Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đang gần đến hồi kết, nhưng câu hỏi ai là người thắng cuộc chưa chắc sẽ được trả lời ngay.
Đây là cuộc cuộc đối đầu giữa cựu Tổng thống Donald J. Trump, người đã tích cực vận động tranh cử trong gần một thập kỷ, và Phó tổng thống Kamala Harris, người bước vào cuộc đua chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Joe Biden từ chức sau màn tranh luận kém. Trận tái đấu độc đáo càng thêm hỗn loạn sau những vụ ông Trump bị ám sát hụt.
Cuộc đua đã thu hút sự chú ý của người dân cả nước Mỹ và hơn 80 triệu người đã bỏ phiếu sớm. Tại 7 tiểu bang chiến trường, cả hai ứng viên vẫn đang bám đuổi nhau sát nút, đồng nghĩa với việc có thể mất nhiều ngày chúng ta mới biết kết quả cuối cùng. Dù vậy, một số yếu tố có thể hé lộ người chiến thắng trước thời điểm đó.
Những manh mối chính
Các điểm bỏ phiếu sẽ bắt đầu đóng cửa tại tiểu bang dao động Georgia lúc 19h giờ Bờ Đông (7h ngày 7/11 giờ Việt Nam), tiếp theo là Bắc Carolina ít lâu sau. Công tác kiểm đếm ở các tiểu bang này dự kiến kết thúc phần lớn vào nửa đêm, sẽ hé lộ những dấu hiệu ban đầu về độ sít sao của cuộc đua.
Nếu bà Harris dẫn trước đáng kể ở một hoặc cả hai bang, con đường dẫn tới 270 phiếu đại cử tri của bà sẽ được mở rộng. Nếu kết quả ở hai bang sát nhau, kết quả có thể sẽ lại phụ thuộc vào các tiểu bang được mệnh danh là "Bức tường Xanh”, gồm Pennsylvania, Michigan và Wisconsin (sẽ dừng bỏ phiếu vào 20-21h ngày 6/11). Công tác kiểm phiếu ở cả ba bang này có thể sẽ kéo dài do khối lượng lớn phiếu bầu qua thư.
Trong những lần bầu cử gần đây, các bang Bức tường Xanh thường bỏ phiếu giống nhau, nhưng hiện không rõ liệu điều này có lặp lại trong năm nay.
Hai bang dao động khác là Arizona và Nevada (dừng bỏ phiếu lúc 21 và 22h) cũng phụ thuộc lớn vào hình thức phiếu bầu qua thư nên cũng có thể mất nhiều ngày kiểm đếm.
Ngoài các bang dao động, chúng ta có thể quan sát các tín hiệu khác như các cuộc đua vào quốc hội Mỹ ở những khu vực kiểm phiếu nhanh như Quận 2 và Quận 7 của bang Virginia, hay Quận 1 của Bắc Carolina. Kết quả bất ngờ tại đây có thể báo trước các xu hướng lớn hơn trong đêm bầu cử.
 |
| Nhân viên bầu cử Quận Clark, bang Nevada đang kiểm tra các lá phiếu gửi qua thư vào cuối tuần trước. Ảnh: New York Times. |
Ván bài của hai đảng
Cả hai đảng đều chấp nhận rủi ro lớn trong chu kỳ bầu cử này.
Đảng Cộng hòa đặt cược vào ông Trump, một nhân vật gây chia rẽ và đã thua trong kỳ bầu cử gần nhất. Đảng này hướng đến thu hút những cử tri trẻ tuổi, có xuất thân đa dạng hơn, dù những người này không thường đi bầu. Họ cũng trao công tác vận động cơ sở cho những nhóm thiếu kinh nghiệm.
Trong khi đó, đảng Dân chủ ủng hộ ông Biden, ứng cử viên tổng thống lớn tuổi nhất trong lịch sử, người sau đó đã phải nhường chỗ cho bà Harris sau màn tranh luận không như kỳ vọng. Đảng Dân chủ cũng theo đuổi chiến dịch khác thường, đó là tiếp cận và thu phục cử tri đảng Cộng hòa ôn hòa.
Kết quả cuộc bầu cử sẽ cho thấy chiến thuật nào là đúng đắn và hiệu quả.
Giới tính và sự chia rẽ về phá thai
Nếu chiến thắng, bà Harris sẽ là nữ tổng thống đầu tiên, nhưng bà hiếm khi tập trung vào vấn đề giới tính của mình trong chiến dịch tranh cử.
Đây là lần bầu cử đầu tiên diễn ra kể từ khi Tòa Tối cao Mỹ lật ngược án lệ Roe v. Wade. Vì thế, cuộc bỏ phiếu này được đảng Dân chủ đóng khung như cuộc trưng cầu dân ý về quyền phụ nữ. Họ khuyến khích phụ nữ bỏ phiếu cho bà Harris dù đi ngược lại bạn đời. Trong khi đó, ông Trump lại dùng cách kêu gọi rất truyền thống với đàn ông để thu hút cử tri nam. Các cuộc thăm dò ý kiến cử tri rời phòng bỏ phiếu có thể tiết lộ mức độ giới tính ảnh hưởng đến phiếu bầu.
Phá thai hiện vẫn là vấn đề then chốt, và cử tri tại hơn 10 tiểu bang trong ngày 5/11 cũng sẽ bỏ phiếu quyết định liệu có đưa quyền phá thai vào hiến pháp bang mình hay không.
 |
| Trong sự kiện vận động tranh cử ở Michigan vào ngày 3/11, các tình nguyện viên đảng Dân chủ lắng nghe bài phát biểu của Dân biểu Debbie Dingell. Ảnh: New York Times. |
Tín hiệu từ trận chiến Thượng viện và Hạ viện
Trận chiến giành quyền kiểm soát Thượng viện chỉ xoay quanh một vài cuộc đua sít sao. Đảng Cộng hòa dự kiến giành được một ghế ở Tây Virginia, nơi sẽ dửng bỏ phiếu sớm từ 19h30. Cuộc đua sít sao ở Montana (dừng bỏ phiếu lúc 22h) giữa đảng viên Dân chủ Jon Tester và đối thủ đảng Cộng hòa cũng có thể quyết định cán cân quyền lực tại Thượng viện.
Để biết đảng Dân chủ có thể thua đậm đến mức nào, hãy nhìn vào bang Ohio (dừng bỏ phiếu lúc 19h30 và thường có kết quả ngay trong đêm). Thành tích tốt của Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Sherrod Brown sẽ báo hiệu triển vọng tích cực của đảng. Nhưng nếu ông thua bất ngờ, điều này có thể báo hiệu thêm nhiều rắc rối cho đảng Dân chủ ở các bang kiểm phiếu chậm hơn như Wisconsin và Pennsylvania.
Nhưng cũng có hai bang mà Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa phải lùi về thế thủ: Nebraska và Texas. Kết quả tại những bang này dự kiến có trong đêm.
Về Hạ viện, có thể phải mất nhiều ngày hoặc nhiều tuần mới biết đảng nào kiểm soát cơ quan này. Một số khu vực bầu cử cạnh tranh ở California và New York có thể báo hiệu trước xu thế là Quận 22 của New York và các khu vực quan trọng của Pennsylvania.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
