 |
"Những con số không nói dối. Chúng ta đang sống trong một 'thời đại tỷ phú'", các chuyên gia của Bloomberg viết. Năm 2016, nước Mỹ có tổng thống tỷ phú đầu tiên. Đó là ông Donald Trump, một doanh nhân bất động sản. Bốn năm sau, khoảng 200 người giàu nhất nước Mỹ - chiếm vỏn vẹn 0,00006% dân số - chứng kiến tổng tài sản tăng 1.000 tỷ USD.
Trong 4 năm qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông qua hàng loạt chính sách giúp những người giàu nhất ngày càng giàu hơn. Nguồn tin Bloomberg tiết lộ không ít gia đình giàu có đã lên kế hoạch bảo vệ tài sản để đề phòng trường hợp ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đắc cử và thực hiện cam kết tăng thuế.
"Ông Trump không phải là người tạo ra các yếu tố gây tình trạng bất bình đẳng thu nhập trầm trọng tại Mỹ. Tuy nhiên, chính sách của ông tiếp nhiệt cho các xu hướng này", Bloomberg dẫn lời giáo sư kinh tế Kimberly Clausing của Đại học Reed nhận định.
 |
| Nhiệm kỳ của ông Trump đã tạo ra một "thời đại tỷ phú". Ảnh: Reuters. |
Thời đại tỷ phú
Các tỷ phú Mỹ thuộc Chỉ số Tỷ phú Bloomberg chứng kiến tổng tài sản tăng từ 1.800 tỷ USD vào đêm bầu cử năm 2016 lên 2.800 tỷ USD vào tuần trước. Số tỷ phú Mỹ giảm nhẹ từ 168 người năm 2016 xuống 166 trong tháng này. Phần lớn lợi nhuận kinh tế được tạo ra dưới thời ông Trump rơi vào tay những người giàu nhất.
Tỷ phú Jeff Bezos - nhà sáng lập Amazon.com mà Tổng thống Trump gọi là "Jeff Bozo" - giàu thêm 121 tỷ USD bất chấp cuộc ly hôn tốn kém. Các tỷ phú Mỹ giàu to nhờ thị trường chứng khoán tăng đều trong nhiệm kỳ của ông Trump. Từ đêm bầu cử năm 2016 đến ngày 29/10/2020, chỉ số S&P 500 tăng 67% trong khi chỉ số Nasdaq Composite vọt lên 125%.
Trên thực tế, trước đại dịch Covid-19, giới công nhân Mỹ cũng hưởng lợi dưới thời ông Trump. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng vì đại dịch đã khiến bất bình đẳng gia tăng dữ dội. Hàng triệu người mất việc làm trong khi thị trường chứng khoán phục hồi mạnh mẽ. Một số tỷ phú, nhất là tỷ phú công nghệ, kiếm lời từ những thay đổi trong cách mọi người sống và làm việc.
Tài sản của nhóm người Mỹ giàu nhất tăng vọt kể từ cuối những năm 1970. Theo các ước tính khác nhau, cổ phần của nhóm 1% người giàu nhất tăng 50%. Trong khi đó, top 0,1% - khoảng 200.000 hộ gia đình có tài sản lớn hơn 20 triệu USD - chứng kiến tỷ lệ này nhảy vọt gấp đôi.
 |
Tài sản của các tỷ phú Mỹ tăng vọt trong nhiệm kỳ của ông Trump. |
Thực tế cho thấy tài sản trung bình của nhóm 1% và 0,1% vẫn tiếp tục tăng. Nhưng tỷ lệ tài sản họ nắm giữ trên tổng tài sản cả nước không đổi trong nhiệm kỳ thứ hai của cựu Tổng thống Barack Obama và 4 năm của ông Trump. Ngược lại, các tỷ phú giàu nhất tiếp tục vượt xa những người khác.
Dưới thời ông Trump, 50 người Mỹ giàu nhất giàu thêm 835 tỷ USD, chiếm 80% mức tăng của tất cả tỷ phú nằm trong chỉ số. Mức tăng này thúc đẩy một kỷ nguyên tiêu dùng. Những người giàu có đổ một số tiền khủng lồ vào bất động sản cao cấp, đẩy cao giá tiền của các tác phẩm nghệ thuật và những đội thể thao.
Giới siêu giàu cũng chi số tiền chưa từng có vào chính trị ở cả hai đảng. Trước tình trạng này, ông Biden cam kết đảo ngược nhiều chính sách của ông Trump. Ứng viên Dân chủ hứa tăng thuế đối với những người Mỹ kiếm được hơn 400.000 USD/năm.
"Mọi người đang lo lắng về việc làm sao để trả tiền thuê nhà, tiền thế chấp, tiền mua ôtô trong tháng tiếp theo", ông Biden nói trong một bài phát biểu tại Detroit vào tháng 10. "Những người giàu nhất đang sống tốt hơn rất nhiều, trong khi những người còn lại tự hỏi: 'Ai chú ý đến tôi?'. Đó là nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump", ông nhấn mạnh.
Nền kinh tế "vĩ đại nhất" hay của những người giàu nhất?
Ông Trump tuyên bố rằng đã tạo ra "nền kinh tế Mỹ vĩ đại nhất lịch sử". "Bất bình đẳng đã giảm đáng kể, một sự đảo ngược hoàn toàn so với những năm của Obama. Các chính sách của tôi mang lại lợi ích cho những người cần nó nhất", tổng thống Mỹ khẳng định. Quả thật người lao động Mỹ chứng kiến mức tăng lương đáng kể và tỷ lệ thất nghiệp thấp trước dịch Covid-19.
Thu nhập trung bình của các hộ gia đình đã tăng 6,8% vào năm ngoái lên 68.703 USD, sau khi chỉ tăng 1,8% và 0,5% trong hai năm đầu tiên của ông Trump. Tuy nhiên, các triệu phú và tỷ phú có nhiều thứ đáng để ăn mừng hơn. Những thay đổi về thuế giúp nhà đầu tư và tập đoàn giàu có phải trả mức thuế thấp hơn nhiều các chuyên gia đang làm việc.
Việc tránh thuế bất động sản, thuế thừa kế tài sản cũng chưa bao giờ dễ dàng đến thế. Khi đại dịch Covid-19 hoành hành, Kho bạc và Cục Dự trữ Liên bang hỗ trợ thị trường, nhưng chủ yếu mang đến lợi ích cho top 1% người giàu nhất.
 |
Tài sản của 5 tỷ phú giàu nhất nước Mỹ dưới thời ông Trump. Ảnh: Bloomberg. |
Điều trớ trêu trong nhiệm kỳ của ông Trump là nhiều người hưởng lợi lớn nhất từ các chính sách của ông giờ ủng hộ ông Biden. Ông Stephen Prince là phó chủ tịch của tổ chức Patriotic Millionaires, nhóm những người giàu có kêu gọi tăng thuế cho chính họ.
"Tôi lo rằng sự mất cân bằng này ngày càng trở nên tồi tệ hơn", ông chia sẻ. Trong quý III, các nhà tài trợ đã trao 134 triệu USD cho hai tổ chức huy động tiền của ông Biden, theo hồ sơ của Ủy ban Bầu cử Liên bang.
Ngược lại, đội ngũ của ông Trump huy động được 96,9 triệu USD từ các nhà tài trợ. Nhiều người ủng hộ lớn nhất của ông Biden đến từ Thung lũng Silicon. Đó là nơi chứng kiến tài sản tăng đáng kể trong 4 năm qua.
Các nhà tài trợ lớn của đảng Dân chủ trong năm nay bao gồm đồng sáng lập Facebook Inc. Dustin Moskovitz và cựu CEO Google Eric Schmidt. Hai người chứng kiến tài sản tăng lần lượt 32% (lên 16 tỷ USD) và 61% (lên 17,4 tỷ USD) dưới thời ông Trump. Dù vậy, ông Trump vẫn nhận được nhiều sự ủng hộ từ top 1%. "Phần lớn bạn bè của tôi là những người giàu có và họ đều nghĩ rằng tôi thật điên rồ", ông Prince chia sẻ.
 |
Sự phát triển của các ngành công nghiệp năng lượng, tài chính và công nghệ trong 4 năm qua. |
Ông Stephen Schwarzman, đồng sáng lập gã khổng lồ Blackstone Group Inc., chứng kiến tài sản tăng 200% lên khoảng 18 tỷ USD. Tài sản của các tỷ phú tài chính cũng tăng 39%, tương đương 120 tỷ USD, kể từ cuộc bầu cử năm 2016.
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ ông Trump cũng chứng kiến tài sản giảm sút trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, bao gồm những tỷ phú bất động sản. Nguyên nhân chủ yếu là đại dịch.
Chủ sở hữu sòng bạc Sheldon Adelson, người ủng hộ ông Trump được xếp hạng là nhà tài trợ lớn nhất năm 2020, đã mất hơn 1 tỷ USD, tương đương 4% tài sản, dưới thời tổng thống đương nhiệm. Bản thân ông Trump cũng đã thua lỗ, dù chưa đủ giàu để được đưa vào chỉ số của Bloomberg. Tài sản của ông giảm 10% kể từ khi ông nhậm chức.
