Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

'Vương quốc bóng tối' ở miền Tây

Dân số chỉ hơn 300 người nhưng đã có đến gần 100 người mù mắt vĩnh viễn - ấp Đại Bái, xã Lạc Hòa, huyện Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng bị xem là “vương quốc của bóng tối.”

Toàn huyện Vĩnh Châu có hơn 5000 ha trồng hành tím cung cấp gần 50.000 tấn hành cho thị trường trong nước và xuất khẩu sáng Indonesia & Nhật Bản. Với khối lượng sản phẩm khổng lồ như vậy nên phần lớn các hộ dân ở đây đều làm nghề trồng hành mà nhiều nhất có lẽ là ấp Đại Bái B, xã Lạc Hòa. Song bên cạnh điều đáng mừng đó thì đây cũng là nơi gánh chịu tai họa lớn với hàng trăm người dân bị mù.
Huyện Vĩnh Châu có hơn 5.000 ha trồng hành tím cung cấp gần 50.000 tấn hành cho thị trường trong nước và xuất khẩu sang Indonesia và Nhật Bản. Với lượng sản phẩm khổng lồ như vậy nên phần lớn các hộ dân ở đây đều làm nghề trồng hành mà nhiều nhất có lẽ là ấp Đại Bái B, xã Lạc Hòa. Nghề trồng hành tím mang lại cơm ăn, áo mặc cho người dân nhưng cũng là một trong những nguyên nhân khiến gần 1/3 dân số ở đây bị mù.
Không ai dám khẳng định chính xác có phải mù do làm hành hay không song đó là được xem như là nguyên nhân lớn nhất. Vì hầu hết các trường hợp mù trong ấp đều trồng hành. Người Đại Bái làm hành nhưng không trang bị bảo hộ trong khi đó các chất bảo quản hành chống côn trùng đều là những chất độc hại dẫn đến nguy cơ mù mắt rất cao.
Không khẳng định chính xác có phải mù do hành tím hay không, song đó là được xem như là nguyên nhân lớn nhất. Vì hầu hết các trường hợp mù trong ấp đều trồng hành. Người Đại Bái làm hành nhưng không trang bị bảo hộ trong khi đó các chất bảo quản hành chống côn trùng đều là những chất độc hại dẫn đến nguy cơ mù mắt rất cao.
Bà Huỳnh Thị Huyền 61 tuổi  bị mù đã hơn 30 năm. Lúc còn trẻ bà làm hành tím theo thời gian mắt cứ giảm dần thị lực rồi sau đó mù 1 mắt, còn 1 mắt thì nhòa nhìn không rõ.
Bà Huỳnh Thị Huyền, 61 tuổi bị mù đã hơn 30 năm. Lúc còn trẻ bà làm hành tím, theo thời gian mắt cứ giảm dần thị lực rồi sau đó mù một mắt, còn một mắt thì nhòa nhìn không rõ.
Bà chia sẻ: Khi làm hành ở trong hành có bụi phấn trắng, khi làm bị hơi hành cay mắt, sơ ý lấy tay quẹt mắt sau đó thì mắt nhức cứ lâu dần thì mắt bị nhòe rờ mờ hẳn.
Bà chia sẻ, trên củ hành có bụi phấn trắng, khi làm bị cay mắt rồi sơ ý lấy tay dụi mắt, sau đó thì mắt bị nhòe rồi mờ hẳn.
Cụ Kim Thị Lan bị mù 2 mắt từ khi còn trẻ. Nhà bà có truyền thống trồng và làm hành truyền đời. Bà cũng theo nghiệp gia đình, những năm đầu làm hành mắt thường rất mỏi hay bị chảy nước mắt, rồi sau đó mắt thường bị nhức và đau, sau nhiều năm thì bà bị mù hẳn
Cụ Kim Thị Lan bị mù 2 mắt từ khi còn trẻ. Nhà cụ Lan có truyền thống trồng và chế biến hành từ nhiều đời. Những năm đầu làm hành mắt thường rất mỏi, hay bị chảy nước mắt, sau đó là nhức và đau, nhiều năm sau thì mù hẳn.
Cụ Kim Thị Hiêm cũng bị hỏng một mắt sau nhiều năm làm hành, hiện nay cụ sống trong một căn nhà lá dột nát chỉ chờ sập. Trong nhà không có thứ gì đang giá. Cụ quá già, yếu để lao động.
Cụ Kim Thị Hiêm cũng bị hỏng một mắt sau nhiều năm làm hành. Hiện nay cụ sống trong căn nhà lá dột nát. 
Có rất nhiều người dân mù ở Đại Bái nhưng sống trong các khu vực sâu xa, khi bệnh tập thì không có tiền chữa bệnh cắn răng chịu đựng nên lâu dần bệnh càng nặng. Đến khi phát hiện thì không còn chữa trị được, Họ phải vĩnh viễn sống trong mù lòa và chỉ biết nhờ vào sự giúp đỡ của người khác.
Có rất nhiều người dân bị mù ở Đại Bái nhưng sống ở các khu vực sâu xa. Khi bệnh tật nhưng không có tiền chữa nên lâu dần bệnh nặng không chữa trị được nữa. Họ vĩnh viễn sống trong mù lòa và chỉ biết nhờ vào sự giúp đỡ của người khác.
Khi con trẻ ông Thom là một thanh niên khỏe mạnh và đi làm hành thuê cho người khác. Sau một thời gian dài mắt ông cũng bị lòa và cuối cùng phải múc bỏ một mắt.
Khi con trẻ ông Thom là một thanh niên khỏe mạnh và đi làm hành thuê. Sau một thời gian dài mắt ông cũng bị lòa và cuối cùng phải bỏ một mắt. Người dân ấp Đại Bái chủ yếu là nông dân người Khơ Me sống dựa vào nghề trồng hành. Nghèo và thất học cũng là nguyên nhân dẫn đến mù lòa vì thiếu hiểu biết.
Theo ni sư Như Huệ tịnh xá Ngọc Châu thì cứ vào mùa làm hành thì nguy cơ bị mù của người dân là cao nhất. Nhưng nguyên nhân do hành thì chưa chắc chắn, khi bị hành làm cay đau mắt người dân không biết cách vệ sinh đúng khoa học mà thường hái một loại lá cây giã nhỏ bọc vào khăn rằn rồi đắp lên mắt. Đây cũng có thể là nguyên nhân làm tổn thương mắt dẫn đến mù lòa.
Theo ni sư Như Huệ ở tịnh xá Ngọc Châu, khi bị hành làm cay mắt, người dân không biết vệ sinh đúng cách mà thường hái một loại lá cây giã nhỏ, bọc vào khăn rằn rồi đắp. Đây cũng có thể là nguyên nhân làm tổn thương mắt dẫn đến mù lòa.
Cụ Danh Thị El 84 tuổi cùng con trai Thạch Huol 60 tuổi cũng bị mù từ mấy chục năm trước.
Cụ Danh Thị El, 84 tuổi cùng con trai Thạch Huol, 60 tuổi cũng bị mù từ mấy chục năm trước.
Theo gia đình thì không phải do làm hành mà do khi đi biển bị gió cát thổi đau mắt thường lấy tay dụi, lâu ngày bị xướt giác mạc, mà lại không biết cách chữa trị dẫn đến mù vĩnh viễn.
Tuy nhiên, cụ El cho hay, mình và con trai không phải mù do làm hành. Khi đi biển bị cát thổi, đau mắt rồi lấy tay dụi nên tổn thương giác mạc, không biết cách chữa trị dẫn đến mù vĩnh viễn.
Hiện nay chính quyền huyện Vĩnh Châu cho đặt khắp nơi các thông báo, khuyến cáo người dân tự bảo vệ mắt khi làm hành để ngăn chặn nguy cơ gây mù từ loại thực phẩm này.
Chính quyền huyện Vĩnh Châu đã đặt các thông báo, khuyến cáo người dân tự bảo vệ mắt khi trồng và chế biến hành nhằm ngăn chặn nguy cơ gây mù từ loại thực phẩm này.
Do tự ti, người dân Đại Bái rất ngài tiếp xúc với người ngoài.
Do tự ti, người dân Đại Bái rất ngài tiếp xúc với người ngoài.
Dù không thể khẳng định tuyệt đối, hành là nguyên nhân song không thể phủ nhận đây là yếu tố lớn nhất làm cho mắt dễ bị tổn thương và gây mù. Bên cạnh đó sự thiếu kiến thức nên việc bảo vệ mắt cũng như sự vô tâm của gia đình khiến cho trẻ thơ là nạn nhân của thảm họa này. Vì thế chính quyền cần có các biện pháp tuyên truyền hỗ trợ tốt hơn để cuộc sống trong bóng tối không còn ám ảnh người dân Đại Bái
Dù không thể khẳng định hành là nguyên nhân gây mù cho người dân nhưng cũng không thể phủ nhận đây là yếu tố lớn nhất làm cho mắt dễ bị tổn thương rồi dẫn đến mù loà. Chưa biết đến bao giờ những đứa trẻ ở làng Đại Bái khi lớn lên sẽ thoát khỏi mối nguy đang rình rập từng ngày.

Hải An

Bạn có thể quan tâm