Hàng loạt đoạn trao đổi trong cuộc tranh luận đầu tiên - giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden ngày 29/9 - được giới quan sát đánh giá là "không giống tranh luận".
Trong hơn 2/3 thời gian tranh luận, nhà lãnh đạo đương nhiệm của nước Mỹ liên tục ngắt lời đối thủ lẫn người điều phối Chris Wallace - nhà báo của Fox News, đài vốn có lập trường ủng hộ đảng Cộng hòa.
Thậm chí, ông Trump còn nói về năng lực trí tuệ của ông Biden. "Ông không thông minh chút nào cả, Joe. 47 năm qua ông không làm được gì hết", Tổng thống Trump ngắt lời ông Biden khi ứng viên Dân chủ đang trình bày về chính sách bảo hiểm y tế.
 |
| Ông Trump liên tục ngắt lời khi ông Biden đang trả lời. Ảnh: AP. |
Ông Biden đã có lúc buột miệng nói Tổng thống Trump "im lặng". Nhiều lần khi ông Biden đang nói, ông Trump cố nói xen vào, khiến khán giả khó nghe được lập luận của cả hai người. Ông Biden chỉ còn cách lắc đầu và cười.
“Lắc đầu và cười” có lẽ cũng là cảm nhận của đa phần người Mỹ khi xem xong cuộc tranh luận, theo một số thăm dò nhanh của CBS/YouGov.
Dịch Covid-19 và thuế
Khi chủ đề dịch Covid-19 được nêu ra, ông Trump lập luận rằng những gì mình làm đã ngăn số người tử vong khỏi tăng cao hơn. Nhưng ông Biden phản bác lại bằng cách nhìn thẳng vào camera, hỏi khán giả liệu họ còn có thể tin điều này hay không. Ông hỏi khán giả về những “chiếc ghế trống không” trong nhà, của những người đã tử vong vì Covid-19.
Thăm dò cho thấy đa phần người Mỹ không tán thành cách xử lý dịch bệnh của ông Trump.
Phóng viên Anthony Zurcher của BBC bình luận hai bên nhìn nhận dịch Covid-19 như đang ở hai thế giới khác nhau. Ông Trump tự hào về đám đông tới buổi vận động của mình. Tổng thống cho rằng ông Biden không tổ chức nhiều buổi vận động vì sẽ không ai tới dự.
Tổng thống Trump cũng luôn muốn người Mỹ nhớ rằng ông Biden đã làm quan chức gần nửa thế kỷ, mà nước Mỹ vẫn có nhiều vấn đề. “Trong 47 tháng, tôi đã làm nhiều hơn ông đã làm trong 47 năm”, ông Trump nói.
Tuy nhiên, ông Biden có câu phản bác vào phần sau của buổi tranh luận. “Dưới thời tổng thống này, chúng ta đã yếu thế hơn, bị bệnh nhiều hơn, nghèo hơn và chia rẽ hơn”, ông bình luận về di sản của ông Trump.
Cũng được nêu ra trong cuộc tranh luận là hồ sơ thuế gần hai thập kỷ của ông Trump, mà New York Times tiếp cận được, cho thấy ông Trump không nộp thuế nhiều năm liền. Tổng thống phản hồi không khác so với trước đây, và nói ông chỉ đang tận dụng các quy định.
Khi được hỏi cụ thể ông trả bao nhiêu tiền thuế năm 2016, 2017, ông khẳng định đã đóng thuế “hàng triệu USD”.
Về phần mình, ông Biden cố gắng hướng đoạn trao đổi này sang thành lên án luật thuế mới của ông Trump và đảng Cộng hòa.
Ông Biden chỉ ra rằng ông Trump trả ít thuế hơn cả một giáo viên.
Thăm dò nhanh trên toàn quốc của CBS/YouGov cho thấy 83% số người được hỏi cho rằng không khí, giọng điệu của buổi tranh luận là “tiêu cực”. Trong số người được hỏi, 69% cảm thấy “ức chế”, 31% cảm thấy có tính giải trí, 19% cảm thấy bi quan, và chỉ 17% cảm thấy có thêm thông tin.
Khi được hỏi ai “thắng” cuộc tranh luận, 48% chọn ông Biden, 41% chọn ông Trump, 10% coi hai ứng viên hòa nhau - không khác nhiều so với thăm dò toàn quốc trong những tuần qua. Dù đây là những thăm dò nhanh ban đầu, những con số trên cho thấy cục diện bầu cử có thể không xê dịch nhiều sau tranh luận ngày 29/9.
Một cuộc thăm dò của CNN với người xem tranh luận ngay sau sự kiện cho thấy 60% người xem nói ông Biden giành chiến thắng, trong khi 28% cho rằng ông Trump thể hiện thuyết phục hơn. Kết quả này gần như tương tự kết quả thăm dò sau cuộc tranh luận đầu tiên giữa ông Trump và bà Hillary Clinton năm 2016.
 |
| 48% người Mỹ được hỏi trong thăm dò nhanh CBS/YouGov cho rằng ông Biden đã "thắng". Ảnh: Reuters. |
Ông Trump không cam kết chấp nhận kết quả
Một hướng tấn công của ông Trump trong cuộc tranh luận - và trong cả mùa bầu cử năm nay - là dựng nên hình ảnh ông Biden bị ảnh hưởng bởi phe nghiêng hẳn về cánh tả trong đảng Dân chủ. Nhưng ông Biden ngay trong những phút đầu tiên đã phản bác lại điều này.
Dù những phút đầu đó là về chủ đề Tòa án Tối cao, ông Biden nhanh chóng chuyển sang bộ luật bảo hiểm toàn dân dưới thời Obama (còn gọi là Obamacare) - vốn đang bị đe dọa vì vụ kiện ở Tòa Tối cao. Ông Biden khẳng định việc loại bỏ bảo hiểm tư nhân không phải là kế hoạch của ông như ông Trump cáo buộc.
“Hiện giờ, tôi chính là đảng Dân chủ”, ông nói. “Chính sách của đảng Dân chủ là những gì mà tôi chấp thuận”.
Chủ đề cuối cùng là về lo ngại cuộc bầu cử này không được tự do, công bằng, diễn ra một cách trơn tru. Ông Trump liên tục cho rằng bỏ phiếu qua thư sẽ có gian lận, dù hàng triệu người Mỹ vẫn bỏ phiếu qua thư mỗi kỳ bầu cử. Ông Biden chỉ ra rằng quân nhân trước nay cũng phải bỏ phiếu qua thư, và bản thân các cơ quan dưới quyền ông Trump như FBI hay Bộ An ninh Nội địa cũng kết luận không có bằng chứng gian lận.
Khi được hỏi liệu hai ông có cam kết kêu gọi cử tri bình tĩnh, chấp nhận việc sẽ mất nhiều thời gian kiểm đếm kết quả hay không, ông Biden hứa tôn trọng kết quả bầu cử, một khi người thắng cuộc được công bố chính thức.
Ông Trump không cam kết sẽ kêu gọi cử tri bình tĩnh và cũng không cam kết chấp nhận kết quả chính thức. Hai bên tiếp tục ngắt lời nhau, và người điều phối Chris Wallace tuyên bố cuộc tranh luận kết thúc.
“Đó là kết thúc đột ngột cho một buổi tối hỗn loạn, khó có thể gọi là tranh luận theo nghĩa truyền thống của từ ‘tranh luận’”, nhà báo Anthony Zurcher của BBC bình luận. “Những buổi thế này vốn đã khó thay đổi kết quả bầu cử, và buổi hôm nay hỗn loạn tới mức khó thay đổi quan điểm của ai”.
