Cái chết đen
 |
| Những nạn nhân của cái chết đen. Ảnh minh họa: Wikipedia |
"Cái chết đen" là một trong những đại dịch chết chóc nhất trong lịch sử nhân loại với 75 triệu ca tử vong trên toàn thế giới. Nhiều nhà khoa học cho rằng đây là sự bùng phát của bệnh dịch hạch do vi khuẩn Yersinia pestis gây nên. Nó xuất hiện ở Trung Á và lan sang châu Âu vào cuối những năm 1340. Theo nhiều tài liệu, đại dịch "Cái chết đen" đã giết chết từ 30 - 60% dân số của châu Âu, giảm số dân của châu lục xuống khoảng 20 - 30 triệu người.
Bại liệt
Bại liệt (hay còn gọi với tên khác là bệnh viêm tủy xám) là một chứng bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus lây từ người sang người, chủ yếu thông qua đường phân - miệng. Gần 90% các ca nhiễm trùng bại liệt không thể hiện bất kỳ triệu chứng nào. Triệu chứng chỉ xuất hiện bên ngoài khi virus xâm nhập vào máu. Trong khoảng 1% các ca bệnh, virus tấn công vào hệ thần kinh trung ương, lây nhiễm và phá hoại các tế bào thần kinh vận động, gây yếu cơ và liệt phần mềm cấp tính. Khoảng 10.000 người trên thế giới tử vong do bại liệt vào năm 1916.
Đậu mùa
 |
| Bệnh đậu mùa. Ảnh: Wikipedia |
Đậu mùa là căn bệnh truyền nhiễm của riêng loài người do hai biến thể virus là Variola lớn và Variola nhỏ gây nên. Virus Variola lớn nguy hiểm hơn, gây tử vong 30-35% bệnh nhân, trong khi đó, chỉ 1% những người nhiễm Variola nhỏ thiệt mạng. Đậu mùa gây bệnh trong các mạch máu nhỏ ở da, miệng và cổ họng. Ở vùng da, bệnh gây ra những vết ban nổi sần đỏ đặc trưng, sau đó da phồng rộp và chứa nước. Biến chứng lâu dài của bệnh là để lại các vết sẹo nhỏ đặc trưng, chủ yếu ở mặt. Nạn nhân cũng có thể mù do loét giác mạc và vô sinh ở nam giới. Căn bệnh nguy hiểm này giết chết khoảng 60 triệu người châu Âu trong thế kỉ 18. Ngày nay, đây là căn bệnh truyền nhiễm duy nhất mà con người đã vĩnh viễn xóa bỏ.
Bệnh tả
Bệnh tả là một loại bệnh tiêu chảy do nhiễm trùng đường ruột. Tác nhân là vi trùng Vibrio cholerae. Chúng xâm nhập vào cơ thể thông qua việc uống nước ô nhiễm hoặc ăn thực phẩm nhiễm khuẩn. Triệu chứng chính của bệnh là tiêu chảy mất nước và ói mửa, gây tử vong nhanh chóng. Một người khỏe mạnh có thể hạ đường huyết trong 1 giờ sau khi khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên và tử vong trong 2 - 3 giờ tiếp theo nếu không được điều trị. Bệnh tả ảnh hưởng đến 3 - 5 triệu người và gây ra 100.000 - 130.000 ca tử vong mỗi năm tính đến 2010.
Sốt xuất huyết Ebola
 |
| Xác bệnh nhân Ebola bị bỏ trên đường để tránh lây nhiễm. Ảnh: AP |
Ebola là bệnh do virus mang tên một dòng sông, nơi khởi nguồn của căn bệnh, gây nên. Vật chủ tự nhiên của virus Ebola có thể là dơi ăn quả, loài có khả năng lây truyền cho người. Động vật linh trưởng cũng là một nguồn lây nhiễm bệnh. Sau đó, bệnh lây lan từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với máu, chất dịch cơ thể. Các triệu chứng ban đầu bao gồm sốt đột ngột, cơ thể suy yếu trầm trọng, đau cơ và đau cổ họng. Sau đó, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy và trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với nguy cơ xuất huyết trong và ngoài cơ thể. Tỷ lệ tử vong của người bệnh rất cao, từ 80 - 90%. Hiện tại, Ebola đang bùng phát tại Tây Phi và tiếp tục lan rộng, khiến hơn 900 người tử vong.
Sốt rét
Căn bệnh truyền nhiễm quái ác này gây ra khoảng 2,7 triệu ca tử vong mỗi năm, đoạt mạng 2.800 trẻ em mỗi ngày. Tác nhân của bệnh dịch là ký sinh trùng đơn bào Plasmodium, lây truyền từ người sang người qua vết đốt của muỗi. Mỗi năm, khoảng 515 triệu người mắc bệnh và 1-3 triệu ca tử vong. Phần lớn nạn nhân là trẻ em ở châu Phi, đặc biệt là trẻ ở vùng cận hoang mạc Sahara. Sốt rét thường gắn liền với nghèo đói và cũng là cản trở lớn đối với nền kinh tế.
Cúm Tây Ban Nha
 |
| Các bệnh nhân nhiễm cúm Tây Ban Nha năm 1981. Ảnh: Wikipedia |
Đại dịch cúm năm 1918 (còn gọi là cúm Tây Ban Nha) là một đợt dịch gây ra bởi một chủng cúm A/H1N1 và lan rộng tới hầu hết mọi vùng trên thế giới. Trái ngược với hầu hết các dịch cúm thường ảnh hưởng tới người già hoặc người ốm yếu, nhiều nạn nhân của cúm Tây Ban Nha là những thanh niên khỏe mạnh. Nó kéo dài từ tháng 3/1918 đến tháng 6/1920, lan tới tận Bắc Cực và các hòn đảo xa xôi thuộc Thái Bình Dương. Người ta ước tính từ 20 tới 100 triệu người đã thiệt mạng vì căn bệnh này trên khắp thế giới, tương đương 1/3 dân số châu Âu.
AIDS
Hội chứng suy giảm hệ miễn dịch (AIDS) là một tập hợp các triệu chứng và nhiễm trùng do virus HIV gây suy giảm hệ thống miễn dịch ở người. Ở giai đoạn cuối, bệnh nhân rất dễ nhiễm trùng cơ hội và có các khối u. Bệnh truyền nhiễm qua tiếp xúc máu với vết thương hở, mẹ sang con, bú sữa mẹ nhiễm virus và tình dục với người bệnh. Thế giới chưa có thuốc đặc trị AIDS. Hầu hết các nhà nghiên cứu tin rằng, HIV bắt nguồn từ châu Phi trong thế kỷ 20. Hiện nay, căn bệnh này trở thành đại dịch của thế giới với số người nhiễm bệnh khoảng 38,6 triệu người.
Ung thư
Đây là thuật ngữ đề cập đến một nhóm gồm hơn 100 bệnh khác nhau, đặc trưng bởi sự phát triển mất kiểm soát của các tế bào bất thường trong cơ thể. Nếu không chữa trị sớm, hầu hết các loại ung thư đều gây tử vong. Phương pháp điều trị chủ yếu hiện nay là phẫu thuật có chọn lọc, hóa trị, xạ trị và dùng thuốc. Nhiều dạng ung thư có liên quan đến các yếu tố môi trường mà có thể tránh khỏi như hút thuốc, không khí độc hại, thuốc bảo vệ thực vật.
Bệnh nhũn não
Đây là bệnh lý hiếm gặp do não thoái hóa và vô phương cứu chữa. Bệnh thường xuất hiện ở những người trên 60 tuổi với biểu hiện phổ biến là suy giảm trí nhớ, thay đổi hành vi, thị giác, cơ bắp co giật, cuối cùng hôn mê và tử vong. Hầu hết những người nhiễm bệnh chết trong khoảng một năm. Chỉ một số người có thể sống trong hai năm.
Một biến thể khét tiếng của nhũn não là "bệnh bò điên". Nhiều người cho rằng, con người có thể mắc bệnh do ăn các sản phẩm thịt bò và nhiễm bệnh xốp não ở bò. Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa tìm ra bằng chứng nào chứng minh giả thuyết đó.
