Chỉ còn vài tiếng nữa cuộc đua đến Nhà Trắng sẽ chính thức được định đoạt. Hai ứng viên tổng thống Mỹ năm nay đã có những nỗ lực cuối cùng tại các "bang chiến trường" quan trọng như Florida, Pennsylvania và North Carolina.
Dưới đây là những điểm quan trọng quyết định kết quả cuộc bầu cử.
Những bang Trump phải thắng
Trong hầu hết phương án mà Trump có thể thắng, vị tỷ phú phải bám chắc hai bang chiến trường mà ứng viên Mitt Romney đã thắng vào năm 2012: North Carolina và Arizona. Đồng thời, ông phải "đổi màu" các bang mà Tổng thống Obama đã thắng trước Romney: Florida, Ohio và Iowa.
Thất bại ở bất kỳ bang nào nói trên đều sẽ gây trở ngại cho con đường tiến đến 270 phiếu đại cử tri vốn dĩ không ít gập ghềnh của ứng viên đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, nếu ông Trump thắng lợi ở Pennsylvania hay Michigan, hai nơi ủng hộ Dân chủ trong 6 mùa bầu cử gần đây, thì ông có thể bỏ qua bang North Carolina. Chiến thắng ở các bang có số phiếu đại cử tri lớn như Pennsylvania hay Michigan sẽ giúp ông Trump "bù trừ" thất bại nếu có ở North Carolina, đồng thời tiếp sức cho ông tiến đến mốc 270 phiếu đại cử tri.
Nếu điều đó không xảy ra, chiến thắng ở North Carolina, Arizona, Florida, Ohio và Iowa, cũng như quận 2 của bang Maine sẽ chỉ đem về cho ông Trump 260 phiếu đại cử tri.
 |
| Tỷ lệ ủng hộ hai ứng viên Donald Trump (đỏ) và Hillary Clinton (xanh) tại các bang chiến trường tính đến ngày 7/11. Đồ họa: BBC. |
Tỷ phú New York sẽ cần tìm cách "xoay sở" thêm 10 phiếu. 4 phiếu ở New Hampshire và 6 phiếu ở Nevada sẽ giúp ông. Các bang Colorado với 9 phiếu, Michigan 15 phiếu và Pennsylvania 20 phiếu cũng là những khả năng.
Những bang Clinton phải thắng
Vấn đề then chốt với bà Clinton là giữ vững "bức tường xanh" của phe Dân chủ - tức các bang vùng Hồ Lớn, bao gồm Pennsylvania, Michigan và Wisconsin.
Ông Trump đặt mục tiêu giành chiến thắng ở 3 bang này, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy bà Clinton luôn dẫn trước ở cả 3. Tuy nhiên, phần lớn cử tri ở Michigan và Pennsylvania đợi đến ngày 8/11 mới đi bỏ phiếu. Điều đó có nghĩa là ứng viên Dân chủ chưa giành được lợi thế chắc chắn từ số cử tri bỏ phiếu sớm.
Nếu cựu ngoại trưởng có thể giữ vững "bức tường xanh", bà chỉ cần thắng ở một trong các bang North Carolina, Florida và Ohio là đủ để trở thành tân chủ nhân Nhà Trắng.
Nếu bà không thể thắng ở một trong 3 bang này, bà sẽ cần dựa vào các bang Virginia, Colorado, New Hampshire và Nevada, những nơi phe Dân chủ giành được lợi thế to lớn từ những lá phiếu đã được bỏ.
Cử tri gốc Latin
Nếu bà Clinton thắng, liên minh của bà sẽ bao gồm phụ nữ, người có trình độ đại học và một lượng lớn người gốc Latin.
Các điểm bỏ phiếu sớm tại 2 bang Nevada và Florida đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ số cử tri gốc Latin. Hôm 4/11, hơn 57.000 người gốc Latin đã đi bầu cử tại Neveda.
Các cuộc thăm dò cho thấy rất nhiều cử tri lần đầu đi bầu cử không ủng hộ ông Trump. Đối với Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) Reince Priebus, đây là "bóng ma đến từ quá khứ".
Sau mùa bầu cử năm 2012, RNC đã cảnh báo rằng đảng này cần phải nỗ lực hơn nữa để "chiêu dụ" cử tri gốc Latin. Việc một ứng viên tổng thống phớt lờ cảnh báo của RNC có thể là lý do khiến đảng Cộng hòa lần thứ 3 liên tiếp thất bại trong cuộc đua đến Nhà Trắng.
 |
| Kế hoạch "bức tường biên giới" với Mexico để ngăn chặn nhập cư trái phép khiến ông Trump "mất điểm" trong nhóm cử tri gốc Latin. Đồ họa: DDees.com. |
Những cáo buộc vị tỷ phú quấy rối tình dục đã giúp bà Clinton giành được sự ủng hộ to lớn từ cử tri nữ. Tương tự, những phát ngôn bôi nhọ người nhập cư từ Mexico đã khiến ông Trump mất điểm trầm trọng trong nhóm cử tri gốc Latin. Do đó, cựu ngoại trưởng đang hy vọng vào phiếu bầu từ nhóm này hơn bao giờ hết.
Bất ngờ từ những người ủng hộ Trump
Sức mạnh của ông Trump nằm ở sự ủng hộ vượt trội mà nhóm cử tri da trắng vốn bất mãn với chính quyền đương nhiệm dành cho ông. Nhóm này chủ yếu là đàn ông, đặc biệt là những người không có trình độ đại học.
Nhiều người trong số họ, vốn không theo phe nào hoặc theo phe Dân chủ, bị thuyết phục bởi quan điểm bảo hộ thương mại của Trump. Chiến dịch của tỷ phú lâu nay vẫn cho rằng chính cử tri nhóm này sẽ giúp ông giành thắng lợi.
Tuy vậy, để điều này xảy ra, ông Trump cần phải đảm bảo những cử tri ủng hộ Dân chủ sẽ ngồi yên ở nhà.
 |
| Lực lượng ủng hộ ông Trump đa phần là người da trắng. Ảnh: Thanh Tuấn. |
Ứng viên Cộng hòa dường như đã nắm phần thắng ở Iowa và dẫn trước Clinton ở Ohio. Ông đang hy vọng giành được đủ lá phiếu từ tầng lớp lao động ủng hộ Dân chủ ở Pennsylvania hay Michigan để thắng ít nhất một trong các bang này.
Đặc biệt, bang Michigan nổi lên là một mục tiêu quan trọng vào những ngày cuối của mùa bầu cử năm nay. Đây là bang chịu nhiều tác động từ các hiệp định thương mại mà ông Trump chỉ trích mạnh mẽ trong suốt chiến dịch tranh cử. Cả bà Clinton và Tổng thống Obama đều xuất hiện tại đây trong những cuộc vận động vào giờ chót.
Cử tri da màu
Một trong những mối bận tâm lớn nhất của phe Dân chủ là số lượng cử tri người Mỹ gốc Phi đi bỏ phiếu. Họ đang lo lắng về việc nhóm này vốn là điểm tựa truyền thống của phe Dân chủ sẽ có thể không đi bỏ phiếu nhiều như năm 2008 và 2012.
 |
| Người da màu là hậu phương truyền thống của phe Dân chủ nhưng bà Clinton đang lo ngại việc họ sẽ không đi bỏ phiếu. Ảnh: AP. |
Nếu đúng như vậy, lợi thế của bà Clinton ở các bang quan trọng, đặc biệt là Florida và North Carolina, sẽ bị lung lay. Theo tính toán của Reuters, nếu số cử tri da màu đi bỏ phiếu giảm 15%, cơ hội chiến thắng của bà Clinton theo đó cũng giảm xuống chỉ còn khoảng 72%. Nếu số cử tri da màu giảm 20% thì cơ hội chiến thắng của hai ứng viên sẽ gần như 50-50.
Thậm chí, nếu nhóm truyền thống ủng hộ Dân chủ này chỉ giảm 10% số người đi bầu, đồng thời số cử tri da trắng ủng hộ Cộng hòa tăng 5%, lợi thế cuộc đua đã có thể nghiêng về phía ông Trump.
Ông Obama đã ra sức vận động để cử tri da màu đi bỏ phiếu vào ngày 8/11 này. "Tôi cần mọi người hiểu rằng tất cả những gì chúng ta làm đều là để tôi có thể chuyển giao quyền chỉ huy cho một người cũng tin vào những gì tôi tin", ông nói trên một chương trình phát thanh.
Đảng Cộng hòa thời "hậu Trump"
Kể từ khi ông Trump trở thành ứng viên chính thức của đảng Cộng hòa trong cuộc đua đến Nhà Trắng, các nghị sĩ đảng này ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ ở vào thế buộc phải ủng hộ, hoặc ít nhất không công khai phản đối, mọi thứ ông ấy nói.
 |
| Donald Trump (giữa) cùng các lãnh đạo hiện tại của phe Cộng hòa: chủ tịch Hạ viện Paul Ryan (trái) và lãnh đạo đa số tại Thượng viện Mitch McConnell. Ảnh: AP/Reuters. |
Ngay sau khi cuộc bầu cử kết thúc, các nghị sĩ Cộng hòa sẽ giành lại quyền lực của mình, đặc biệt nếu họ vẫn nắm quyền kiểm soát ở cả Thượng viện lẫn Hạ viện.
Bất kể vị tỷ phú thắng hay thua trong ngày 8/11, đảng Cộng hòa sẽ phải quyết định về việc nên xử lý thế nào với tuyên bố phê phán các hiệp định tự do thương mại, giảm thiểu vai trò của Mỹ trong quan hệ quốc tế và chỉ trích các lãnh đạo đảng này mà ông Trump từng đưa ra.
Người thua cuộc sẽ chấp nhận?
Đối với một nước Mỹ đang chia rẽ sâu sắc sâu sắc, đây có thể là câu hỏi quan trọng nhất: Người thua cuộc sẽ chấp nhận kết quả bầu cử?
Cả ông Trump và bà Clinton đều là những ứng viên tổng thống có tỷ lệ không ủng hộ cao thuộc hàng đầu trong lịch sử bầu cử Mỹ. Một nửa nước Mỹ nghĩ cựu ngoại trưởng là "kẻ dối trá" còn nửa còn lại nghĩ ông trùm bất động sản là "kẻ phân biệt chủng tộc".
Chưa kể, ông Trump còn liên tục lên án cuộc bầu cử năm nay "gian lận". Ứng viên Cộng hòa cũng từng nói chưa chắc sẽ công nhận kết quả bầu cử.
