Trung Quốc toan tính gì khi mời thầu trái phép ở Biển Đông?

Sau khi gây sức ép trên mặt trận ngoại giao và phô diễn sức mạnh quân sự, Trung Quốc đang chuyển sang mặt trận thứ 3 nhằm khẳng định các tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông.

Cuối tháng 6/2012, Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC) mời các công ty nước ngoài đấu thầu trái phép các lô dầu khí tại vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. 9 lô dầu khí kể trên nằm sâu trong thềm lục địa của Việt Nam, chồng lên các lô từ 128 đến 132 và từ 145 đến 156 mà Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) đã và đang tiến hành các hoạt động dầu khí lâu nay. Đây là khu vực hoàn toàn không có tranh chấp.

Một nguồn tin liên quan tới ngành công nghiệp dầu khí của Trung Quốc cho biết, thời hạn để các doanh nghiệp dầu khí xem xét tham gia đấu thầu 9 lô dầu khí này kéo dài tới tận tháng 6/2013. Nguồn tin giấu tên còn cho biết thêm, CNOOC cũng nhận được yêu cầu thông tin chi tiết từ nhiều công ty dầu khí nước ngoài. Hãng tin Reuters dẫn lời các nhà phân tích, các công ty dầu độc lập và quy mô nhỏ có thể sẽ tham gia gói thầu mà Trung Quốc mời chào.

Trong khi đó, các doanh nghiệp dầu lớn sẽ lo ngại hơn về khả năng căng thẳng leo thang, nhất là những doanh nghiệp đang có hoạt động khai thác ngoài khơi Việt Nam như Exxon Mobil (Mỹ), Gazprom (Nga) và ONGC (Ấn Độ).  Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn Năng lượng Toàn cầu FACTS nói: "Trên thế giới có hàng trăm công ty dầu khí độc lập sẵn sàng tiến hành khai thác ở bất kỳ vùng biển nào dù trữ lượng không nhiều miễn là thu được lợi nhuận. Các công ty này sẽ tới vùng Biển Đông đang bị tranh chấp và sẽ dựa vào sự bảo trợ của Chính phủ Trung Quốc để đảm bảo an toàn cho các hoạt động khai thác. Nếu không nhận được sự bảo đảm này thì các công ty ấy sẽ không khai thác, không đầu tư một xu nào".

Tập đoàn CNOOC chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc khai thác dầu khí ở vùng biển sâu, và sẽ cần tới sự trợ giúp của các công ty nước ngoài khai thác năng lượng tại Biển Đông. Theo các chuyên gia năng lượng Trung Quốc, Tập đoàn sở hữu khối tài sản trị giá 89 tỷ USD này triển khai giàn khoan khảo sát nước sâu đầu tiên tại vùng biển phía Nam Hong Kong thuộc chủ quyền của Bắc Kinh, và có thể sẽ di chuyển giàn khoan xa hơn về phía Nam để khảo sát các vùng nước sâu trên Biển Đông.

CNOOC miêu tả giàn khoan mang tên "Dầu mỏ Ngoài khơi 981" này là "lãnh thổ quốc gia di động." Stephanie Kleine-Ahlbrandt, Giám đốc phụ trách các vấn đề Đông Bắc Á tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG), nói: "Các hoạt động khai thác năng lượng trên các vùng biển tranh chấp này sẽ dẫn tới nhiều tranh cãi ngoại giao, và thậm chí là một số vụ xung đột nhỏ giữa các tàu khảo sát và các tàu tuần tra của các bên tranh chấp chủ quyền, song ít có khả năng vấn đề này sẽ làm bùng nổ các cuộc đối đầu quân sự. Tuy nhiên, nếu họ xác định được vùng biển tranh chấp thực sự có trữ lượng năng lượng lớn và Trung Quốc quyết định khai thác tại các vùng biển này thì tình hình sẽ thay đổi theo một chiều hướng rất khác".

Theo Vietnam Plus