường không nhập kèm bao bì, so đó, chất lượng thường có sự suy giảm và ảnh hưởng tới an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng. Ý kiến của Vocarimex cũng nhận được sự tán đồng của các đơn vị khác là công ty cổ phần dầu thực vật Tường An, công ty dầu thực vật Tân Bình, công ty TNHH Cái Lân và công ty Dầu ăn Holden Hope - Nhà Bè.
Trên cơ sở nghiên cứu, xem xét toàn bộ thông tin do các bên liên quan cung cấp, ngày 22/4/2013, Cục Quản lý Cạnh tranh đã ban hành báo cáo sơ bộ đối với vụ việc. Từ ngày 13 đến 31/5, Cục đã tiến hành thẩm tra tại chỗ các doanh nghiệp sản xuất dầu thực vật trong nước và các nhà nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng điều tra.
Theo kết quả điều tra, sản lượng nhập khẩu dầu nành tinh luyện năm 2012 đã tăng gần 20 lần so với năm trước, dầu cọ tăng gấp rưỡi. Tương ứng thị phần của các nhà sản xuất trong nước giảm từ 52% xuống 27%, thị phần của dầu nhập khẩu tăng gấp 2,5 lần. Doanh thu của các doanh nghiệp trong nước năm 2012 giảm gần 38% so với năm 2011, giảm giá 6% trong khi lợi nhuận giảm 31%, lượng lao động giảm tương ứng là 16%.
Căn cứ vào kết quả này, Cục quản lý cạnh tranh cho rằng việc nhập khẩu gia tăng đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước và có xu hướng gia tăng trong thời gian tới. Do đó, việc áp dụng biện pháp tự vệ chính thức là cần thiết nhằm khắc phục những thiệt hại gây ra bởi sự gia tăng của hàng nhập khẩu.
