Hạm trưởng Brett E. Crozier không thể chịu được nữa.
Chiếc tàu sân bay mà ông chỉ huy, tàu USS Theodore Roosevelt, đang cập cảng ở đảo Guam trong khi dịch Covid-19 lây lan một cách không kiểm soát trên tàu. Các bác sĩ của tàu ước tính rằng 50 thủy thủ có thể tử vong.
Tuy nhiên, các cấp trên của ông Crozier không muốn thực hiện yêu cầu sơ tán toàn bộ con tàu.
 |
| Tàu USS Theodore Roosevelt trong một chuyến thăm cảng. Ảnh: Shutterstock. |
Ông Crozier bị ám ảnh với những gì đã xảy ra trên tàu Diamond Princess. Du thuyền có 2.600 hành khách trong các cabin khác nhau. Hơn 700 người trên tàu này đã dương tính với Covid-19 và 8 người tử vong.
Tình hình trên tàu của Crozier có khả năng tồi tệ hơn nhiều: gần 5.000 thủy thủ ngủ chung trong không gian chật hẹp. Tám thủy thủ dương tính Covid-19 có triệu chứng nghiêm trọng đã được sơ tán đến bệnh viện của Hải quân ở đảo Guam, theo New York Times.
Ngày 30/3, sau bốn ngày bị cấp trên từ chối, hạm trưởng Crozier quyết định soạn một email. “Các thủy thủ không cần phải chết”, ông Crozier viết trong bức thư gửi 20 quan chức Hải quân khu vực Thái Bình Dương để yêu cầu giúp đỡ.
Là người tốt nghiệp Học viện Hải quân với gần 30 năm phục vụ trong quân đội, ông Crozier biết rằng email này có thể sẽ kết thúc sự nghiệp của ông, bạn bè ông cho biết. Quân đội Mỹ đánh giá cao hệ thống cấp bậc của mình và theo đó ông Crozier đáng lẽ nên tiếp tục thúc đẩy cấp trên hành động.
 |
| Hạm trưởng Crozier có 30 năm phục vụ trong quân đội Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Ông Crozier vẫn quyết tâm gửi bức thư đó.
Ba tuần sau, ông Crozier bị sa thải và nhiễm Covid-19. 584 thủy thủ khác trên tàu cũng dương tính với virus và quyền Bộ trưởng Hải quân Thomas B. Modly đã từ chức. Ông Modly đã sa thải hạm trưởng vì ông nghĩ Tổng thống Trump sẽ muốn như vậy.
Các quan chức cho biết ông Modly nhận thức được rằng người tiền nhiệm của ông bị sa thải sau khi mâu thuẫn với ông Trump. Nhưng trong khi cố gắng làm hài lòng tổng thống, ông Modly đã tính toán sai và phá hủy sự nghiệp của chính mình.
Câu chuyện của tàu Theodore Roosevelt cho thấy ba năm rưỡi làm tổng tư lệnh hỗn loạn của ông Trump. Nó cũng cho thấy quân đội Mỹ, tổ chức có cấu trúc phân cấp rõ ràng nhất của chính phủ, phải cố gắng điều chỉnh để làm hài lòng tổng thống như thế nào và các quyền bộ trưởng thay thế các bộ trưởng được Thượng viện chấp thuận ra sao.
Một chuyến thăm cảng
Các thủy thủ trên tàu Roosevelt rất có thể đã nhiễm virus sau một chuyến thăm cảng của tàu này hồi tháng 3.
Do có kích thước lớn, tàu Roosevelt không thể cập cảng. Vì vậy, tàu phải neo đậu ngoài khơi và dùng những chiếc thuyền nhỏ hơn đưa thủy thủ đến bến cảng.
Tại khách sạn ở điểm đến của các thủy thủ có hai người Anh dương tính với virus corona. Do đó, tàu Roosevelt đã ra lệnh cho các thủy thủ quay lại tàu vì sợ họ bị phơi nhiễm. Những người quay lại tàu ngay lập tức bị cách ly.
Tàu Roosevelt quay lại biển và các thủy thủ trên được theo dõi chặt chẽ trong 14 ngày. Trong 14 ngày đó, máy bay từ Nhật Bản và Philippines đã đến tàu để tiếp nhu yếu phẩm.
 |
| Quyền Bộ trưởng Hải quân Modly (đầu tiên bên trái) đã tính toán sai và làm tiêu tan sự nghiệp của chính mình. Ảnh: AFP. |
Rạng sáng ngày 24/3, khi tàu Roosevelt đi qua phía tây Thái Bình Dương, loa phóng thanh trên tàu phát mã “Set River City 1”.
Các thủy thủ biết điều gì đó đã xảy ra. River City có nghĩa giảm các phương thức liên lạc. Hầu hết thủy thủ không được truy cập Internet hay gọi điện.
Không lâu sau đó, mọi người biết ba thủy thủ ở bộ phận lò phản ứng hạt nhân trên tàu dương tính với Covid-19.
Ba thủy thủ này được không vận đến bệnh viện Hải quân ở đảo Guam. Hai ngày sau, ngày 26/3, tàu Roosevelt cũng cập cảng ở đảo Guam. Toàn bộ thủy thủ bắt đầu được xét nghiệm.
Cuộc tranh luận giữa hạm trưởng Crozier và cấp trên của ông, Chuẩn Đô đốc Stuart P. Baker, bắt đầu. Các chỉ huy cấp cao của Hải quân, bao gồm cả ông Modly, cũng nghe về chuyện này ở Washington.
Hạm trưởng Crozier muốn sơ tán gần như toàn bộ thủy thủ đoàn. Ông muốn họ được cách ly và xét nghiệm trong khi con tàu được khử trùng. 500 người sẽ vẫn ở trên tàu để vận hành các lò phản ứng hạt nhân của tàu, bảo vệ bom, tên lửa, máy bay chiến đấu, và thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu khác.
Chuẩn Đô đốc Baker, người chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay giám sát tàu Roosevelt và bảy tàu khác, phản bác rằng các biện pháp ít quyết liệt hơn vẫn bảo vệ được thủy thủ đoàn và giữ cho tàu Roosevelt hoạt động.
Ông Modly và người dân đảo Guam cũng bày tỏ lo ngại rằng đảo này không thể chưa được tất cả thủy thủ của tàu nếu họ phải sơ tán, đặc biệt là có càng nhiều người dương tính.
Hải quân đã cân nhắc các phương án khác như đưa tàu Roosevelt tới Okinawa, Nhật Bản hoặc tới San Diego. Một lựa chọn khác là để lại 4.000 thủy thủ trên tàu và 1.000 người trong một nhà thi đấu trên đảo Guam. Tuy nhiên, những nỗ lực đưa các thủy thủ đầu tiên lên nhà thi đấu đã dẫn đến nhiều ca nhiễm hơn.
Ở Washington, ông Modly chỉ đạo một phụ tá liên lạc với hạm trưởng Crozier để đảm bảo ông có được thứ mình cần. Các trợ lý này báo cáo rằng thuyền trưởng hài lòng và “ông chỉ ước các thủy thủ được sơ tán nhanh hơn”.
Tuy nhiên, lúc này, ông Crozier đang soạn một bức thư dài bốn trang để gửi qua email không bảo mật. Tiêu đề của email này rất nhạt nhẽo: YÊU CẦU HỖ TRỢ CHỐNG COVID-19.
Nhưng nội dung của bức thư thì gây chấn động.
Tàu Roosevelt có hai kết cục, ông Crozier viết trong email. “Chúng tôi dùng những thứ mình có để chiến đấu với bệnh tật. Trong tình huống đó, sẽ có tổn thất về sinh mạng”. Hoặc “con tàu có thể tránh được dịch bệnh bằng việc sơ tán thủy thủ”.
Ông Crozier đưa email cho một số sĩ quan cao cấp nhất trên tàu. Họ nói với ông họ cũng muốn ký tên vào email. Tuy nhiên, thuyền trưởng Crozier không cho họ làm điều đó vì lo cho sự nghiệp của họ.
Lá thư của thuyền trưởng Crozier đã đánh thẳng vào lập luận mọi thứ đang nằm trong tầm kiểm soát của chính quyền.
“Tôi giữ nguyên lời nói”
Bức thư trên sau đó được lan truyền nhanh chóng trên các tờ báo lớn và khiến ông Modly nổi giận. Ông Modly sau đó quyết định sa thải hạm trưởng Crozier.
Khi ông Crozier rời khỏi con tàu lần cuối, hàng trăm thủy thủ đã tập trung lại và cổ vũ ông. Các đoạn video quay lại cảnh này được lan truyền rộng rãi trên mạng.
Điều này, theo các quan chức Hải quân, làm ông Modly tức giận. Hành động tiếp theo của ông Modly làm các quan chức Lầu Năm Góc choáng váng và khiến các thủy thủ trên tàu phản ứng dữ dội hơn nữa.
Ông Modly đã bắt chuyến bay tốn 243.116,65 USD đến đảo Guam. Khi hạ cánh, ông đã lên tàu Roosevelt và thực hiện một bài phát biểu dài 15 phút mắng mỏ các thủy thủ đã ủng hộ ông Crozier.
Ông Modly nói ông Crozier “quá ngây thơ hay quá ngu ngốc” để chỉ huy tàu sân bay. Ông cũng nói các thủy thủ không bao giờ nên tin vào truyền thông và đổ lỗi cho Trung Quốc gây ra virus. Chưa đầy 30 phút sau, ông lên máy bay và biến mất.
Bài phát biểu này nhanh chóng lan truyền rộng rãi trên mạng. Các quan chức Hải quân ngập trong các cuộc gọi của phóng viên. Ông Modly còn làm mọi việc tệ hơn bằng cách tuyên bố: “Tôi giữ nguyên mọi lời tôi nói”.
Đến lúc này, các nhà lập pháp và giới chức quân sự đã kêu gọi sa thải ông Modly.
 |
| Bộ trưởng Quốc phòng Mark T. Esper nói với ông Modly rằng ông ấy sẽ phải xin lỗi. Sau đó, ông Esper cũng chấp nhận đơn từ chức của ông Modly. Ảnh: New York Times. |
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã gọi cho ông Modly và nói “ông phải xin lỗi”, các quan chức Bộ Quốc phòng nói với New York Times.
Bảy giờ sau khi tuyên bố giữ nguyên lời nói của mình, ông Modly phải rút lại chúng. “Tôi không nghĩ thuyền trưởng Brett Crozier ngây thơ hay ngu ngốc”, ông Modly nói.
Tuy nhiên, ông Modly không tránh được hậu quả. Ngày hôm sau, ông Modly đã gọi cho ông Esper xin từ chức.
Về phần ông Crozier, ông vẫn đang ở một mình và chống chọi lại Covid-19 trong khu dành cho khách ở căn cứ trên đảo Guam. 584 thủy thủ trên tàu Roosevelt dương tính với virus cũng đang cách ly trên đảo Guam cùng với gần 4.000 thủy thủ được đưa ra khỏi tàu. Một thủy thủ nhiễm virus phải vào phòng chăm sóc đặc biệt trên đảo.
Các quan chức Hải quân cho biết tàu Roosevelt có thể được khử trùng và sẵn sàng tiếp tục hoạt động tại Thái Bình Dương trong tháng này. Hơn 345.000 người cũng đã ký một bản kiến nghị trực tuyến để phục chức cho ông Crozier.
Nhìn vào tàu Roosevelt, các quan chức quân sự cấp cao nói rằng họ lo ngại về các tàu chiến và các nhiệm vụ khác.
“Từ góc nhìn của tôi, không nên nghĩ rằng vấn đề của tàu Roosevelt chỉ xảy ra một lần”, tướng John Hyten, phó chủ tịch của Tham mưu trưởng liên quân, cho biết hôm 9/4.
Ba tàu sân bay khác - Ronald Reagan, Carl Vinson và Nimitz - đã có các thủy thủ dương tính với virus, và Hải quân đang gấp rút giải quyết các trường hợp của họ.
