Người phụ nữ mặc váy ngắn, không nội y, trên tay cầm một chiếc gậy gãi ngứa, nằm lăn lộn trên sàn và cố ý để lộ các vùng kín trên cơ thể là nội dung của một đoạn video do YouTube gợi ý, sau khi người dùng tìm kiếm với từ khóa "single mom".
Ngay cả khi người dùng ở chế độ ẩn danh, không đăng nhập, YouTube vẫn trả về hàng loạt video gợi dục có nội dung tương tự. Nhiều trong số đó không được giới hạn độ tuổi người xem, có nguy cơ tiếp cận đến khán giả nhí.
Thừa nhận các video "single mom" là khiêu dâm, vi phạm chính sách
Sau các bài phản ánh về tình trạng này, YouTube đã xóa các kênh được nêu với lý do: “Video vi phạm điều khoản dịch vụ của YouTube” và không đưa ra bình luận gì về việc các video khiêu dâm vẫn đang xuất hiện trên nền tảng này.
Ngày 20/1, trong email gửi đến đại diện YouTube Việt Nam, Zing có liệt kê một số kênh YouTube chứa nội dung gợi dục “single mom” gồm A Pu Vlog (60.000 lượt đăng ký) và Angela33 (42.000 lượt đăng ký). Vài ngày sau, cả 2 video thuộc hai kênh trên đều bị YouTube xóa bỏ với lý do “Video vi phạm điều khoản dịch vụ của YouTube”.
Đồng thời, kênh sở hữu video bẩn đều bị khóa với lý do: “Vi phạm nghiêm trọng hoặc vi phạm nhiều lần chính sách của YouTube về ảnh khỏa thân hoặc nội dung khiêu dâm”.
 |
| Nội dung của kênh bị YouTube xóa bỏ ngay lập tức được công chiếu trở lại ở một kênh khác. YouTube không ngăn chặn được tình trạng reup mà chỉ xóa kênh một cách thủ công. |
Trong khi đó, hai kênh video khác là Cute Huyen và Trang Lee với nội dung khiêu dâm tương tự được người dùng báo cáo (report) theo quy trình của YouTube, nhưng hiện vẫn có thể truy cập được.
Điều này cho thấy việc "report" (báo cáo nội dung vi phạm) theo cách người dùng thông thường không mấy hiệu quả với những video bẩn. YouTube chỉ "lặng lẽ" xóa các kênh do báo chí phản ánh một cách thủ công và không có cách để ngăn chặn những video này quay trở lại nền tảng của mình.
Trước đó, năm 2018, trào lưu video nội dung bẩn “single mom” cũng từng được Zing phản ánh và gửi đến phía YouTube. Đáp lại, YouTube lặng lẽ gỡ bỏ những video trên nhưng không đưa ra phát ngôn.
YouTube khóa kênh, xóa video nhưng vẫn tràn ngập video khiêu dâm
Biện pháp của YouTube chỉ mới dừng lại ở mức xóa một số kênh được báo chí phản ánh, không chủ động sàng lọc và ngăn chặn các nội dung tương tự. Tổng thể bức tranh về nội dung "single mom" khiêu dâm vẫn chưa được giải quyết tận gốc.
"Rất nguy hiểm nếu YouTuber không còn sợ bị tắt kiếm tiền. Khi thu nhập của họ đến từ các nền tảng khác, YouTube buộc phải cải thiện thuật toán kiểm duyệt nội dung vì xóa thủ công từng nội dung chỉ là giải pháp cục bộ", Khiêm Vũ, cựu quản lý một mạng đa kênh lớn tại Việt Nam cho biết.
 |
| Video "single mom" hở hang gợi dục tiếp tục được đăng tải trên YouTube sau khi 2 kênh lớn bị khóa. |
Đến ngày 25/1, khi tìm kiếm từ khóa “single mom” trên YouTube, người dùng vẫn dễ dàng tiếp cận tới những video cố tình lộ nội y. Thậm chí, chính những video bị xóa vì “vi phạm chính sách khiêu dâm” của YouTube trên kênh Anglela33 đã được đăng lại vào ngày 23/1 bởi tài khoản Anglela33 Vlog.
Bên cạnh đó, những kênh YouTube “single mom” khác như Lena33, Celina Life Style, Single Mom TV... với hàng nghìn lượt theo dõi vẫn mỗi ngày đăng tải nhiều video cố tình lộ nội y lên YouTube.
Việc đăng tải lại (re-up) thường được YouTube kiểm soát rất chặt bằng những IDContent (mã định danh nội dung). Tuy vậy, việc này chỉ hiệu quả với các video có bản quyền. Trong khi đó, những nội dung single mom không được làm ra để kiếm tiền từ quảng cáo. Vì vậy, vấn đề bản quyền không được chủ kênh quan tâm.
"Bản chất là họ không kiếm tiền trên các video này nên sẵn sàng đăng lại ở nhiều kênh khác nhau. Kênh này bị xóa thì họ đăng kênh khác", Quan Dũng, quản trị viên của nhóm cộng đồng làm YouTube lớn nhất tại Việt Nam cho biết.
Các kênh bẩn không còn cần tiền của YouTube, nút report vô tác dụng
Trước đây, YouTube kiểm soát "động lực kiếm tiền" của những kênh bẩn bằng chính sách bật/tắt quảng cáo. Nếu không thể kiếm lời, nội dung khiêu dâm sẽ không được các chủ kênh khai thác.
Bên cạnh đó, việc yêu cầu kênh đáp ứng "ít nhất 1.000 người đăng ký và 4.000 giờ xem công khai hợp lệ" cũng hạn chế việc quảng cáo được gắn lên nội dung bẩn.
Tuy vậy, bài toán làm nội dung sạch để được bật kiếm tiền hiện nay đã không còn quan trọng nữa khi thói quen xem của người dùng đang dần thay đổi. Một số video khiêu dâm trên YouTube không trực tiếp kiếm tiền nhờ quảng cáo, mà chèn link dẫn đến một trang khiêu dâm khác, nơi thực sự đem về lợi nhuận cho chủ kênh.
"Các kênh này thường sử dụng lượt xem của người dùng quy đổi thành những giá trị khác bên ngoài YouTube như trang gây quỹ hay tăng tương tác và bán kênh", ông Vinh chủ nhiều kênh YouTube có trên 1.000.000 lượt xem cho biết.
 |
| YouTube xóa một video "single mom" và thừa nhận video này vi phạm nghiêm trọng hoặc nhiều lần chính sách của nền tảng về nội dung khiêu dâm. |
"Như vậy, YouTube cần những thuật toán kiểm duyệt tốt hơn bởi xóa từng video cục bộ hay tắt kiếm tiền hiện không còn là giải pháp để diệt những kênh bẩn như trước đây nữa”, ông Vinh phân tích.
Khả năng nhận diện nội dung bẩn của YouTube từ lâu không được đánh giá cao. YouTube từng thừa nhận không có hệ thống tự động nào là hoàn hảo và chính họ cũng không thể xem thủ công tất cả các video. Vì vậy người dùng nếu thấy trường hợp vi phạm, cần "report" để YouTube xử lý.
Tuy vậy, thực tế cho thấy cơ chế này không hiệu quả. Bằng chứng là việc các video gợi dục chủ đề "single mom" vẫn tồn tại nhiều tháng nay và ngày càng xuất hiện nhiều trên nền tảng.
YouTube cam kết "nhân viên YouTube sẽ xem xét các video và người dùng bị gắn cờ 24/7 để xác định xem video/người dùng có vi phạm Nguyên tắc cộng đồng không".
Trên thực tế, phản ứng này rất chậm và chỉ xảy ra khi cộng đồng phản ứng thật sự gay gắt và đủ nhiều.
 |
| Những nội dung hướng dẫn trẻ tự sát trước đây dù được báo cáo nhưng YouTube vẫn xử lý chậm trễ. |
Trường hợp của Free Hess, một bác sĩ nhi khoa ở Florida, Mỹ là một ví dụ điển hình. Free Hess cho biết khi đang cùng con xem video về game Splatoon của Nintendo trên YouTube Kids, cô phát hiện một đoạn có hình ảnh một người đàn ông đeo kính râm, cầm con dao tưởng tượng và hướng dẫn trẻ cách cắt tay.
“Nhớ nhé mấy nhóc, cắt ngang để có được sự chú ý, cắt dọc nếu muốn ‘đạt kết quả’”, gã vừa nói, vừa mô phỏng hành động dùng dao rạch cổ tay. “Hãy kết liễu cuộc đời mình đi”.
Trong trường hợp của Free Hess, dù đã báo cáo lên YouTube, video trên vẫn tồn tại nhiều tuần liền. Đến khi những video này được gỡ bỏ, nó đã tiếp cận với hàng triệu khán giả nhí và hướng dẫn chúng tự sát.
Free Hess muốn YouTube phải phản ứng nhanh hơn khi người dùng báo cáo video vi phạm. “Chỉ gỡ những video đó thôi là chưa đủ. Tôi muốn nội dung độc hại phải bị xóa ngay lập tức khi bị báo cáo”.
