Gần đây, có câu chuyện bản quyền cuốn Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường, chúng tôi đã tìm hiểu thông tin từ các bên liên quan.
Cụ thể, tác giả, dịch giả Nguyễn Quốc Vương phản ánh cuốn sách của mình bị xâm phạm bản quyền.
Trước đó, ngày 15/12/2016, ông Nguyễn Quốc Vương và nhãn sách Bão thuộc Công ty Cổ phần zGroup (zGroup) ký kết “Hợp đồng sử dụng tác phẩm” nhằm khai thác tác phẩm Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường. Thời hạn hợp đồng là ba năm (đến ngày 15/12/2019).
Giữa tháng 11/2021, ông Vương thấy ebook Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường được khai thác trên nền tảng Waka, một ứng dụng của Công ty Cổ phần Waka. Phiên bản ebook tác phẩm được khai thác từ ngày 16/10/2018. Tác giả cho biết ông liên hệ thì được Waka trả lời rằng họ mua bản quyền ebook từ zGroup.
Hôm 30/11, Waka và zGroup có buổi làm việc và ra thông cáo chung về việc phát hành ebook Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường của tác giả Nguyễn Quốc Vương trên dịch vụ Waka.
 |
Phần giới thiệu ebook Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường trên Waka. |
Phản ánh của tác giả Nguyễn Quốc Vương
Trao đổi với Zing, ông Nguyễn Quốc Vương nói hai bên (zGroup và Waka) ký kết, bán cuốn sách với nhau mà không hề thông báo cho tác giả. "Tôi không đồng ý với việc làm vừa không hợp đạo lý vừa không hợp pháp như vậy”, ông Vương nêu quan điểm.
Tác giả cuốn sách khẳng định zGroup đã sai khi đem ebook bán cho Waka mà không thông báo cho ông. Hợp đồng của ông và zGroup đã hết nhưng đơn vị này tiếp tục bán cho Waka mà không hề báo hay trả tác quyền.
Với Waka, ông Nguyễn Quốc Vương cho rằng: “Ở góc độ người kinh doanh văn hóa, khi anh kinh doanh một sản phẩm văn hóa mà bị chính khổ chủ lên tiếng, việc đầu tiên anh phải nhận sai ở chỗ đã sơ suất, sau đó mới tính các phương án khác. Nhưng họ không hề nhận. Đối với tôi, là một tác giả, tôi không chấp nhận chuyện đó”.
Khi được hỏi về phương án xử lý, ông Vương nêu quan điểm “hai bên hãy nhận sai, nói chuyện với tôi và khắc phục hậu quả”. “Nếu xâm phạm rồi thì cái gì của tôi hãy trả lại cho tôi và xin lỗi công khai”, ông Vương nói.
Theo tác giả này, ông lên tiếng mạnh mẽ một phần vì quyền lợi của mình, phần nữa vì quyền lợi của các tác giả khác. “Tôi nghĩ tất cả nên tổng rà soát để chấm dứt tình trạng bên trung gian bán tác quyền mà tác giả không biết”, ông Vương nói.
Waka và zGroup nhận sơ sót
Trong thông cáo chung đưa ra hôm 30/11, Waka và zGroup nêu quá trình khai thác ebook Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường.
Ngày 1/7/2016, Waka và zGroup ký hợp đồng, trong đó zGroup cung cấp và đảm bảo Waka được quyền khai thác các tác phẩm trong hai năm kể từ ngày tác phẩm lên dịch vụ Waka và gia hạn một năm nếu trước khi hết hạn ba tháng zGroup không thông báo cho Waka chấm dứt khai thác. Waka nhận file sách ngày 6/10/2018 và đưa lên dịch vụ khai thác trước ngày 16/10/2018.
Ngày 1/7/2019, zGroup và Waka ký phụ lục để gia hạn hợp đồng đến hết ngày 1/7/2023.
Thông cáo chung giữa Waka và zGroup nêu hướng giải quyết, trong đó có ba điểm chính.
Thứ nhất, về quyền khai thác tác phẩm Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường, zGroup khẳng định “có quyền khai thác theo hợp đồng đã ký với tác giả”.
zGroup xác nhận chỉ có quyền khai thác tác phẩm trong thời hạn 15/12/2016-15/12/2019. zGroup thừa nhận tại thời điểm hết hạn khai thác tác phẩm (ngày 15/12/2019), đơn vị này cần phải thông báo cho Waka chấm dứt khai thác thác phẩm. Tuy nhiên, zGroup đã không theo dõi thực hiện thông báo dẫn đến việc Waka tiếp tục khai thác và gây ảnh hưởng quyền lợi của ông Nguyễn Quốc Vương.
Thứ hai, về đối soát thanh toán, zGroup và Waka hợp tác theo hình thức chia sẻ doanh thu và Waka cam kết cho zGroup một mức doanh thu tối thiểu theo năm. Trong khoảng thời gian hợp tác giữa hai bên, tổng doanh thu thực tế phát sinh hàng năm không vượt qua mức doanh thu tối thiểu nên Waka không có nghĩa vụ thanh toán thêm cho zGroup.
Thứ ba, zGroup và Waka nêu hướng giải quyết sự việc. Trong đó, trách nhiệm của zGroup là cung cấp số liệu chi tiết doanh thu phát sinh cho tác giả Nguyễn Quốc Vương cũng như thực hiện việc chi trả cho ông Vương 20% doanh thu phát sinh từ ngày 16/10/2018 đến hết ngày 15/12/2019 khi tác phẩm được khai thác trên Waka.
Ngoài ra, zGroup cũng nhận trách nhiệm nếu tác giả Nguyễn Quốc Vương đưa thêm các yêu cầu bồi thường thiệt hại hợp lý khác liên quan quyền tác giả của mình đối với zGroup, đơn vị này sẽ đền bù cho ông Vương.
zGroup cũng nhận trách nhiệm bồi thường cho Waka toàn bộ chi phí mà Waka sẽ phải đền bù cho ông Nguyễn Quốc Vương, nếu tác giả này yêu cầu.
Trách nhiệm của Waka là thực hiện chi trả toàn bộ doanh thu phát sinh của tác phẩm mà Waka nhận được từ ngày 15/12/2019 đến hết ngày 17/11/2021.
Nếu ông Nguyễn Quốc Vương có đưa thêm các yêu cầu bồi thường thiệt hại hợp lý khác liên quan quyền tác giả của mình với Waka, đơn vị này sẽ thực hiện đền bù cho ông Vương, zGroup có trách nhiệm bồi thường tương ứng cho Waka một cách thỏa đáng.
Thông cáo cũng viết: “Trong vụ việc lần này, zGroup và Waka hoàn toàn không có ý định cố tình khai thác trái phép tác phẩm, tuy nhiên cả hai bên đều đã có những sơ sót trong quá trình kiểm tra thông tin, theo dõi và thực hiện dẫn tới việc vô ý gây ảnh hưởng đến quyền lợi của tác giả”.
Hai đơn vị khẳng định “sẵn sàng chịu trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ của mình theo đúng quy định của pháp luật".
 |
| Sách giấy Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường. Ảnh: Bão. |
Đề xuất gặp các bên để giải quyết
Bà Dương Như Quỳnh - Phó giám đốc Công ty zGroup - nói theo khoản 1 điều 1 hợp đồng ký giữa zGroup và tác giả Nguyễn Quốc Vương, ở thời điểm trao quyền cho Waka kinh doanh ebook, zGroup hoàn toàn có quyền và cơ sở pháp lý để ký kết với Waka. Nhưng zGroup đã có thiếu sót.
Đại diện zGroup “gửi lời xin lỗi chân thành đến tác giả Nguyễn Quốc Vương” vì thiếu sót trong công tác quản lý. Cụ thể, zGroup nhận có thiếu sót khi hợp đồng của mình với tác giả đã hết hạn ngày 15/12/2019 mà không có động thái yêu cầu Waka chấm dứt kinh doanh ebook. “zGroup đã không theo dõi và thực hiện việc bảo vệ quyền tác giả”, bà Quỳnh nói.
zGroup khẳng định đơn vị này hoàn toàn không cố ý chiếm đoạt tác phẩm. Nguyên nhân dẫn tới sự việc là zGroup ngừng khai thác mảng văn học Việt Nam từ năm 2019, dẫn tới khuyết thiếu nhân sự theo dõi.
“Chúng tôi nhắc đến vấn đề này không phải để chối bỏ trách nhiệm, mà thể hiện những sai sót trên hoàn toàn không phải cố ý”, đại diện zGroup chia sẻ.
“Qua sự việc, chúng tôi sẽ nghiêm túc rút kinh nghiệm. Dù không trực tiếp làm ebook nữa, chúng tôi vẫn cho rằng ebook là lĩnh vực quan trọng trong xuất bản thời gian tới. Bởi vậy, nếu các đối tác muốn làm ebook từ sách giấy, chúng tôi sẽ hỗ trợ để các bên làm việc trực tiếp với tác giả”, bà Quỳnh cho hay.
Trả lời Zing, ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc Waka - cho rằng việc zGroup vẫn ký kết gia hạn phụ lục khai thác cho Waka trong khi họ hết quyền khai thác đã khiến Waka vô tình xâm phạm tác quyền của tác giả.
“Dù là vô ý xâm phạm, Waka cũng sẽ không chối bỏ trách nhiệm. Do đó, đứng từ góc độ này, Waka sẽ chịu mọi trách nhiệm của mình với những tổn hại lợi ích liên quan tác quyền của tác giả”, ông Hoàng nói hướng giải quyết.
Đại diện nền tảng xuất bản Waka cũng nói sẽ căn cứ nội dung trao đổi vào buổi làm việc giữa các bên để đưa ra thông tin chính thức tiếp theo. "Tôi mong muốn buổi làm việc giữa các bên được diễn ra càng sớm càng tốt", ông Hoàng nói.
Sự việc khai thác ebook Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường đặt ra vấn đề bản quyền trong khai thác tác phẩm qua trung gian. Đề xuất các bên làm việc cùng nhau để giải quyết sự việc thỏa đáng trên cơ sở tôn trọng bản quyền, tôn trọng quyền tác giả.
Sau khi hết hạn hợp đồng với zGroup, tác giả Nguyễn Quốc Vương đã ký hợp đồng chuyển nhượng bản quyền sách Nước Nhật nhìn từ những thứ bình thường với Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vào tháng 3/2021. Cuốn sách đang được Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam sản xuất, sẽ phát hành trong thời gian tới.
