Những ngày qua, mạng xã hội liên tục xôn xao bởi những bình luận mang tính thù ghét, phân biệt chủng tộc người Do Thái của rapper Kanye West.
Hậu quả, hàng loạt thương hiệu lớn như Vouge, Gap, Balenciaga, Creative Artists Agency và adidas quyết định chấm dứt hợp tác với Kanye West. Tài sản ròng của anh sụt giảm nghiêm trọng. Kanye West cho biết anh đánh mất 2 tỷ USD chỉ trong một ngày.
Theo Variety, làn sóng chỉ trích từ vụ việc vừa để lại thiệt hại lớn tới hoạt động kinh doanh của Kanye West, vừa đẩy sự nghiệp âm nhạc của anh rơi vào tình thế bất ổn, khó dự đoán.
 |
| Phát ngôn kỳ thị người Do Thái gây thiệt hại nghiêm trọng cho Kanye West. Ảnh: GC Images. |
Cơ hội hợp tác mong manh
Năm 2021, hãng thu âm Def Jam Recordings thông báo hợp đồng với Kanye West chính thức kết thúc sau nhiều năm hợp tác. Donda là album cuối của nam rapper mà hãng thu âm này chịu trách nhiệm phân phối.
Đầu năm nay, công ty xuất bản nhạc Sony Music Publishing xác nhận hợp đồng quản lý của Kanye West với công ty đã kết thúc, dù Sony sẽ tiếp tục quản lý tác phẩm của anh, căn cứ theo điều khoản trong thỏa thuận.
Có thể thấy, Kanye West hiện không làm việc với hãng thu âm hay công ty phát hành nhạc nào. Điều này đặt ra câu hỏi về những trở ngại nam rapper cần vượt qua nếu anh muốn phát hành sản phẩm âm nhạc mới trong tương lai.
Dựa trên những bình luận gần đây của nam rapper về chuyện công bố thương hiệu thời trang riêng, Variety dự đoán Kanye West sẽ tự mình cho ra mắt sản phẩm âm nhạc mới.
Thế nhưng, đối với một nghệ sĩ nổi tiếng như Kanye West, việc phát hành nhạc vẫn cần sự hỗ trợ từ đối tác kinh doanh.
Trong tương lai gần, Kanye West khó có cơ hội làm việc cùng các đơn vị hàng đầu như Universal, Sony hay Warner Music Groups. Nam rapper vẫn có khả năng đạt thỏa thuận cùng một số thương hiệu indie nổi bật như Empire, Create Music Group (công ty phân phối nhạc của Takeshi 6ix 9ine) hoặc Believe.
Tuy nhiên, các hãng thu âm đứng trước nguy cơ "gồng mình gánh chịu" thiệt hại nghiêm trọng nếu họ đồng ý hợp tác cùng Kanye West.
"Đơn vị đó phải sẵn sàng chấp nhận chuyện bị tẩy chay. Nghệ sĩ khác trong hãng hoặc nhà phân phối có lẽ sẽ không ủng hộ việc hợp tác, chưa kể đến nhân viên", một nhân viên kỳ cựu trong ngành công nghiệp âm nhạc chia sẻ với Variety.
 |
| Kanye West hiện không làm việc với hãng thu âm hay công ty phát hành nhạc nào. Ảnh: GC Images. |
Khó bảo vệ bản quyền
Trên thực tế, một nghệ sĩ nổi tiếng toàn cầu, có sức ảnh hưởng lớn như Kanye West hoàn toàn có khả năng tự mình công bố sản phẩm mới, thậm chí là sản xuất đĩa CD, đĩa vinyl cho album.
Sau khi phát hành, ca khúc của nam rapper vẫn sẽ lan truyền trên các phương tiện truyền thông. Nếu không tìm được đối tác, Kanye West có thể đưa ra thông báo trên mạng xã hội và đăng tải nhạc lên hầu hết nền tảng phát nhạc trực tuyến, miễn là bài hát không vi phạm chính sách của nền tảng.
Variety cho biết do chính sách không rõ ràng, hầu hết nền tảng phát nhạc trực tuyến không hạn chế nghệ sĩ vì hành vi của họ ngoài đời. Nền tảng chỉ đưa ra lệnh cấm dựa trên nội dung của ca khúc.
Ngoài ra, tất cả nền tảng trả tiền bản quyền cho chủ sở hữu ca khúc, trong trường hợp này là Kanye West và bất kỳ ai anh hợp tác cùng thay vì một hãng thu âm như thông thường.
Tuy nhiên, vấn đề thực sự nằm ở bảo vệ bản quyền cho ca khúc. Giám sát và thu tiền bản quyền vốn là hoạt động phức tạp, tốn nhiều công sức và đòi hỏi hệ thống quản lý quy mô lớn. Ngay cả công ty xuất bản nhạc lớn như Primary Wave Music cũng chuyển giao một phần công việc cho đơn vị khác như Universal và Warner.
Dù vậy, việc giám sát bản quyền không hoàn toàn phụ thuộc vào công ty xuất bản nhạc.
Phí bản quyền cho ca khúc trên không gian trực tuyến được thu một cách tự động bởi tổ chức phi lợi nhuận Hiệp hội cấp phép tái sản xuất âm nhạc (MLC). Trong khi đó, tổ chức Broadcast Music, Inc. (BMI) sẽ tiếp tục bảo vệ quyền biểu diễn tác phẩm của Kanye West.
Chia sẻ với Variety, một đại diện của BMI cho biết họ không chấp nhận chủ nghĩa bài Do Thái hay nạn phân biệt chủng tộc, và họ lên án những bình luận "gây hại và nguy hiểm" từ Kanye West.
Tuy nhiên, theo các điều khoản trong quy định, BMI có nghĩa vụ chấp nhận tất cả nhạc sĩ muốn gia nhập tổ chức. "Việc chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ không phải là dung túng cho phát ngôn thù ghét của bất kỳ cá nhân nào", người đại diện chia sẻ.
Dù được đảm bảo phí bản quyền biểu diễn công cộng và phí bản quyền trên không gian trực tuyến, nếu Kanye West chỉ dựa dẫm vào hai loại phí này, nam ca sĩ vẫn để vuột mất một khoản tiền bản quyền khổng lồ. Theo Variety, thiệt hại có thể lên tới hàng triệu USD.
Kanye West có thể lấy lại vị thế?
Hiện, rất khó để một công ty xuất bản nhạc quy mô lớn và trung bình đồng ý làm việc cùng Kanye West. Trong trường hợp này, nam rapper có thể tìm đến công ty cấp phép âm nhạc bán tự động như Songtradr, hoặc hợp tác với một số công ty lớn hơn như Downtown Music và Kobalt. Đây đều là những công ty hỗ trợ nghệ sĩ giám sát bản quyền bài hát và xuất bản nhạc.
Tuy nhiên, theo một nhân viên cấp cao kỳ cựu trong ngành công nghiệp âm nhạc, đây đều là mô hình "rất thụ động".
Người này đánh giá: "Hầu như không có tương tác trực tiếp giữa công ty và nghệ sĩ, họ chỉ thu phí và thanh toán số dư". Trong khi đó, Kanye West cần có người giám sát danh sách bài hát, chủ động làm việc và biết nắm bắt cơ hội, đặc biệt khi anh là nghệ sĩ nổi tiếng, có khả năng thu lợi nhuận lớn.
Variety cho rằng phương án dễ xảy ra nhất là Kanye West mua lại một công ty xuất bản nhạc, hoặc thuê một nhóm nhân viên chuyên xử lý công việc liên quan đến bản quyền.
"Một nhóm người nhỏ là đủ, và tôi chắc chắn rằng anh ấy có thể tìm được chuyên gia. Dù vậy, doanh thu vẫn sẽ giảm đáng kể", Variety trích lời nhận xét từ một nhân viên kỳ cựu.
Một lựa chọn khác dành cho Kanye West là bán lại quyền sở hữu tác phẩm. Nhiều nguồn thông tin cho biết các đại diện của nam rapper hiện nghiên cứu khả năng này, dù Kanye West đã lên tiếng phủ nhận.
Thị trường mua bán quyền sở hữu tác phẩm đang bùng nổ trong những năm gần đây - đỉnh điểm là khi Bruce Springsteen bán bài hát với mức giá 600 triệu USD - nhưng Variety cho rằng sản phẩm âm nhạc của Kanye West đã giảm giá trị đáng kể sau phát ngôn tranh cãi của nam rapper.
Nếu Kanye West cố gắng đi lưu diễn hoặc tổ chức buổi biểu diễn trực tiếp, anh có thể gặp phải trường hợp tương tự nam ca sĩ R. Kelly.
Sau khi vướng cáo buộc khống chế, lạm dụng tình dục những ca sĩ nghiệp dư, Kelly dự định tổ chức chuỗi concert dành cho người hâm mộ bằng cách hợp tác với các công ty tổ chức sự kiện tại địa phương. Tuy nhiên, những buổi biểu diễn dần bị hủy bỏ do sự phản đối kịch liệt từ công chúng.
"Liệu anh ấy có thể quay lại không? Nếu anh ấy xin lỗi và tỏ ra thực sự hối hận, một cách thuyết phục, thì điều đó là khả thi. Nhưng sẽ mất nhiều thời gian. Thật khó để tưởng tượng việc anh ấy lấy lại vị thế trước đây của mình dưới tư cách nhạc sĩ hay doanh nhân", một nhân viên cấp cao nhận xét về tình hình của Kanye West.
