Năm triệu đồng/kg trà ướp sen Tây Hồ - Hà Nội, có thể nhiều người sẽ hoài nghi về mức giá quá chát. Thế nhưng, nếu biết quy trình để sản xuất ra một kg trà sen Hồ Tây thứ thiệt thì mức giá đó cũng là thường. Để mua được đúng trà sen Tây Hồ, có tiền mua cũng không dễ.
Trăm triệu mua cả đầm sen Tây Hồ ướp trà
Khu vực trồng sen ở Hồ Tây chỉ có một phần rất nhỏ ở góc hồ bên mạn Quảng An, Quảng Bá, với khoảng 4-5 đầm sen. Sen lại là loài cây mọc theo mùa, mỗi vụ kéo dài chừng ba tháng. Đặc tính này khiến những người làm trà luôn ở tư thế lệ thuộc vào sen.
 |
| Sen để ướp trà phải là sen chúm chím, chưa nở hết, được hái vào sớm tinh sương. |
Anh Hoàng Anh Sướng, chủ Hiên Trà Trường Xuân, cho hay, Việt Nam có nhiều loại sen, nhưng không có loại sen nào có vị thơm đặc trưng riêng như sen Hồ Tây. Trà ủ bằng sen Hồ Tây là loại hảo hạng, không vùng nào sánh được.
Nhiều năm qua, anh Sướng mua lại hẳn hồ sen với giá cả trăm triệu trong cả mùa. Chủ hồ buổi sáng sẽ ra ngắt bông (nụ sen chưa nở) về giao cho khách. Mỗi ngày số lượng lên đến hàng ngàn bông. Tuy nhiên, người làm trà sen ở Hà Nội đang bị rất nhiều sức ép. Trong đó, có cả trào lưu chụp ảnh tạo dáng với sen.
“Ngày càng nhiều bạn trẻ thích chụp ảnh với sen, với hoa, thậm chí vài năm nay nó trở thành trào lưu. Thế là thay vì bán sen, chủ đầm đã khai thác đầm sen làm ‘du lịch’.Chục bông sen mấy năm trước chủ đầm bán cho người làm trà với giá 6.000 đồng. Bây giờ, họ ngắt khoảng chục bông, bán tiền trăm, lợi nhuận rõ ràng cao hơn. Không mấy người bán cả hồ sen cho người làm trà nữa”, anh Sướng cho biết.
 |
| Giờ mua sen ngày càng khó vì các chủ đầm chuyển sang kinh doanh cho thuê chụp ảnh. |
Chưa hết, nhiều chủ đầm còn “sáng tạo”, mua hoa sen về, sau đó thả nhúm trà vào bên trong, buộc đầu bông lại ủ trong một - hai ngày. Trà đó cũng có mùi vị của sen, và họ cho rằng, đó là cách thưởng trà “sạch” nhất, vì tự tay mình làm, và bán với giá 50.000-80.000 đồng/bông sen có nhúm trà bên trong. Tuy nhiên, theo anh Hoàng Anh Sướng, trà nhúm trong gói sen, sau đó người mua để tủ lạnh dùng dần rất không có lợi cho sức khỏe.
“Trà sen là ướp hương sen vào trong trà. Còn trà gói vào trong bông sen, người dùng cho vào tủ lạnh để bảo quản, vô hình trung đã sử dụng trà và sen bị chuyển đổi, lại bị khí lạnh bảo quản nên rất phản khoa học”, anh Sướng phân tích.
 |
| Sen đưa về nhà, đến công đoạn bóc cánh hoa để lấy nhụy, sau đó dùng sàng để sàng lấy hạt gạo. |
Đắt nhưng không dễ mua
Trà sen Hà Thành là của quý của người đan mê thưởng trà Hà Nội. Không chỉ người Việt, các “ẩm khách” quốc tế đến Thủ đô cũng muốn tìm địa chỉ có trà sen đích thực, ướp hương theo phương pháp cổ để được một lần thưởng thức.
Ở Hà Thành, ai cũng biết hai cha cho nghệ nhân trà Trường Xuân - Hoàng Anh Sướng là những người có thâm niên về ủ, ướp trà với các loại hoa, như trà hoa ngâu, trà hoa sói, hoa mộc... Trong đó, trà sen là một trong những thương hiệu nổi tiếng, gắn với loài sen chỉ có Hà Nội mới có: sen Tây Hồ.
 |
| Gạo sen là nguyên liệu chính để ủ, để được một kg trà sen thành phẩm phải qua 5-6 lần ủ. |
Anh Hoàng Anh Sướng (sinh năm 1973), người đang tiếp nối sự nghiệp trà của cố nghệ nhân trà Trường Xuân, ấp ủ dự án đưa trà sen Hồ Tây giới thiệu với bạn bè quốc tế về nghệ thuật thưởng trà đạt tới tầm văn hóa tinh tế trong đời sống của người dân Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.
Theo anh Sướng, tinh túy của trà sen Hồ Tây, trước hết ở chính cây sen trồng trong hồ. Với đặc trưng riêng về khí hậu, nguồn nước và thổ nhưỡng, sen Hồ Tây có một mùi thơm và màu sắc riêng biệt, không giống như bất kỳ một loại sen nào khác mọc trên lãnh thổ Việt Nam.
Mùa sen Hồ Tây bắt đầu từ tháng 6 kéo dài đến cuối tháng 8. Đây cũng là mùa duy nhất làm trà sen Hồ Tây của các nghệ nhân làm trà.
Mỗi sáng mùa sen,người làm trà thức dậy từ 5h sáng cùng với các chủ hồ chèo thuyền ngắt sen.
Sen phải hái trước khi mặt trời mọc, hoa còn chúm chím nguyên chưa đàm tiếu (nở xòe), vì nếu sen nở bung sẽ bay hết mùi tự có trong nó. Sen đưa về nhà, đến công đoạn bóc cánh để lấy nhụy, sau đó dùng sàng để sàng lấy hạt gạo. Gạo sen là nguyên liệu chính để ủ, ướp ra thứ trà sen thơm dịu, sâu, có vị sắc, có cả hương vị đặc trưng của nước và đất Hồ Tây... trong mỗi chén trà.
 |
 |
| Nghệ nhân trà Hoàng Anh Sướng giới thiệu các công đoạn làm trà sen thủ công. |
“Một kg trà sen phải qua 5-6 lần ủ. Mỗi lần ủ mất chừng 200 bông sen, 2 ngày một mẻ ủ mới được một kg trà sen thành phẩm. Sau đó, đem sao lại chè đến một độ khô nhất định, vừa bảo quản vừa giữ được mùi sen Hồ Tây thấm sâu và lâu trong mỗi cánh trà”, nghệ nhân Hoàng Anh Sướng tiết lộ.
