 |
Joey Levy, tư vấn viên du lịch cao cấp tại Embark Beyond, giúp du khách lên kế hoạch cho một chuyến đi hưởng tuần trăng mật được cặp đôi ao ước từ lâu. Họ muốn đến Zambia, Zimbabwe và Nam Phi trong hành trình "cả đời có một" để ngắm nhìn động vật hoang dã, thăm thác Victoria và nghỉ dưỡng ở những resort tuyệt nhất vùng.
Họ chuẩn bị tinh thần để trả hàng chục nghìn USD cho chuyến đi. Nhưng chi phí xét nghiệm PCR trở thành vật cản. Nhiều quốc gia yêu cầu có kết quả âm tính trong vòng 72 tiếng trước khi nhập cảnh, và resort ở vùng hoang dã của Zimbabwe cho biết cách duy nhất là đưa bác sĩ đến đó - với giá 6.000 USD.
Levy cho biết: "Tôi có thể thuê máy bay đưa bác sĩ đến đó và như thế sẽ rẻ hơn". Sau đó, anh đổi lịch trình để khách hàng tránh khoản phí phụ trội không hề nhỏ.
Giữa đại dịch, việc đến những nơi xa xôi như vùng đồng cỏ Zimbabwe hay rừng rậm Amazon đã khó, việc chuẩn bị giấy tờ và xét nghiệm Covid-19 để có thể nghỉ ở đó, dù có sự trợ giúp của những nhân viên du lịch dày dạn kinh nghiệm, còn khó hơn. Điều này càng đúng với những người muốn đến thăm nhiều quốc gia trước khi về.
Chính vì thế, một số du khách trở về trong cơn "sốc giá", đôi khi không phải lỗi của đơn vị cung cấp du lịch. Các nhà điều hành tour và resort sử dụng máy bay, thuyền và xe cộ để đưa mẫu dịch đã lấy đến phòng xét nghiệm trong thời gian yêu cầu - điều không hề đơn giản.
Sốc giá
Xét nghiệm kháng thể nhanh khó tiếp cận ở nhiều quốc gia - nhất là ở các khu vực có điều kiện y tế hạn chế, khiến du khách không còn lựa chọn nào khác ngoài xét nghiệm PCR tốn tiền và tốn thời gian hơn.
Với 6 khu nghỉ dưỡng và cắm trại ở Tanzania, công ty điều hành tour Singita phải đưa nhân sự được chính phủ cấp phép thực hiện xét nghiệm Covid-19 qua lại bằng máy bay, xe cộ để lấy mẫu, sau đó chuyển đến Dar es Saalam cách đó hơn 800 km. Ban đầu, chi phí thực hiện là 500 USD/lượt và du khách phải trả khoản này.
Gần đây, chi phí này đã giảm xuống 300 USD, nhờ một phòng xét nghiệm Covid-19 mới mở ở Arusha, gần công viên quốc gia Serengeti hơn (cách khoảng 300 km) cũng như lên kế hoạch phối hợp chuyến bay chuyên chở xét nghiệm Covid-19 và hành khách.
Và do thời gian chờ kết quả, các khu nghỉ dưỡng ở Tanzania bắt buộc khách phải đặt phòng ít nhất 3 đêm - với chi phí 2.500 USD/người/đêm. Thông thường, trước kia, du khách sẽ ở 2 đêm rồi di chuyển tiếp.
Jo Bailes, Giám đốc Vận hành của Singita, cho biết: "Việc này rất phức tạp, và chúng tôi phải cắt cử hai nhân sự toàn thời gian để lo các vấn đề về PCR. Công ty tốn rất nhiều nhân công".
  |
Chuyến đi trong mơ tại Tanzania không đơn giản giữa thời Covid-19. Ảnh: Singita. |
Một nơi khác cũng không kém phần khó khăn với công ty này là công viên quốc gia Kruger, Nam Phi, gần biên giới Mozambique, nơi Singita có hai khu cắm trại. Ở đó, công ty thu 262 USD/lượt xét nghiệm để trả chi phí tài xế đến lấy mẫu và mang về phòng thí nghiệm.
"Chúng tôi có khách nhận phòng vào các ngày khác nhau, cứ hai ngày phải thuê người đến lấy mẫu và đưa đến nơi xét nghiệm. Nếu tính dồn trong 6 tháng, bạn có thể tưởng tượng chi phí này cao đến mức nào" - Bailes nói.
Kết quả, công ty đang giúp xây dựng một phòng xét nghiệm gần khu vực trại của mình, cho cả người địa phương và du khách.
Du khách từ Mỹ có thể giảm chi phí bằng cách đem theo bộ xét nghiệm nhanh cá nhân được FDA phê duyệt, với chi phí khoảng 45 USD/lượt.
Nhưng việc sử dụng chúng không đơn giản: Người dùng phải gọi video cho ai đó có thẩm quyền để theo dõi - nghĩa là ít nhất cần có kết nối Internet tốt, điều khá thử thách ở đồng cỏ. Đồng thời, CDC Mỹ yêu cầu mọi bộ kit xét nghiệm "phải được chính quyền sở tại đồng ý cho sử dụng". Đồng thời, không có gì đảm bảo chính quyền địa phương sẽ chấp thuận kết quả từ bộ xét nghiệm để nhập cảnh.
Đó là lý do PCR là giải pháp đảm bảo hơn, nhưng cũng khiến nhiều du khách chùn bước. Deborah Gellis, một tư vấn viên du lịch tại Embark, cho biết cô đang làm việc với cặp đôi muốn thực hiện chuyến đi "bây giờ hoặc không bao giờ" đến khu vực phía nam châu Phi, từ Nam Phi, Zambia, Botswana đến Seychelles trong khoảng 2 tuần.
"Họ muốn đến tất cả nơi đó vì chúng gần nhau" - Gellis giải thích, nói thêm rằng cặp đôi định sinh con vào năm kế tiếp, và nếu không đi lúc này thì ai biết đến khi nào họ mới có cơ hội.
Tuy nhiên, mỗi lần đi qua biên giới, họ sẽ phải làm xét nghiệm PCR với chi phí 175-340 USD/người, tức là hơn 2.000 USD cho toàn bộ chuyến đi. Gellis cho biết cặp đôi đang cân nhắc hủy bỏ kế hoạch, minh chứng cho thấy còn nhiều rào cản để phục hồi kinh tế tại các quốc gia trên lịch trình của họ.
 |
| Chi phí xét nghiệm PCR có thể khiến chuyến đi trở nên đắt đỏ. Ảnh: Loop News. |
Ai trả gì
Một số công ty sẵn sàng trả phí xét nghiệm Covid-19 để trở lại kinh doanh nhanh chóng hơn.
Năm 2020, tại Maldives, khu nghỉ dưỡng Soneva Jani và Velaa Private Island đã hợp tác để mở trung tâm xét nghiệm Covid-19 tại sân bay ở Maafaru, đảo Noonu. Cơ sở xây dựng trong 30 ngày này phục vụ cả du khách và người dân địa phương, với chi phí đầu tư máy móc hàng chục nghìn USD và trả lương cho nhân sự vận hành từ bệnh viện ADK gần đó. Trung tâm có thể thực hiện 700 xét nghiệm/ngày.
Khi du khách nghỉ tại Soneva Jani - nơi các biệt thự mặt nước có cầu trượt riêng và mái đóng mở tự động, với chi phí đến 4.000 USD/đêm, một nhân viên y tế sẽ đến lấy mẫu và gửi đến phòng xét nghiệm bằng xuồng cao tốc.
Sonu Shivdasani, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành khu nghỉ dưỡng, cho biết: "Ở Soneva, chúng tôi xét nghiệm miễn phí như một phần cam kết tạo ra môi trường an toàn cho mọi du khách và nhân viên".
 |
| Soneva Jani sẵn sàng chi trả chi phí xét nghiệm cho du khách. Ảnh: Travelpix. |
Các công ty du thuyền cũng đang cân nhắc cách thức tương tự, khi không thể tiếp cận việc xét nghiệm một cách dễ dàng. Trong đó, hãng Viking Ocean đã đầu tư lắp đặt phòng xét nghiệm với 3 kỹ thuật viên trên 6 tàu đang hoạt động tại Iceland và Croatia.
Ông Torstein Hagen, chủ tịch công ty, chia sẻ: "Chúng tôi tiêu tốn chi phí cho xét nghiệm PCR tương đương nhiên liệu, khoảng 15-20 USD/người/ngày".
Tuy nhiên, việc đầu tư này giúp Viking Ocean hoạt động trở lại nhanh chóng và quy mô hơn các đối thủ, một số trong đó mới chỉ vừa khởi động lại, nhiều tháng sau chuyến đi đầu tiên giữa đại dịch của công ty.
  |
Việc đầu tư phòng xét nghiệm riêng giúp du thuyền của Viking Ocean nhanh chóng đi vào hoạt động. Ảnh: Lonely Planet. |
Và không phải chi phí xét nghiệm ở vùng hẻo lánh nào cũng quá đắt đỏ. Tại vùng Amazon thuộc lãnh thổ Peru, du khách trên tàu Aqua Nera của Aqua Expeditions chỉ tốn khoảng 30-40 USD để xét nghiệm nhanh bởi nhân viên y tế trong ngày khởi hành từ Iquitos. Đợt hai được thực hiện vào cuối chuyến đi để về nước hoặc sang quốc gia khác.
Với du khách ở Machu Picchu, công ty du lịch Intrepid Travel phối hợp với các phòng xét nghiệm tại thành phố lớn như Lima và Cusco để đưa chi phí xuống còn khoảng 100 USD/lượt.
Khoảng giá dao động lớn khiến vào tháng 7, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế yêu cầu chính phủ các nước kiểm soát chi phí xét nghiệm, với trích dẫn từ một khảo sát cho thấy 70% người tham gia cho rằng đây là "rào cản đáng kể trong du lịch".
Ước tính, chi phí xét nghiệm PCR và xét nghiệm nhanh tại Ba Lan là từ 234 đến 352 USD, còn ở Thụy Điển là từ 60 đến 360 USD. Tại Anh, mức phí trung bình là 100 USD, nhưng có thể lên đến 575 USD, chi phí này tăng lên khi người dân cần thực hiện ít nhất 3 lần trong mỗi chuyến đi ra nước ngoài, nhất là khi đi cùng gia đình.
Điều oái oăm ở đây rất rõ: Khi chi phí và khả năng tiếp cận với xét nghiệm được đưa ra cân nhắc, điều có thể đảm bảo an toàn trong thời đại dịch lại là trở ngại lớn cho ngành kinh tế trị giá 9 nghìn tỷ USD toàn cầu.
