Trong cuốn hồi ký Điện Biên Phủ điểm hẹn lịch sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã kể lại những cảm xúc bồi hồi của lễ duyệt binh mừng chiến thắng lịch sử:
“Ngày 13/5/1954, ta tổ chức lễ duyệt binh mừng chiến thắng Điện Biên Phủ tại khu đồi phía đông sở chỉ huy Mường Phăng. Đại diện các đơn vị tham chiến có mặt đầy đủ. Lá cờ chiến thắng được hai đại đội trưởng: Tạ Quốc Luật, người đã bắt De Castries ở Điện Biên Phủ, và Đàm Văn Thiên, thuộc đại đội phòng không 818 bắn rơi nhiều máy bay nhất, kéo lên”.
 |
| Đại tướng Võ Nguyên Giáp chào lá cờ Quyết chiến quyết thắng trong lễ duyệt binh lịch sử ngày 13/5/1954. Ảnh tư liệu: TTXVN. |
Ông Tạ Quốc Luật là đại đội trưởng Đại đội 360, Tiểu đoàn 130, Trung đoàn 209, Đại đoàn 312. Chiều 7/5/1954, trong những giờ phút cuối cùng của chiến dịch Điện Biên Phủ, ông đã chỉ huy tổ 4 chiến sĩ vượt cầu Mường Thanh, xông vào hầm chỉ huy tập đoàn cứ điểm, bắt tướng De Castries và bộ tham mưu của ông ta đầu hàng.
Ông Tạ Quốc Luật mất năm 2003. Vào dịp thành lập quân đội năm 2004, ông được nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Đại đội phòng không 818 là đơn vị thuộc tiểu đoàn phòng không 383, trung đoàn 367. Đại đội có 12 khẩu súng máy 12,7mm, ban đầu được phân công bảo vệ sở chỉ huy ở Mường Phăng, trong giai đoạn diễn ra chiến dịch đã bố trí hai cụm súng máy ở Mường Thanh và Đông Bắc Hồng Cúm, tham gia bảo vệ đội hình chiến đấu của Đại đoàn 316 và Trung đoàn 57 (Đại đoàn 304) tấn công địch.
Theo báo Phòng không – Không quân, kết thúc chiến dịch, Đại đội 818 đã tiêu diệt 4 chiếc máy bay địch và bắn bị thương 5 chiếc.
Trong bài tường thuật lễ duyệt binh mừng chiến thắng của báo Nhân dân, ra ngày 19/5/1954, thì buổi lễ bắt đầu từ 6 giờ sáng. "Đại bác nổ nhiều loạt, báo hiệu buổi lễ bắt đầu. Bài quốc ca vừa dứt, tới phút mặc niệm các liệt sĩ. Các vị đại diện Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Liên Việt, Trung ương Đảng Lao động Việt Nam và nhân dân Tây Bắc đã tới Đài trận vong chiến sĩ đặt vòng hoa. Đại tướng thay mặt quân đội đặt vòng hoa có dòng chữ "Toàn quân học tập các liệt sĩ Điện Biên Phủ". Sau đó, toàn thể đứng nghiêm nghe vị đại diện chính phủ đọc thư của Hồ Chủ tịch trước máy truyền thanh".
Khi nghe vị đại diện chính phủ đọc thư của Hồ Chủ tịch đến đoạn "Hồ Chủ tịch và Chính phủ định tặng thưởng huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ cho các cán bộ, chiến sĩ trên mặt trận này, các chú có tán thành không?”, toàn thể cán bộ và chiến sĩ đều hô lớn "tán thành".
Diễn biến tiếp theo của cuộc duyệt binh mừng chiến thắng được Đại tướng Võ Nguyên Giáp kể lại chi tiết:
“Tôi đọc bản nhật lệnh, thay mặt Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên dương công trạng các đơn vị trong toàn quân đã dũng cảm gan dạ, bền bỉ, chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, góp phần giành đại thắng cho chiến dịch Điện Biên Phủ, cảm ơn anh chị em dân công, đồng bào Tây Bắc và đồng bào hậu phương đã ra sức chi viện cho tiền tuyến. Tôi hoan nghênh tinh thần đoàn kết phối hợp chiến đấu của hai nước bạn Lào và Campuchia. Nhân danh Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, tôi hạ lệnh cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ trên khắp các chiến trường toàn quốc: "Phải tích cực chiến đấu để củng cố và khuếch trương thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ, củng cố và khuếch trương kết quả của chiến thắng Đông Xuân, tiến tới những thắng lợi rực rỡ hơn nữa".
Cờ Quyết chiến Quyết thắng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong chiến dịch được trao cho đại đoàn 312, đơn vị lập công đầu tiên trong trận Him Lam, bắt sống tướng De Castries và bộ tham mưu địch. Đồng chí Đàm Quang Trung (đại đoàn phó) thay mặt đại đoàn 312 lên nhận cờ.
Tiếp đó, tôi đã nói về nhiệm vụ sắp tới phải tiến về giải phóng đồng bằng Bắc Bộ. Đó là nhiệm vụ tất yếu mà cục diện chiến trường năm 1954 đặt ra cho quân đội ta. Qua 9 năm kháng chiến, nhiệm vụ giải phóng đồng bằng Bắc Bộ lần đầu được nêu lên với lực lượng vũ trang ta”.
 |
| Xe tăng M24 chiến lợi phẩm tham gia cuộc duyệt binh lịch sử. Ảnh tư liệu. |
Tại lễ duyệt binh lịch sử này, còn có sự tham gia của 2 chiếc xe tăng M24 Chaffee chiến lợi phẩm. Hình ảnh các chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam hân hoan ngồi trên xe tăng, giương cao ảnh Hồ Chủ tịch và phất cao cờ chiến thắng đi giữa hàng cờ hoa đã được nhà quay phim người Nga Roman Karmen ghi lại trong bộ phim tài liệu nổi tiếng Việt Nam, đến nay vẫn trở thành một hình ảnh hào hùng về chiến thắng oanh liệt của quân và dân ta.
