Cơn dông chiều 13/6 khiến 2 người tử vong, đều do bị cây đổ đè trúng trên địa bàn quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Ngoài ra, hàng chục người phải nhập viện.
Cơn dông hiếm gặp và mạnh như bão này còn khiến trên 1.300 cây gãy đổ, 140 căn nhà bị tốc mái, 13 ôtô và nhiều xe máy bị hư hại, mất nguồn tại hơn 170 trạm điện, gãy 21 cột điện…
Hậu quả nặng nề chỉ sau 30 phút mưa dông làm nhiều người lo lắng về sự an toàn mỗi khi mùa dông bão đến. Khắp các trang mạng, diễn đàn cũng như ý kiến độc giả, nhiều người đặt vấn đề, ai sẽ chịu trách nhiệm đối với những thiệt hại trong tình huống tương tự.
"Nhà nước giao trách nhiệm quản lý cây xanh cho các đơn vị, vậy cây xanh đổ làm người chết, xe hỏng ai sẽ chịu trách nhiệm?" - bạn đọc Cao Nguyên đặt vấn đề.
"Chúng ta có máy móc thiết bị hay phương pháp nào để đánh giá độ chắc chắn hay nguy cơ gãy đổ của cây tại Hà Nội không? Loại cây nào dễ gãy đổ nhất? Giải pháp khắc phục đối với những cây đó sẽ được thực hiện như thế nào? Liệu có hiệu quả?" - bạn Anh Minh nêu hàng loạt câu hỏi.
 |
| Hiện trường vụ đổ cây tại ngã tư Quang Trung – Nguyễn Du khiến 1 người tử vong. Ảnh: Nhị Tiến. |
Tại cuộc họp khẩn ngày 14/6, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo nhận định, cơn dông chiều 13/6 là "sự cố khẩn cấp về thiên tai", gây thương vong về người và tài sản. Ông yêu cầu các lực lượng chức năng tiếp tục bám sát, tập trung giải quyết các sự cố về cây xanh, lưới điện, giao thông; bảo đảm giao thông thông suốt cho người và phương tiện đi lại.
Những vụ cây xanh đổ gây chết người
Chiều 13/6/2015, trận dông lốc với mức gió giật cấp 9 đã khiến 2 người thiệt mạng vì cây đổ.
7/6/2014, cây đổ trên đường Hùng Vương (quận Ba Đình, Hà Nội) khiến một tài xế taxi tử vong.
Sáng 8/8/2013, một cây muồng trên phố Bà Triệu (quận Hai Bà Trưng) bất ngờ đổ xuống làm chết một người đi đường.
Ngày 5/9/2013, một cây xà cừ lớn cũng trên phố Bà Triệu đã bất ngờ bật gốc, đổ xuống đè lên chiếc xe buýt đang lưu thông trên đường.
Cũng tại quận Hai Bà Trưng vào tháng 8/2012, một cây xà cừ trên phố Lò Đúc đổ đè bẹp chiếc taxi, khiến một tài xế chết tại chỗ.
“Trong thiên tai, Chủ tịch UBND TP là người chịu trách nhiệm về tất cả những gì xảy ra trên địa bàn thành phố” - Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo khẳng định.
Ông Thảo yêu cầu lãnh đạo các quận - huyện phải trực tiếp đi kiểm tra, rà soát lại các điểm cây xanh bị nghiêng, có nguy cơ đổ, gây mất an toàn để chỉ đạo lực lượng xử lý, cây nào còn khắc phục được thì tổ chức khắc phục, nếu không sẽ thay thế để bảo đảm an toàn cho người dân.
Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Mạnh, Trưởng phòng Kế hoạch -Tổng hợp, Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh Hà Nội (Công ty Công viên cây xanh) cho rằng, với những thiệt hại sau cơn dông khiến cây đổ vào nhà, vào xe, gây chết người là trường hợp bất khả kháng.
"Những trường hợp bất khả kháng sẽ do công ty bảo hiểm đền bù thiệt hại"- ông Mạnh nói.
Trước đó, đối với những vụ cây xanh đổ do thiên tai và gây thiệt hại, lãnh đạo công ty đều cho rằng, chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm của đơn vị quản lý cây xanh. Công ty chỉ là đơn vị được giao quản lý theo đơn đặt hàng của thành phố.
Cũng theo ông Nguyễn Đức Mạnh, bên cạnh sự biến đổi bất thường của thời tiết, nguyên nhân cây xanh gãy đổ liên tục còn do hạ tầng đô thị bị “biến dạng”. Nhiều tuyến phố cải tạo, thi công vỉa hè lòng đường đào lên lấp xuống liên tục làm cho rễ cây lâu năm bị nông cạn.
"Thời gian gần đây, nhiều công trình hạ ngầm điện, nước của Hà Nội thiết kế quá sát với phần đất để trồng cây. Khi rễ bị chặt thì độ bám, độ lan tỏa, sự vững chắc của cây giảm đi. Vì vậy, gặp mưa gió, những cây cổ thụ trong tình trạng như trên rất dễ bị quật đổ"- ông Mạnh lý giải.
Hiện, Công ty Công viên cây xanh đã đề xuất cho phép mua bảo hiểm hoặc được tính quỹ dự phòng 2% để đền bù những trường hợp do khách quan, bất khả kháng. Tuy nhiên, đề xuất chưa được phê duyệt.
 |
| Cây đổ gây thiệt hại cả về người và phương tiện. Ảnh: Lê Hiếu. |
Trao đổi về vấn đề trách nhiệm khi cây đổ gây chết người, luật sư Tạ Anh Tuấn (Đoàn luật sư Hà Nội) phân tích, tại Điều 626 Bộ luật Dân sự quy định: "Chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại do cây đổ gãy gây ra, trừ trường hợp hoàn toàn xảy ra do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng".
Theo luật sư Tạ Anh Tuấn, đối với trường hợp thiệt hại về tài sản do cột điện bị gãy đổ, bị hại có thể căn cứ vào Bộ luật dân sự để yêu cầu bồi thường. Điều 627 Bộ luật dân sự nêu rõ: “Chủ sở hữu, người được chủ sở hữu giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác phải bồi thường thiệt hại, nếu để nhà cửa, công trình xây dựng khác đó bị sụp đổ, hư hỏng, sụt lở gây thiệt hại cho người khác, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng”.
Theo luật sư Tuấn, điều quan trọng nhất là phải xác định được nguyên nhân xảy ra để xác định lỗi cố ý hay do sự kiện bất khả kháng. Tức là cần chứng minh được rằng trong trường hợp này, phía công ty cây xanh biết trước mùa thiên tai, mưa bão đến gần nhưng không tiến hành chặt, tỉa cành những cây có nguy cơ gãy đổ cao.
Còn luật sư Nguyễn Anh Thơm cho rằng, sự kiện dông bão ngày 13/6 là cơn mưa lốc lớn được các chuyên gia về khí tượng thủy văn đánh giá tương đương cơn bão cấp 8-9. Sự kiện đó gây ảnh hưởng cho những người đang tham gia giao thông. Đây có thể coi là sự việc bất khả kháng. Do đó, theo điều 626 Bộ luật dân sự, phía Công ty Công viên cây xanh không phải bồi thường.
Nhưng luật sư cho rằng, vì mục đích nhân đạo, phía công ty cây xanh phối cần hợp với chính quyền địa phương hỗ trợ phần nào đó cho gia đình nạn nhân.
Trao đổi về tốc độ dự báo khí tượng, ông Lê Thanh Hải, Phó tổng giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia khẳng định, công tác cảnh báo không hề chậm trễ. Những cơn mưa dông như vừa xảy ra ở Hà Nội, không thể cảnh báo sớm hơn được vì đây là hiện tượng nhỏ hẹp, xảy ra rất nhanh từ 1-3 giờ.
“Lúc 16h20 tôi đã nhận được cảnh báo, trên website của trung tâm dự báo cũng đã đăng tin và có nói gió giật mạnh rồi. Đến 17h có dông lốc, có khu 17h15 mới bắt đầu”, ông Hải thông tin.
Đánh giá về trận dông lốc, ông Hải nhận định đây là cơn dông cực kỳ mạnh, nguy hiểm, trong khoảng vài chục năm chưa từng xảy ra tại Hà Nội.
Lý giải về mức độ thiệt hại do cơn dông gây ra, chuyên gia Lê Thanh Hải cho biết, ở khu vực nội thành bị ảnh hưởng nặng nề trong khi các huyện ngoại thành ít bị ảnh hưởng hơn. Điều này do hiệu ứng đô thị.
Khu vực thành phố mật độ nhà cao tầng dày, bê tông hóa lớn nên hấp thu nhiệt tạo dòng đối lưu mạnh hơn. Trong khi đó, khu vực nông thôn, ít dân cư, mật độ nhà cao tầng ít thì sự hấp thu nhiệt thấp hơn. Về mùa hè, khu vực thành thị thường có nền nhiệt độ cao hơn từ 2-3 độ so với khu vực nông thôn.
