Ngày 19/8, tại Hà Nội, một nữ sinh trường THPT Hà Nội - Amsterdam không đội mũa bảo hiểm (MBH) điều khiển xe đạp điện va chạm với ô tô dẫn đến tử vong. Trước đó, sáng 29/7/2012, theo Công an huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi), một xe máy va vào một nữ sinh đang điều khiển xe đạp điện khiến nữ sinh này bị thương nặng.
 |
| Học sinh đi xe đạp điện dàn hàng ngang không đội MBH là hình ảnh không hiếm gặp trên đường phố Hà Nội. |
Cũng trong năm 2013, ông Nguyễn Văn Tiên (phường Chi Lăng, TP Lạng Sơn) trước khi đi ngủ có cắm điện nạp ắc quy cho xe đạp điện. Được một lúc, xe bỗng phát ra tia điện, gây tiếng nổ lớn, chiếc xe bị cháy xém, chủ xe và một người hàng xóm bị bỏng ở đùi và tay.
Đây chỉ là 3 trong số nhiều vụ tai nạn liên quan đến xe đạp, xe máy điện mà người bị thiệt hại chính là người sử dụng. Tuy nhiên, do các phương tiện này nhỏ gọn, có giá thành không cao, lại ít bị xử phạt khi vi phạm an toàn giao thông (ATGT) nên nhiều người già, người nội trợ mua sử dụng. Đặc biệt, học sinh, sinh viên đua nhau sắm xe điện vi vu khắp phố như một thú chơi sành điệu tạo nên “cơn sốt” xe điện làm náo loạn phố phường.
Các “quái xế đường phố” xuất hiện trên những chiếc xe được “chế”, được “độ” lấp lánh đèn hoặc còi inh ỏi, đánh võng, lạng lách gây nguy hiểm cho cả người sử dụng lẫn người đi đường. Hình ảnh các “cậu ấm, cô chiêu” chở nhau vi vu trên những chiếc xe đạp, xe máy điện không đội MBH, dàn hàng ngang, phóng nhanh, vượt ẩu qua mặt CSGT đã trở nên phổ biến.
Bên cạnh đó việc đăng ký quản lý, tiêu chuẩn kỹ thuật, xử lý vi phạm hành chính, vấn đề quản lý môi trường... cũng chưa được quy định chặt chẽ đối với loại phương tiện này.
 |
| Xe đạp điện đang trở thành phương tiện của nhiều quái xế đường phố. |
Nhiều xe điện nhái
Trao đổi với PV, người bán hàng tại cửa hàng xe đạp điện Thủy Tùng (Tôn Đức Thắng, Hà Nội) hồ hởi khoe: “Xe điện ngày càng bán chạy. Hơn chục triệu đồng một chiếc xe nhỏ xíu, gần bằng giá chiếc Wave mà rất nhiều người mua”. Anh này khẳng định, ắc quy sạc đầy, xe chạy 40km/h ngon lành.
Cách đấy vài hàng, một chủ cửa hàng khác không ngại khoe nhà anh toàn bán xe Tàu, rẻ nhất là 6 triệu đồng, bảo hành tại cửa hàng, người đến kêu hỏng anh chỉ đổi chiếc ắc quy khác là xong...
Tìm hiểu một vòng các cửa hàng bán xe điện tại Hà Nội, chúng tôi nhận thấy, nhu cầu sử dụng ngày càng cao khiến lượng hàng nhái, hàng rởm tăng vọt. Có xe gắn mác Honda, Yamaha nhưng giá chỉ 10 triệu đồng trong khi tại cửa hàng chính hãng giá không dưới 20 triệu đồng. Tuy nhiên, người mua không quan tâm mấy đến nguồn gốc của xe mà chủ yếu lựa chọn giá cả, mẫu mã và “mặc cả” thời gian bảo hành tại cửa hàng.
Thậm chí, có nhiều trường hợp chúng tôi chứng kiến, các em học sinh, sinh viên tự đi mua xe mà không cần bố mẹ đi cùng. Với các khách hàng này, thì ưu tiên hàng đầu để lựa chọn là dáng xe phải đẹp hoặc kỳ quái, tốc độ xe phải cao, đồng hồ hiển thị tốc độ phải 50 - 60km/h, ắc quy phải tốt, có xóc hay không, lốp to hay nhỏ, còn chính hãng hay hàng nhái... chỉ là thứ yếu.
Siết quản lý xe đạp điện
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Nguyễn Xuân Phúc, đồng thời tăng cường quản lý đối với xe đạp điện, xe máy điện, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La Thăng vừa chủ trì cuộc họp rà soát và đẩy mạnh việc thực hiện các nội dung liên quan đến quản lý loại phương tiện này nhằm đảm bảo trật tự, ATGT đường phố.
Bộ trưởng Đinh La Thăng nhấn mạnh: Người tham gia giao thông vẫn phải đội MBH khi lưu thông bằng xe đạp điện và phương tiện này phải được quản lý chặt chẽ hơn. Xe máy điện phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành đối với xe cơ giới.
Bộ trưởng yêu cầu Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia chủ trì, phối hợp với các phương tiện thông tin đại chúng và các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ tuyên truyền, phổ biến quy định về việc tham gia giao thông bằng xe đạp điện và xe máy điện để người dân hiểu và thực hiện.
Đặc biệt, Vụ Khoa học công nghệ cần khẩn trương phối hợp với Cục Đăng kiểm Việt Nam hoàn thiện Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xe đạp điện, trình Lãnh đạo Bộ ngay trong tháng 10/2013; Hoàn thiện Dự thảo Thông tư quy định về kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật xe đạp điện, trình Lãnh đạo Bộ ngay sau khi Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xe đạp điện được ban hành.
Vụ ATGT chủ trì, khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng dự thảo Thông tư quy định tốc độ tối đa của xe đạp điện dưới 25km/h.
Trong thời gian tới, Bộ Giao thông vận tải sẽ ban hành Chỉ thị gửi các bộ, ngành, địa phương triển khai các biện pháp tăng cường quản lý đối với xe đạp điện, xe máy điện.
Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ:
Tuyên truyền trước, xử phạt sau
Cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu và thực thi các quy định của pháp luật khi sử dụng phương tiện này tham gia giao thông. Sau đó, các Bộ, ban, ngành, các cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương cần phạt nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm. Bộ GTVT sẽ cùng các Bộ, ngành như Công an, Công thương, Đăng kiểm... siết chặt việc đăng ký, quản lý chất lượng, nhập khẩu và đăng kiểm loại hình phương tiện này.
Ông Nguyễn Hoàng Hiệp - Phó Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia:
Phân loại để khuyến cáo người sử dụng
Cần phải phân biệt rõ khái niệm về xe đạp điện và xe máy điện để từ đó có những biện pháp, khuyến cáo rõ ràng đối với nhà quản lý và người sử dụng.
Trên thực tế hiện nay, tại các thành phố lớn, lực lượng chức năng rất khó phân biệt đâu là xe máy điện, đâu là xe đạp điện. Thậm chí nhiều người đi xe cũng không quan tâm và không cần biết mình có cần đội MBH, xe có phải đăng ký không.
Theo tìm hiểu, số xe đang được sử dụng có đến 70% là xe máy điện và 30% là xe đạp điện. Theo các quy định hiện hành thì xe máy điện phải tuân thủ các quy định như xe máy dưới 50cm3. Đó là phải có đăng ký, đăng kiểm, quy định về độ tuổi cho người điều khiển, đội MBH khi vận hành... Đối với xe đạp điện phải giới hạn tốc độ tối đa và khi tham gia giao thông bắt buộc phải đội MBH.
GS.TS Nguyễn Đình Hòe - Trưởng ban phản biện, Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam:
Nguy cơ ô nhiễm nặng từ bình điện ắc quy
Xe đạp điện là xe thô sơ không gây tiếng ồn, không có khí thải trực tiếp ra môi trường nên nhiều người nhầm tưởng đây là phương tiện sạch đối với môi trường. Tuy nhiên, việc sử dụng ồ ạt loại xe này chứa đựng những nguy cơ về môi trường, không thể tính trước. Mỗi xe đạp điện thường gắn 3-4 bình ắc quy chì, mỗi bình có tuổi thọ 2 năm.
Nếu Việt Nam có khoảng 1 vạn xe đạp điện thì sau 2 năm sẽ có 3-4 vạn ắc quy chì phế liệu thải ra môi trường mà ắc quy chì lại thuộc nhóm chất thải nguy hại. “Nếu cho phép nhập khẩu xe đạp điện thì cũng phải tính đến việc xử lý chất thải do loại xe này gây ra”, giáo sư Hòe khuyến cáo.
Dưới 16 tuổi đi xe đạp điện:
Lập biên bản, thông báo nhà trường
Theo lãnh đạo Cục CSGT Đường bộ - Đường sắt, việc học sinh sử dụng xe đạp điện là khá phổ biến. Với các vi phạm, lực lượng CSGT sẽ xử phạt theo quy định. Học sinh dưới 16 tuổi đi xe đạp, xe máy điện, sẽ bị lập biên bản gửi về gia đình trường học, thông báo về địa phương để tuyên truyền giáo dục. Đối với các em học sinh từ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi ngoài thông báo về gia đình, nhà trường địa phương thì lực lượng CSGT sẽ tiến hành lập biên bản và ra quyết định xử phạt, mức vi phạm sẽ bằng 1/2 mức xử phạt của người lớn.
Cũng theo vị lãnh đạo này, trong tuần qua, chỉ tính riêng lực lượng CSGT công an TP Hà Nội đã lập biên bản và xử lý trên 700 trường hợp vi phạm, trong đó có 657 trường hợp vi phạm do lỗi không đội MBH.
