Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions đã phản ứng mạnh mẽ trước lời nhạo báng mới nhất của Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 23/8 khi rạn nứt lâu nay bùng nổ thành cuộc chiến công khai.
Ông Trump, lo ngại về cú ngã ngựa của hai cố vấn cũ, cáo buộc ông Sessions không kiểm soát Bộ Tư pháp, khiến vị bộ trưởng tuyên bố rằng ông và bộ của ông "sẽ không bị ảnh hưởng một cách sai trái bởi những tính toán chính trị".
Trump giận dữ, Sessions cứng rắn
Giận dữ của ông Trump với Bộ trưởng Sessions bùng lên trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, trong đó tổng thống bày tỏ sự thất vọng với thỏa thuận của người từng là luật sư riêng, Michael Cohen, với các công tố viên, bao gồm việc ám chỉ ông Trump trong một tội danh mà ông Cohen nhận tội.
Ông Trump nói có thể sẽ tốt hơn nếu việc "trở mặt" này - thỏa thuận với các công tố viên để được hưởng bản án có lợi hơn - là phi pháp vì người ta hợp tác với chính phủ "chỉ tạo nên những lời dối trá" để được hưởng bản án có lợi.
 |
| Tổng thống Trump công khai chỉ trích ông Sessions không thể kiểm soát Bộ Tư pháp Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Trong cuộc phỏng vấn đề cập đến nhiều vấn đề, tổng thống Mỹ cũng bảo vệ mình trước những quan điểm về việc luận tội - "thị trường sẽ sụp đổ ... mọi người sẽ rất nghèo" - cố tách mình khỏi Cohen. "Tôi sẽ gặp anh ta lúc nào đó", ông Trump nói, đồng thời tuyên bố rằng ông không biết trước về các khoản chi trả của Cohen nhằm "bịt miệng" những phụ nữ nói từng có quan hệ tình ái với doanh nhân nổi tiếng.
Những đòn tấn công mới nhất của ông Trump đối với lực lượng tư pháp bắt đầu khi ông dường như ngày càng dễ bị tổn thương vì các cuộc điều tra kéo dài, sau hai "quả bom" gần như cùng lúc trong tuần: Cohen thỏa thuận nhận tội và chủ tịch chiến dịch tranh cử trước đây của ông Trump, Paul Manafort, bị tuyên có tội.
Hơn một năm qua, cả công khai và trong các trao đổi riêng tư, ông Trump liên tục chỉ trích việc ông Sessions quyết định rút khỏi cuộc điều tra phe Trump thông đồng với Nga can thiệp bầu cử Mỹ vì bộ trưởng từng làm việc cho chiến dịch của ông Trump.
Ông Trump, vốn cho rằng quyết định đó cuối cùng đã dẫn đến việc chỉ định công tố viên đặc biệt Robert Mueller, nói trong chương trình "Fox and Friends" rằng ông Sessions "chưa bao giờ nắm quyền kiểm soát Bộ Tư pháp và đó là một điều đáng kinh ngạc".
"Đây là loại người như thế nào?", ông Trump nói với người dẫn chương trình Ainsley Earhardt.
"Chị biết lý do duy nhất tôi cho anh ta công việc là gì không? Bởi vì tôi cảm nhận được lòng trung thành, anh ta là người ủng hộ tôi từ đầu", ông Trump nói về Bộ trưởng Sessions, thượng nghị sĩ đầu tiên ủng hộ ông Trump cho chức tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2016.
Ông Sessions nói rõ với các cộng sự rằng ông không có ý định tự nguyện rời bỏ công việc của mình bất chấp những lời chỉ trích liên tục của tổng thống. Nhưng giọng điệu của ông trong tuyên bố hôm 23/8 cho thấy rõ ông mệt mỏi vì các cuộc tấn công của ông Trump.
"Tôi nắm quyền kiểm soát Bộ Tư pháp vào ngày tôi tuyên thệ nhậm chức, đó là lý do tại sao chúng tôi đã thành công chưa từng có trong việc thực hiện chương trình nghị sự của tổng thống", ông Sessions nói.
Ông tuyên bố chừng nào ông còn là bộ trưởng, hành động của Bộ Tư pháp "sẽ không bị ảnh hưởng một cách sai trái bởi những lý do chính trị. Tôi yêu cầu các tiêu chuẩn cao nhất, và chỗ nào chúng không được đáp ứng, tôi sẽ hành động".
 |
| Ông Trump và người dẫn chương trình Ainsley Earhardt trong cuộc phỏng vấn ở Nhà Trắng cho chương trình "Fox and Friends". Ảnh: AP. |
"Công bằng và vô tư"
Trong khi đó tại New York, báo chí cho hay các công tố viên liên bang đã cấp quyền miễn trừ cho David Pecker, chủ tờ báo lá cải National Enquirer, nơi đã mua nhưng sau đó không đăng tải câu chuyện của hai người phụ nữ nói có quan hệ bất chính với ông Trump. Và những nguồn thạo tin nói với AP rằng tờ báo đã giữ kín câu chuyện về khoản tiền "bịt miệng" và nhiều câu chuyện tiêu cực khác vì mối quan hệ nồng ấm giữa họ với ông Trump trước thềm cuộc bầu cử năm 2016.
Theo lịch làm việc, ông Sessions đã có cuộc gặp với ông Trump hôm 23/8 tại Nhà Trắng để trao đổi về vấn đề nhà tù và cải cách tòa án. Nhưng hai nguồn tin giấu tên cho biết họ đã không đề cập đến tranh cãi này.
Ông Sessions vốn thường hứng chịu những lời chỉ trích của ông Trump mà không phản ứng, mặc dù thỉnh thoảng ông cũng đáp trả gay gắt.
Hồi tháng Hai, sau khi ông Trump nói rằng phản ứng của ông Sessions trước những lời phàn nàn của đảng Cộng hòa về FBI là "đáng hổ thẹn", vị bộ trưởng nói trong một tuyên bố rằng ông sẽ "tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của mình với sự liêm chính và danh dự" và Bộ Tư pháp sẽ "tiếp tục làm việc một cách công bằng và vô tư".
Các đồng minh, kể cả các thành viên đảng Cộng hòa trong quốc hội, từ lâu đã khuyên ông Trump rằng việc sa thải ông Sessions - đặc biệt trước cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới - sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho đảng.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của bang Nam Carolina, người hồi tháng 3 từng nói việc sa thải ông Sessions sẽ "làm nổ tung" Ủy ban Tư pháp thượng viện, đã thay đổi giọng điệu.
"Tôi nghĩ rằng sẽ đến lúc, sớm thì tốt hơn là muộn, để có một gương mặt mới và một giọng nói mới tại Bộ Tư pháp", ông nói với các phóng viên hôm 23/8. "Rõ ràng, Bộ trưởng Jeff Sessions không có được sự tin tưởng của tổng thống".
 |
| Các đồng minh từ lâu đã khuyên ông Trump rằng việc sa thải ông Sessions - đặc biệt trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới - sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho đảng. Ảnh: AP. |
Song những người khác đứng về phía ông Sessions. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Ben Sasse của bang Nebraska nói với các đồng sự ở Thượng viện: "Mọi người trong cơ quan này đều biết rằng Jeff Sessions đang làm công việc của mình một cách đáng kính trọng, và bộ trưởng Tư pháp của Mỹ không nên bị sa thải vì hành động một cách đáng kính trọng và trung thành với luật pháp".
Ông nói sẽ rất khó để tìm người kế nhiệm "nếu ông ấy bị sa thải vì ông ấy đang làm công việc của mình thay vì chọn đóng vai kẻ tấn công theo đảng phái".
Những người gần gũi với tổng thống nói họ không biết bất kỳ kế hoạch nào trước mắt về việc sa thải ông Sessions, ít nhất là trước cuộc bầu cử quốc hội tháng 11.
"Kẻ cầm đầu một lũ ô hợp"
Tuyên bố của Cohen rằng ông Trump đã dàn xếp một chiến dịch che đậy để mua sự im lặng của hai người phụ nữ tuyên bố vị tỷ phú từng ngoại tình với họ đã làm lung lay Nhà Trắng và tổng thống Mỹ, người bày tỏ sự lo lắng và thất vọng vì một người hiểu cặn kẽ về các giao dịch cá nhân, kinh doanh và chính trị của ông trong hơn một thập niên đã quay lưng lại với ông.
Sự giận dữ của ông Trump hiện lên rất rõ ràng trong đêm khi ông đăng một tweet viết hoa toàn bộ lúc 1h10. "KHÔNG AI CẤU KẾT HẾT - CUỘC SĂN PHÙ THỦY BẤT LƯƠNG!"
Trong cuộc phỏng vấn với "Fox & Friends", được thực hiện tại Nhà Trắng hôm thứ 22/8 và phát sóng hôm 23/8, ông Trump đã lên án việc Cohen vì "hợp tác" với công tố viên.
"Tôi biết mọi thứ về chuyện hợp tác", ông Trump nói. "Trong 30, 40 năm nay, tôi đã theo dõi những người như vậy. Mọi thứ thật tuyệt vời và sau đó họ bị tuyên 10 năm tù và họ - họ hợp tác với bất cứ ai là người cao nhất tiếp theo, hoặc cao nhất có thể".
Việc đó "gần như phải bị cấm. Nó không công bằng", ông Trump nói, bổ sung rằng nó tạo ra một động lực để "nói những điều xấu xa về ai đó... chỉ là nói dối thôi".
Cuộc phỏng vấn lập tức bị cộng đồng pháp lý chỉ trích.
Neal Katyal, luật sư tòa án tối cao, đã ví ý kiến của Trump trong một tweet là "những gì người ta mong đợi từ một tên cướp, chứ không phải là tổng thống Mỹ". Sau đó ông nói rằng việc ông Trump "quyết định lên án toàn bộ thực tiễn về việc hợp tác với công tố viên trên toàn quốc, điều thiết yếu cho các hoạt động thực thi pháp luật", là hành động xúc phạm.
"Nếu quan điểm của Tổng thống Trump là luật, thì hàng nghìn tội phạm sẽ có mặt trên đường phố ngày hôm nay", ông nói.
 |
| Ông Trump bị lên án gay gắt vì những bình luận sau khi cựu luật sư riêng Michael Cohen ám chỉ ông phạm tội. Ảnh: AP. |
Những bình luận của ông Trump trong những ngày vừa qua đã làm gia tăng làn sóng chỉ trích rằng ông Trump đang sống trong một thế giới đảo ngược, nơi những sai trái về tài chính tranh cử "không phải là tội", nơi John Dean, người giúp phanh phui bê bối Watergate, là một "kẻ phản bội", và Manafort, người bị kết tội lừa gạt chính phủ, nên được tuyên dương.
Ông Trump từng nhiều lần nói rằng ông cảm thấy tồi tệ cho Manafort, và đã ca ngợi ông này vì đã từ chối hợp tác với Bộ Tư pháp.
"Không giống như Michael Cohen, cậu ấy không dựng nên những câu chuyện để có được một 'thỏa thuận'. Thật trân trọng một người dũng cảm như vậy!", ông tweet.
Ông Dean, cố vấn dưới thời Tổng thống Richard Nixon, phải ngồi tù vì vai trò của ông trong bê bối Watergate, nhưng đã hợp tác với chính phủ. Ông viết trên Twitter hôm 23/8 rằng ông Trump "nghĩ, hành động và nói như kẻ cầm đầu một lũ ô hợp".
Trong khi đó, một số thành viên đảng Dân chủ đang thảo luận về khả năng luận tội Trump - nếu họ giành được quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử tháng 11.
Ông Trump cho rằng một động thái như vậy có thể gây ra những hậu quả kinh tế nghiêm trọng, song nói thêm: "Tôi không biết làm thế nào mà bạn có thể luận tội một người đã làm rất tốt công việc của mình".
