 |
“Mỗi tuần, chúng ta lại chứng kiến có những quốc gia lần đầu tiên ghi nhận ca mắc bệnh đậu mùa khỉ. Do đó, nếu chuyện này xảy ra sớm ở Việt Nam cũng không phải điều ngạc nhiên, vì cũng như các nước kia, Việt Nam đang mở cửa hoạt động du lịch quốc tế”, bác sĩ Eric Dziuban, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) tại Việt Nam, sáng 29/7 nói với phóng viên.
“Tuy nhiên, Việt Nam có lợi thế là chúng ta đã có 2 tháng tìm hiểu và chuẩn bị. Vì thế, trước đợt bùng phát mới, Việt Nam có thời gian tìm hiểu và chuẩn bị cho điều này”, ông Dziuban chia sẻ.
Trước đó, trong buổi họp báo chiều 26/7, WHO Việt Nam đánh giá nguy cơ đậu mùa khỉ xâm nhập vào Việt Nam hiện ở mức “từ thấp đến trung bình”.
Đợt dịch này khác với đợt dịch trước
“Đợt bùng dịch đậu mùa khỉ này có những đặc điểm mà chúng ta chưa từng thấy trước đây với bệnh đậu khỉ. Chúng tôi vẫn đang tìm hiểu rất nhiều về nó. Và đó là lý do tất cả chúng ta phải cẩn thận, bao gồm cả việc phân biệt nó với những căn bệnh có vẻ giống khác”, ông Dziuban nói.
Điểm khác biệt đầu tiên của đợt bùng phát này là việc nhiều ca bệnh được ghi nhận tại các quốc gia nằm ngoài châu Phi, theo ông Dziuban. Đặc biệt, trong 78 quốc gia đang lưu hành đậu mùa khỉ, 71 quốc gia lần đầu tiên trong lịch sử ghi nhận ca mắc.
 |
| Bác sĩ Eric Dziuban, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) tại Việt Nam. Ảnh: Vân Đinh. |
“Chúng ta chưa thể biết rõ vì sao căn bệnh này lan ra ngoài các quốc gia châu Phi. Nhưng nhìn chung, dân số thế giới đang tăng lên. Do đó, khi mở rộng môi trường sống, chúng ta sẽ phải tiếp xúc nhiều hơn với động vật hoang dã”, ông Dziuban nói.
“Bên cạnh đó, trong quá khứ, người dân từng được tiêm vaccine phòng đậu mùa, nhưng sau đó bệnh này đã bị xóa bỏ. Các thế hệ sau không còn được tiêm loại vaccine này. Đó có thể là nguyên nhân. Ngoài ra, chúng tôi cũng đang tìm hiểu vai trò của biến đổi khí hậu, dòng người di cư đối với sự bùng phát dịch”, ông giải thích thêm.
 |
| Phân tử virus gây bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Science Photo Library. |
Biểu hiện lâm sàng của căn bệnh cũng khác. “Triệu chứng phát ban trong đợt bùng phát này thường không xuất hiện trên toàn cơ thể mà tập trung ở một số vùng nhất định, chẳng hạn bộ phận sinh dục. Vì vậy, điều đó khiến nó dễ bị nhầm lẫn với các căn bệnh lây truyền qua đường tình dục khác”, ông Dziuban nói.
Từ đó, ông nhấn mạnh vai trò của việc đào tạo các bác sĩ để có thể phân biệt được đậu mùa khỉ với các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Tính đến sáng 29/7, toàn cầu đã ghi nhận khoảng 21.148 ca bệnh đậu mùa khỉ. Ông Dziuban chỉ ra quá trình lây lan nhanh chóng của căn bệnh này, khi số ca bệnh gia tăng từ 16.000 lên 21.000 chỉ trong vòng một tuần.
Nhưng ông cũng nhấn mạnh đậu mùa khỉ không dễ lây lan như Covid-19 và nguy cơ gây ra đại dịch thấp hơn.
Hỗ trợ của CDC Mỹ dành cho Việt Nam
Đề cập đến nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam, ông khẳng định rằng đất nước có thể chuẩn bị để phát hiện sớm ca nhiễm và kiểm soát lây nhiễm.
“Việt Nam đã làm rất tốt điều này với Covid-19, ngăn chặn sớm sự lây lan trong những ngày tháng đầu tiên. Chúng tôi đã làm việc sát sao với Bộ Y tế được vài tháng về đậu mùa khỉ, có các biện pháp để bảo vệ Việt Nam, để khi các ca nhiễm thực sự tới đây, chúng ta có thể làm mọi thứ để kiểm soát sự lây lan của virus”, ông nói.
 |
| Bệnh đậu mùa khỉ có các triệu chứng ban đầu như sốt cao, sưng hạch bạch huyết và phát ban. Ảnh: AFP. |
Liên quan đến hạn chế về khả năng xét nghiệm, ông Dziuban cho biết CDC Mỹ đang phối hợp với Bộ Y tế Việt Nam và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) để mở rộng khả năng xét nghiệm.
Bên cạnh đó, sự thiếu hụt vaccine ngừa đậu mùa khỉ cũng là vấn đề được quan tâm hiện nay. Theo thông báo từ Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, thế giới có khoảng 16 triệu liều vaccine đậu mùa khỉ, nhưng hầu hết vẫn ở dạng thô và sẽ mất nhiều tháng để đưa vào sử dụng.
Về vấn đề này, tiến sĩ Dziuban cho biết: “Chính phủ Mỹ đang làm việc với các công ty để gia tăng nguồn cung vaccine. Song đây chỉ là một trong những công cụ giúp phòng ngừa căn bệnh đậu mùa khỉ, có thể sử dụng ở những người đã bị phơi nhiễm hoặc có nguy cơ cao”.
Bên cạnh đó, ông cũng khuyến cáo sử dụng các biện pháp khác, chẳng hạn giáo dục mọi người biết làm gì khi xuất hiện triệu chứng và cách khắc phục triệu chứng nhanh nhất có thể.
Cần cẩn thận không kỳ thị
Tính đến hôm 27/7, WHO ghi nhận 18.000 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ từ 78 quốc gia. 98% trường hợp là nam có quan hệ tình dục đồng giới.
Chia sẻ với Zing, giám đốc CDC ở Việt Nam khẳng định cho tới nay, số liệu cho thấy người có rủi ro phơi nhiễm đậu mùa khỉ cao nhất trong đợt bùng phát này là đàn ông có quan hệ tình dục với đàn ông (MSM) và phụ nữ chuyển giới.
“Những người này chiếm phần lớn trong tổng số ca nhiễm tới nay. Gần như mọi ca nhiễm xảy ra ở người trưởng thành và hơn 95% là ở đàn ông”, ông cho biết.
Tuy nhiên, ông Dziuban nhấn mạnh căn bệnh này không bỏ qua ai. “Bất cứ ai đều có thể mắc đậu mùa khỉ, dù là lúc này chúng ta đang thấy có một số cộng đồng có khả năng mắc bệnh cao hơn, căn cứ vào số ca nhiễm cho tới nay”, ông nhận định.
 |
| Một người đàn ông được tiêm vaccine ngừa đậu mùa khỉ ở Montreal, Canada hôm 23/7. Ảnh: AP. |
“Vì thế, chúng ta cần đưa ra thông điệp chính xác. Chúng ta không muốn tạo ra sự kỳ thị. Chúng ta không muốn đem bất cứ nhóm người nào ra để bêu riếu họ, khiến họ bị gắn liền với căn bệnh này”, vị tiến sĩ cho biết thêm.
Ông Dziuban nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng trong việc cảnh báo về bệnh đậu mùa khỉ mà không tạo ra sự kỳ thị cho một số nhóm người nhất định.
“Đầu tiên, khi thông tin cho người dân, chúng ta cần nói rõ rằng căn bệnh không chỉ xảy ra trong một nhóm người. Ai cũng có thể mắc đậu mùa khỉ. Tất cả chúng ta đều phải chú ý và làm tròn trách nhiệm của mình”, ông nói.
Ngoài ra, vị tiến sĩ cho rằng cần gửi đi thông điệp đúng đắn tới các nhóm người chịu rủi ro cao nhất để họ cũng có thể có những biện pháp đề phòng hợp lý, có thể thận trọng và tự bảo vệ chính mình.
“Chúng ta phải làm cả hai việc cùng lúc. Cân bằng tức là phải có thông điệp hợp lý cho nhóm đối tượng chúng ta đang hướng tới”, tiến sĩ Dziuban nhấn mạnh.
