Cuối tháng 11, khi mưa lũ dồn dập đổ về miền Trung, Zalo đã nhanh chóng nâng cấp Zalo SOS bằng việc bổ sung tính năng Bản đồ, giúp lực lượng chức năng xác định chính xác vị trí người dân đang cần hỗ trợ. Chỉ trong vòng 24 giờ, Bản đồ Zalo SOS đã được hoàn thiện và đưa vào vận hành.
Zalo SOS là một chức năng do Zalo phát triển nhằm hỗ trợ công tác phòng, chống thiên tai. Trong quá trình đó, Zalo SOS phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo Phòng, chống thiên tai, nay là Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, để triển khai hai chức năng cốt lõi: Tiếp nhận thông tin cần hỗ trợ từ người dân và kết nối đến các đường dây khẩn cấp của lực lượng chức năng.
 |
| Zalo SOS ban đầu được phát triển với 2 tính năng: Chia sẻ trạng thái và kết nối cứu trợ. |
Năm 2025, thiên tai không còn đi theo những kịch bản quen thuộc. Bên cạnh bão lớn, lũ quét và sạt lở đất xuất hiện dày hơn, nhanh hơn và khó dự đoán hơn. Thiệt hại không chỉ nằm ở con số thống kê, mà treo trên mỗi sinh mạng bị đe dọa từng giờ. Trong bối cảnh đó, công tác cứu nạn, cứu hộ từ trung ương đến địa phương vẫn tồn tại nhiều điểm nghẽn, khiến đội ngũ Zalo SOS không ngừng trăn trở về giới hạn của giải pháp hiện tại.
Nếu tiếp tục vận hành theo cách cũ thì trong những tình huống nước dâng chỉ trong vài tiếng, rất dễ trượt qua “24 giờ vàng” cứu hộ. Khi mực nước đã vượt quá đầu người, mỗi phút chậm trễ đều có thể trả giá bằng tính mạng của người dân.
Đợt mưa lũ tại Nam Trung Bộ cuối tháng 11 là một hồi chuông cảnh tỉnh rõ rệt. Nhiều khu vực vốn ít khi chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bão lũ nên người dân gần như không có sự chuẩn bị hay kinh nghiệm ứng phó. Ngày 19/11, Công an tỉnh Đắk Lắk chủ động đề xuất với Zalo một hướng tiếp cận mới: Cần một công cụ giúp lực lượng chức năng nắm được tình hình người dân theo địa bàn, từ đó phân bổ lực lượng cứu hộ nhanh và chính xác hơn. Trước đó, họ gần như chỉ có thể trông chờ vào các hotline tạm thời và những lời kêu cứu rời rạc, chưa được xác thực trên mạng xã hội.
Đề xuất này phù hợp với những suy nghĩ mà đội ngũ phát triển Zalo SOS đã ấp ủ từ lâu. Sản phẩm hiện tại mới làm tốt phần “phòng”, trong khi “chống thiên tai” mới là bài toán cấp bách nhất ở thời điểm ấy.
Chiều cùng ngày, anh Võ Minh Phát, Product Manager, nhận cuộc gọi từ anh Nguyễn Quang Diệu, Digital Transformation Manager thuộc nhóm Zalo Chuyển đổi số. Nhu cầu nghe qua tưởng chừng đơn giản: Làm sao để dữ liệu cầu cứu từ người dân đến được tay cơ quan chức năng nhanh nhất có thể, nhưng phía sau là hàng loạt rào cản.
Dữ liệu người dân yêu cầu cứu trợ nhận được từ banner Zalo SOS trước đó chưa được xử lý và chưa đủ độ chính xác về vị trí, quy trình tiếp nhận và lưu trữ cũng chưa sẵn sàng để chuyển giao. Ngay cả khi chuyển được, việc các lực lượng chức năng có thể sử dụng dữ liệu này để hỗ trợ người dân vẫn là một thách thức lớn.
Không có nhiều thời gian để do dự, các thành viên từ nhiều phòng ban nhanh chóng ngồi lại, chốt một hướng đi táo bạo: Triển khai Bản đồ Zalo SOS, phát triển “bản đồ nhiệt”, giúp xác định nhanh khu vực chịu ảnh hưởng, vị trí cụ thể và thông tin liên hệ của từng người đang cần hỗ trợ.
Tuy nhiên, trong tâm lý của các thành viên khi ấy, việc triển khai được hay không là điều không thể đảm bảo 100%. “Thật lòng mà nói, sau vài vòng trao đổi, đội ngũ rơi vào trạng thái khá bí. Không phải vì không làm được, mà vì mọi yêu cầu đều phải đáp ứng trong bối cảnh rất khẩn cấp. Có những lúc, dự án tưởng như phải dừng lại vì không kịp triển khai”, anh Phát nhớ lại.
2h30 sáng 20/11, điện thoại anh Võ Minh Phát rung lên lần nữa. Trên màn hình là những dòng tin nhắn từ anh Nguyễn Quang Diệu, ngắn gọn nhưng nặng trĩu: “Đội cứu hộ giờ như mò kim đáy bể giữa biển trời mênh mông nước. Chỉ có Zalo mình mới đủ độ phủ và công nghệ để làm ngay và liền thôi”.
Chính khoảnh khắc đó, mọi lưỡng lự được gạt sang một bên. Ngay sáng sớm hôm sau, dự án Bản đồ Zalo SOS chính thức được khởi động, bước vào cuộc chạy đua với thời gian, nơi mỗi giờ trôi qua đều mang theo trách nhiệm với hàng nghìn người đang chờ được cứu.
Dồn lực “chạy lũ” trong vòng 24 giờ
Ngay sau khi dự án được kích hoạt, không có khoảng lặng nào cho sự chuẩn bị. Sáng sớm ngày 20/11, một cuộc họp được mở ra trong vội vã và diễn ra trong chưa đầy 20 phút. Thành phần tham dự chỉ gói gọn trong vài thành viên nòng cốt. Trên bảng trắng là những dòng ghi chú ngắn gọn nhưng dứt khoát: Giải pháp nhanh nhất là gì, cần thực hiện những đầu việc nào và mỗi người chịu trách nhiệm ở đâu.
Thời điểm đó, cả đội không cho phép mình nghĩ quá nhiều. Mục tiêu duy nhất được đặt ra và giữ nguyên trong suốt 24 giờ tiếp theo là đưa được sản phẩm vào vận hành trong thời gian ngắn nhất có thể.
Dù phải chạy đua với từng giờ, từng phút, đội ngũ Bản đồ Zalo SOS vẫn sớm thống nhất với nhau về một nguyên tắc xuyên suốt trong cách làm sản phẩm. Trong bối cảnh ấy, điều khó nhất không phải là làm cho nhanh, mà là giữ cho mình đủ tỉnh táo để không đi chệch mục tiêu ban đầu.
Đây không phải thời điểm để theo đuổi sự hoàn hảo về mặt hình thức hay thử nghiệm những công nghệ mới, mà là lúc cần đưa ra những lựa chọn dứt khoát.
“Trong bối cảnh thiên tai, sản phẩm phục vụ cộng đồng không cần phức tạp, không cần giao diện cầu kỳ, cũng không phải là nơi để phô diễn kỹ thuật. Quan trọng nhất là sản phẩm phải dùng được ngay và giải đúng vấn đề mà người dân đang đối mặt. Mọi quyết định lúc này chỉ nên xoay quanh một điều duy nhất: Làm sao để đồng bào được hỗ trợ nhanh hơn và kịp thời hơn”, anh Phát chia sẻ.
 |
Chính tư duy đó giúp cả đội giữ được sự tỉnh táo khi đứng trước một bài toán lớn với nguồn lực rất hạn chế. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, nhóm sản phẩm thống nhất tập trung vào ba nguyên tắc cốt lõi: Ưu tiên tuyệt đối cho sự ổn định, tối giản hóa thao tác người dùng và đảm bảo tính chính xác của vị trí.
Phụ trách phần dựng Mini App (ứng dụng nhỏ trên Zalo), anh Võ Tấn Đạt, Associate Technical Manager, đã cùng đội ngũ bước vào một cuộc chạy nước rút trong 24 giờ. Chỉ với 4-5 người, nhóm dự án phải đảm nhiệm toàn bộ chuỗi công việc, từ lên ý tưởng, chuẩn bị hạ tầng, dựng giao diện, viết code, kiểm thử liên tục rồi chỉnh sửa ngay khi phát hiện vấn đề. Mọi thứ diễn ra trong một guồng quay dồn dập, không có khoảng nghỉ, không có bước lùi, chỉ có một hướng duy nhất là tiến về phía trước.
“Vừa sửa xong một lỗi, gửi cho anh em nội bộ dùng thử, thấy chưa ổn là cả đội quay lại chỉnh tiếp. Mỗi chấm đỏ xuất hiện trên bản đồ là một người đang chờ được giải cứu. Chỉ cần nghĩ điều đó, không ai than mệt, dù tụi mình làm xuyên ngày xuyên đêm. Điều giữ anh em tỉnh táo không phải là cà phê, mà là cảm giác mình đang làm một việc thật sự có ý nghĩa”, anh Đạt nhớ lại.
 |
Song song với nỗ lực của đội kỹ thuật, đội ngũ Zalo Chuyển đổi số đóng vai trò kết nối và điều phối toàn bộ dự án. Nhiều phòng ban trong Zalo cùng đồng loạt vào cuộc, thống nhất giao diện, nội dung và phương án triển khai, sẵn sàng “bung” ngay khi sản phẩm đủ điều kiện vận hành.
Ở tuyến đầu, anh Nguyễn Quang Diệu trực tiếp có mặt tại Công an tỉnh Đắk Lắk, liên tục cập nhật tình hình thực tế và gửi phản hồi về cho đội ngũ tại Zalo.
“Trong khi đội ngũ lập trình tập trung tối đa cho việc dựng Mini App, các thành viên Zalo Chuyển đổi số đã khẩn trương chuẩn bị tài liệu hướng dẫn để lực lượng cứu hộ có thể sử dụng ngay khi nhận được. Các đội Design, PR, Content In-App, zInstant, Server cùng nhiều đơn vị khác đồng loạt vào cuộc, thống nhất giao diện, nội dung và phương án triển khai, sẵn sàng “bung” ngay khi sản phẩm đủ điều kiện vận hành”, chị Hà Thị Phương Hồng, đại diện nhóm Zalo Chuyển đổi số chia sẻ.
 |
Khoảng 19 giờ tối cùng ngày, Bản đồ Zalo SOS chính thức được bật lại và ngay lập tức chuyển giao cho lực lượng chức năng ở tiền tuyến. Sau 24 giờ căng thẳng, sản phẩm đã kịp thời đến đúng nơi cần nhất, trong khoảnh khắc mà từng phút trôi qua đều mang theo ý nghĩa sống còn. Cả nhóm dự án đều hiểu rằng đây là thời khắc then chốt. Chỉ cần sản phẩm được đưa lên live, từng phút trôi qua đều có thể mang lại thêm cơ hội sống sót cho người dân vùng lũ.
  |
| Bản đồ Zalo SOS chính thức đến tay người dân vùng thiên tai, mỗi chấm đỏ trên bản đồ là một lời cầu cứu giữa biển nước. |
Những con người phát triển công nghệ để thay đổi cuộc sống của người Việt
Bản đồ Zalo SOS thành công được chuyển giao cho lực lượng chức năng ở tiền tuyến, cuộc chạy đua 24 giờ tạm khép lại. Phía sau sản phẩm ấy không chỉ là những dòng code hay quyết định kỹ thuật, mà là rất nhiều con người đã chọn đặt trách nhiệm với cộng đồng lên trên nhịp sống thường nhật của mình.
Trong 24 giờ “chạy lũ”, những đầu việc chưa thật sự cấp bách được đẩy sang một bên, nhiều kế hoạch cá nhân buộc phải tạm gác lại để toàn bộ sự tập trung dồn cho một ưu tiên duy nhất: Bản đồ Zalo SOS.
Nhớ lại thời điểm khởi động dự án, anh Võ Minh Phát cho biết gần như cả nhóm dự án đã phải đi “gõ cửa” từng đầu mối để nhờ hỗ trợ. Một sản phẩm phức tạp như vậy cần một tập thể lớn để cùng xây dựng.
“Tụi mình gần như phải đi gõ cửa tất cả thành viên phụ trách các mảng liên quan. Mỗi lần chỉ nói đúng một câu: ‘Anh chị ơi, giúp em với, dự án SOS vùng lũ’. Và điều bọn mình nhận được gần như ngay lập tức là sự đồng ý, sự ưu tiên cao nhất. Với mình, dự án này không thể hoàn thành nếu thiếu những con người và tinh thần đó”, anh Phát chia sẻ.
Với anh Võ Tấn Đạt, khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong 24 giờ ấy lại đến từ một chi tiết rất đời thường. Đó là lúc anh nhìn thấy rõ nhất sự lựa chọn thầm lặng của các thành viên trong nhóm, khi họ sẵn sàng gác lại những kế hoạch cá nhân để sát cánh cùng đồng đội đến phút cuối.
“Khi ấy, cả đội đang tập trung xử lý một vấn đề cuối cùng trước khi bàn giao sản phẩm. Không khí lúc đó rất ồn ào, ai ai cũng khẩn trương để kịp tiến độ. Đột nhiên điện thoại của một bạn trong nhóm reo lên. Là vợ bạn ấy gọi, có vẻ khá buồn vì chồng về muộn, và chắc là cả hai đã lỡ một cuộc hẹn quan trọng. Không hiểu vì sao, cả phòng bỗng nhiên im lặng. Mọi người chỉ nghe bạn ấy nói rất nhỏ, lặp đi lặp lại một câu: ‘Thôi em ăn tối rồi nghỉ đi, anh còn bận tí, lát anh về’".
Là quản lý của bạn, mình vừa áy náy vừa nhớ mãi khoảnh khắc đó. Bạn đã chọn gác lại chuyện riêng, dù đã ngoài giờ làm việc, để cùng cả đội hoàn thành một sản phẩm có ý nghĩa. Ngày hôm sau, khi thấy tin tức đưa tin về Bản đồ Zalo SOS hỗ trợ đồng bào vùng lũ, mình tin rằng đó cũng sẽ là niềm tự hào của vợ bạn ấy, rằng chồng mình đã góp một phần vào một việc thật sự có giá trị", anh Đạt bồi hồi nhớ lại.
Không có kịch bản nào được chuẩn bị sẵn cho những khoảnh khắc như thế. Chúng chỉ xuất hiện khi con người được đặt vào hoàn cảnh cần phải lựa chọn giữa thuận tiện cho bản thân và điều đúng đắn cho cộng đồng.
Điều đặc biệt là tinh thần ấy không chỉ đến từ những thành viên được trực tiếp “gõ cửa” mời tham gia dự án. Ngay cả những thành viên không nằm trong danh sách đội ngũ ban đầu, khi biết đồng đội đang cần, cũng chủ động xung phong hỗ trợ, không cần ai phải nhắc.
Với Hà Minh Hiếu, kỹ sư công nghệ trẻ chỉ mới gia nhập Zalo một thời gian ngắn, Bản đồ Zalo SOS là một dấu mốc rất riêng. Trước đó, vào buổi sáng dự án Bản đồ Zalo SOS được triển khai, Hiếu đã xin phép cấp trên để được “chớp” lấy cơ hội góp sức trong đầu việc xử lý dữ liệu địa lý.
Trước đó, mang theo mong muốn được tạo ra tác động tích cực đến cuộc sống người Việt, Hiếu đã quyết định Nam tiến và bắt đầu hành trình đón nhận thách thức tại Zalo. Và chính dự án này là một trong những lần đầu tiên Hiếu thực sự cảm nhận rõ ràng rằng công nghệ có thể thay đổi cuộc sống của con người theo cách rất trực diện.
“Trước đây, động lực làm việc của mình chủ yếu đến từ những bài toán kỹ thuật. Chỉ đến khi được góp sức phát triển sản phẩm Bản đồ Zalo SOS để hỗ trợ bà con vùng lũ, mình mới thực sự cảm nhận được niềm hạnh phúc trọn vẹn của người làm nghề. Đó là khoảnh khắc nhận ra từng dòng code không chỉ nằm trên màn hình, mà đã thật sự chạm tới đời sống ngoài kia”, Hiếu cho biết.
 |
Và đặc biệt, với đội ngũ Zalo Chuyển đổi số, những người trực tiếp phối hợp cùng các cơ quan chức năng ở tuyến đầu để triển khai các dự án hỗ trợ người Việt trên Zalo, tinh thần “phát triển công nghệ để thay đổi cuộc sống của người Việt” đã được hình thành và bồi đắp qua nhiều năm. Từ năm 2020 đến nay, đội ngũ không chỉ tập trung vào các chương trình chuyển đổi số cho cơ quan Nhà nước và các dịch vụ tiện ích, mà còn âm thầm đảm nhiệm vai trò cầu nối, đưa thông tin kịp thời đến người dân trong những giai đoạn nhiều biến động như đại dịch hay thiên tai.
Chính sự làm việc nhất quán, xuất phát từ sứ mệnh chung của tổ chức và nhu cầu thực tế của xã hội, nhóm Zalo Chuyển đổi số đã kết nối được tinh thần và sự đồng thuận giữa các đội ngũ trong những thời điểm khẩn cấp. Khi mục tiêu đủ rõ ràng, việc phối hợp diễn ra một cách tự nhiên, không cần nhiều lời kêu gọi.
 |
| Đội ngũ dự án Bản đồ Zalo SOS. |
Bản đồ Zalo SOS không chỉ là một tính năng được hoàn thiện trong 24 giờ. Đó là kết quả của sự tin tưởng, của tinh thần dám nhận trách nhiệm, dám đón nhận thách thức và của một văn hóa nơi mỗi cá nhân đều hiểu rằng công việc mình làm có thể tạo ra khác biệt thật sự cho xã hội.
Nhìn lại dấu ấn về Bản đồ Zalo SOS, có lẽ điều đọng lại sâu sắc nhất không phải là tốc độ, không phải là công nghệ, mà là câu trả lời rất rõ ràng cho một câu hỏi lớn: Khi người Việt cần, Zalo đã chọn xuất hiện như thế nào.
Và trong những thời khắc cấp bách ấy, chính những con người Zalo, bằng sự tận tâm và tinh thần đón nhận thách chức, đã cùng nhau chứng minh rằng công nghệ khi được tạo ra bằng trách nhiệm và trái tim, hoàn toàn có thể thay đổi cuộc sống của người Việt theo cách thiết thực nhất.
