Hiếm đội bóng nào vượt qua vòng bảng ở vị trí đứng đầu lại chịu nhiều sự chỉ trích như tuyển Anh tại VCK EURO 2024.
Không hàng phòng ngự nào tại EURO lần này muốn đối đầu với tuyển Anh của những Harry Kane - chân sút số một Bayern Munich mùa này, Jude Bellingham - tiền vệ vừa lên đỉnh châu Âu cùng Real Madrid và Phil Foden - người nhận danh hiệu Cầu thủ hay nhất mùa từ cả ban tổ chức Premier League lẫn Hiệp hội Nhà báo Anh.
Tuy nhiên, khi trong tay Gareth Southgate, tất cả đều trở thành những cầu thủ tầm thường. Các vị trí trên sân tỏ ra rời rạc, mạnh ai người nấy đá, các ngôi sao thi đấu vật vờ. Hệ quả, chỉ số bàn thắng kỳ vọng (xG) mà "Tam sư" tạo ra ở EURO 2024 còn thấp hơn cả đội bóng láng giềng Scotland.
Vậy, vì sao mà dàn sao tỷ bảng lại thi đấu tệ như vậy trên tuyển Anh? Theo phân tích của các cây viết The Athletic, sự khác biệt về hệ thống chiến thuật của cấp CLB và ĐTQG là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự sa sút này.
Phil Foden và John Stones
John Stones chính là phát hiện thú vị nhất trong cú ăn ba của Man City ở mùa giải 2022/23 khi được đôn lên vị trí tiền vệ phòng ngự đá cặp cùng Rodri.
Điều đặc biệt của Stones nằm ở chỗ cầu thủ không chơi cố định ở vị trí tiền vệ trung tâm. Lúc thì người ta thấy ngôi sao tuyển Anh lùi xuống chơi như một cầu thủ phòng ngự thứ tư, khi thì Stones dạt ra cánh phải để đóng vai trò hậu vệ biên hoặc trung vệ lệch phải.
Sự biến hóa trong cách chơi từ Stones khiến khối đội hình Man City linh hoạt và khó bị nắm bắt hơn. Đội bóng của Pep có thể áp đảo đối thủ về quân số ở trung tâm, nếu Stones dâng cao chơi như tiền vệ. Song, khi cầu thủ lùi về tuyến sau, kỹ năng phòng ngự được trui rèn từ lâu giúp Stones có kỹ năng cản phá tốt.
 |
| John Stones không được phát huy khả năng chơi chân và chuyền bóng ở tuyển Anh. Ảnh: Alamy. |
Trong khi đó, cách triển khai bóng ở tuyển Anh lại là một phạm trù khác biệt. Ngay từ trận mở màn gặp Serbia, thủ môn Jordan Pickford gần như đã dành cả hiệp hai để bỏ qua tất cả phương án chuyền bóng trước mặt chỉ để phất bóng thẳng đến vị trí của Harry Kane.
Chính điều này đã vô hình khiến Stones không phát huy được những gì mạnh nhất trong hai mùa giải qua là vừa giỏi chuyền và kiểm soát bóng, vừa có kỹ năng phòng ngự tốt.
Phil Foden cũng là một phát kiến vĩ đại khác của Guardiola. Sau khi được thử nghiệm ở nhiều vai trò, tiền vệ sinh năm 2000 mới chính thức được trao vị trí tiền vệ tấn công ở giữa sân trong mùa giải năm nay.
Đáp lại niềm tin của vị chiến lược gia người Tây Ban Nha, Foden chơi bùng nổ. Chân sút 24 tuổi nhận danh hiệu Cầu thủ hay nhất mùa từ cả ban tổ chức Premier League lẫn Hiệp hội Nhà báo Anh khi ghi 19 bàn và có thêm 8 kiến tạo. Ngôi sao người Anh có thể đá tốt ở trung lộ lẫn chạy cánh.
Bộ kỹ năng của Foden là một "của hiếm" của bóng đá Anh. Không nhiều cầu thủ của nước Anh có thể thực hiện những pha half-turn, thuật ngữ chỉ tư thế nhận bóng nghiêng người rồi lập tức xoay cơ thể hướng về trước cùng bóng.
Đây là một kỹ năng rất thú vị của Foden, giúp anh trở thành một trong những cầu thủ khai thác hành lang trong (half-space) hay nhất của Man City.
Tuy nhiên, những phẩm chất ấy không được Cầu thủ hay nhất mùa Premier League thể hiện tại EURO 2024. Sự khác biệt về hệ thống chính là nguyên nhân lớn.
Man City của Pep Guardiola là một cỗ máy ưu việt, với những chi tiết nhỏ nhất luôn được các cầu thủ ghi nhớ. Nếu Rodri tìm thấy Kevin De Bruyne, tiền vệ người Tây Ban Nha sẽ không chần chừ mà tung ra một đường chuyền xuyên tuyến.
Với Foden đứng trong không gian half-space, chân kiến tạo người Bỉ sẽ lập tức kết nối chỉ bằng một đường chọc khe.
 |
| Trên tuyển Anh, Phil Foden rất hiếm khi được nhận bóng ở khu vực half-space sở trường. Ảnh: The Athletic. |
Trong khi đó, hệ thống của HLV Gareth Southgate áp dụng ở tuyển Anh lại không được xây dựng như vậy. Đây cũng là điều dễ hiểu, bởi hàng tiền vệ của "Tam sư" không sở hữu những chân chuyền ở đẳng cấp như De Bruyne.
Điều này dẫn đến hệ quả là những gì tốt nhất của Foden ở Man City không được Anh khai thác triệt để. Hãy nhìn những đường phất bóng dài của Pickford trong trận gặp Serbia. Nếu tuyển Anh cứ chơi như vậy, rất khó để những ngôi sao đã quá quen thuộc với hệ thống kiểm soát và triển khai bóng như Foden tỏa sáng.
Trent Alexander-Arnold và Declan Rice
Với mức giá chuyển nhượng lên đến 100 triệu bảng, Goal đánh giá Rice "đắt xắt ra miếng" và là thương vụ chất lượng nhất ở Premier League mùa giải năm nay.
Nếu chỉ đơn thuần thi đấu ở vị trí tiền vệ phòng ngự, cầu thủ Arsenal khó lòng được công nhận như vậy. Ngay từ khi cập bến sân Emirates, kế hoạch của Mikel Arteta là sử dụng Declan Rice ở nhiều vai trò trên hàng tiền vệ.
Trong trận Community Shield mở màn mùa giải gặp Man City, Declan Rice được bố trí chơi như một số 8 để cải thiện khả năng gây áp lực.
Một tuần sau và trong phần lớn thời gian của nửa đầu mùa giải, Rice gắn bó với vị trí đáy hàng tiền vệ. Ở vị trí có phần sở trường, tân binh 100 triệu bảng của Arsenal lập tức trở thành một trong những tiền vệ phòng ngự hay nhất giải đấu.
Tuy nhiên, phải đến nửa sau mùa giải, khả năng tấn công của Rice mới được khai phá. Được sử dụng ở vị trí số 8 lệch trái, cầu thủ sinh năm 1999 bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến những gì cần làm khi kiểm soát bóng.
 |
| Mikel Arteta sử dụng Declan Rice ở nhiều vai trò trên hàng tiền vệ Arsenal mùa này. Trong khi đó, ở tuyển Anh, Rice chỉ đơn thuần thi đấu ở vị trí mỏ neo chuyên thu hồi bóng. Ảnh: Sky Sports. |
Điều này giúp Rice thực hiện nhiều pha chạy chỗ không bóng hơn, góp phần vào tổng số 7 bàn thắng của trong mùa giải vừa qua và ngày càng trở nên thoải mái hơn khi nhận bóng trong những khoảng trống từ tuyến hai.
Tuy nhiên, ở tuyển Anh, Rice chỉ đơn thuần là một tiền vệ phòng ngự, với nhiệm vụ chính là dọn dẹp và thu hồi bóng.
Tại EURO 2020 hay World Cup 2022, Rice thường xuyên có Kalvin Phillips hay Jordan Henderson đá cặp bên cạnh. Nhưng hiện tại, cặp đôi tiền vệ này sa sút phong độ và không được triệu tập lên tuyển.
Điều này khiến HLV Gareth Southgate lo lắng khi tuyển Anh không có cầu thủ nào sở hữu phong cách chơi tương đồng với Declan Rice.
Khi đến EURO 2024, giải pháp của Southgate đơn giản chỉ là sao chép công thức từ người đồng nghiệp Jurgen Klopp ở Liverpool.
Bằng việc để Arnold chơi ở trung tâm hàng tiền vệ, chiến lược gia 53 tuổi muốn tận dụng tầm nhìn và nhãn quan chiến thuật tốt của cầu thủ 25 tuổi để tịnh tiến bóng nhanh hơn cũng như có thể tạo ra nhiều đường chuyền mang tính đột phá.
Tuy nhiên, vấn đề là Alexander-Arnold chỉ là "người mới" ở vai trò này và anh cũng chưa thật sự phù hợp với vị trí tiền vệ phòng ngự.
Ngoài ra, những người đồng đội ở tuyển Anh cũng không phải những đối tác lý tưởng cho hậu vệ Liverpool. Để tận dụng khả năng chuyền bóng xuất sắc của mình, Alexander-Arnold cần những đồng đội ở phía trước phải kéo giãn đội hình đối thủ.
 |
| Ở tuyển Anh có rất ít cầu thủ có khả năng kéo giãn đội hình để tận dụng khả năng chuyền bóng xuất sắc của Alexander-Arnold. Ảnh: Sky Sports. |
Trong khi đó, cả những Bellingham, Foden và Kane đều có xu hướng lùi về để kiếm bóng. Điều này vô hình khiến 3 cầu thủ này thường xuyên lấn chiếm không gian của nhau và làm không gian chơi bóng hẹp đi.
Việc cự ly chơi bóng quá hẹp sẽ khiến nguồn sáng tạo tiềm năng của Alexander-Arnold bị hạn chế rất nhiều.
Hai phút trước khi Arnold được rút ra sân nghỉ ở trận gặp Đan Mạch, ngôi sao của Liverpool này có pha chuyền bóng ra sau lưng hậu vệ Đan Mạch, tạo điều kiện cho Bukayo Saka thoát xuống uy hiếp khung thành đối thủ. Đó chính xác là những gì Southgate muốn thấy với ý tưởng xếp hậu vệ phải 25 tuổi chơi ở vị trí tiền vệ.
Người hâm mộ có quyền đòi hỏi, đặc biệt khi tuyển Anh đang sở hữu dàn sao số thượng thặng như Harry Kane, Jude Bellingham, Bukayo Saka, Phil Foden hay Declan Rice - những người vừa trải qua mùa giải tuyệt vời cùng CLB.
Tuy nhiên, việc có quá nhiều ngôi sao, với những phong cách chơi bóng khác biệt chỉ khiến tuyển Anh thêm phần rối loạn.
Nói cách khác, HLV Gareth Southgate đang rơi vào thế “loạn đao pháp”. Ông có quá nhiều quân bài chất lượng, nhưng lại không có đủ khả năng khai thác toàn bộ trong một hệ thống thi đấu.
Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hội
Cuốn sách Vũ trụ kĩ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.
