"Kỷ nguyên mới" của Trung Quốc là chủ đề chính xuyên suốt bài phát biểu khai mạc Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 hôm 18/10.
Guardian miêu tả trong phần lớn thời gian của bài phát biểu, Chủ tịch Tập đã đọc bằng một giọng đều đều và chỉ trở nên xúc động ở một vài chi tiết. Cử tọa bên dưới đã đáp lại bài phát biểu bằng những tràng pháo tay rất đúng lúc.
Ông Tập nói về an ninh, kinh tế, về Biển Đông, hiện đại hóa quân đội, về vai trò của Trung Quốc trên thế giới hoặc vấn đề Đài Loan... Dù vậy, chủ tịch Trung Quốc không trực tiếp đề cập đến những điểm nóng trên thế giới như Triều Tiên.
 |
| Gần 2.300 đại biểu đại diện hơn 89 triệu đảng viên cả nước tham dự các buổi họp diễn ra trong một tuần đại hội ở Bắc Kinh và thông qua tầm nhìn 5 năm tới. Ảnh: AFP. |
Khát vọng toàn cầu
New York Times thống kê trong suốt bài phát biểu của mình, ông Tập đã 26 lần miêu tả Trung Quốc bằng những từ như "siêu cường" hoặc "cường quốc". Đây là một bước tiến dài kể từ thời mà các lãnh đạo Trung Quốc còn gọi đất nước họ là một nước nghèo và đóng vai trò khiêm tốn trên trường quốc tế.
"Trung Quốc sẽ tiếp tục là một nước lớn và có trách nhiệm", ông nói.
Bằng tuyên bố này, Chủ tịch Tập gián tiếp đặt mình là người bảo vệ sự hợp tác toàn cầu và lên án xu hướng cô lập của nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.
"Không quốc gia nào có thể rút vào hòn đảo của riêng họ. Chúng ta sống cùng một thế giới và chia sẻ một số phận", ông nói, ít nhất 1 lần gián tiếp đề cập đến việc Mỹ đã rút khỏi Thỏa thuận Paris về chống Biến đổi khí hậu.
Guardian cho biết ông Tập cũng vẽ ra lộ trình cho sự vươn lên của Trung Quốc trên trường thế giới. Ông dự đoán vào năm 2050, đất nước sẽ "tự hào sánh vai với các quốc gia trên thế giới" và "trở thành một cường quốc dẫn đầu". Kế hoạch đạt được tham vọng này bao gồm việc xây dựng một quân đội "đẳng cấp thế giới", đủ sức chiến đấu và thắng các cuộc chiến tranh.
Khước từ hệ thống phương Tây
Đứng trước hơn 2.000 đại biểu, ông Tập cảnh báo rằng đảng Cộng sản Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thách thức, chủ yếu nhất là tham nhũng. Dù vậy, ông khẳng định Trung Quốc không bao giờ sao chép mô hình của các nước khác, hàm ý rằng Trung Quốc không có ý định tiếp thu mô hình dân chủ phương Tây.
Trong 5 năm qua, Tập luôn được biết đến là một người cứng rắn. Vào ngày khai mạc Đại hội đảng, ông không ngại ngùng tuyên bố rằng đảng sẽ thâm nhập vào mọi khía cạnh đời sống ở Trung Quốc, từ luật pháp đến cải tiến công nghệ.
 |
| Cựu tổng bí thư Giang Trạch Dân dùng kính lúp để đọc bài phát biểu của ông Tập. Ảnh: AFP. |
Tổng bí thư Tập cũng đóng góp về mặt lý luận cho tư tưởng đảng bằng khái niệm "Chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc trong kỷ nguyên mới". Ông hứa các luật lệ mới sẽ giải quyết vấn nạn tham nhũng. Hiện các vụ án tham nhũng trong đảng viên vẫn đang được xử lý thông qua một quy trình nội bộ bên trong đảng.
Chỉ có '1 Trung Quốc'
Tuyên bố của ông Tập chủ yếu nhắm vào Đài Loan và Hong Kong. Chủ tịch Trung Quốc trở nên sống động khi phát biểu đến phần này, ông cũng nhận được tràng pháo tay dài nhất vì những lời lẽ cứng rắn trên.
Ông thông báo sẽ triển khai các chương trình tuyên truyền để "tăng cường hàng ngũ những người yêu nước". Dù vậy, các nỗ lực tương tự từng được triển khai trước đây ở Hong Kong và Đài Loan không mang lại nhiều hiệu quả trong nhóm người trẻ tuổi.
 |
| Người dân theo dõi bài phát biểu của ông Tập từ một tiệm ăn tại Hong Kong. Ảnh: AFP. |
Trấn an về nền kinh tế
Ông Tập muốn trấn an người dân trước nỗi lo lắng rằng giá nhà tăng cao có thể giáng đòn mạnh vào những người Trung Quốc bình thường. Tại đất nước này, khi hệ thống tài chính vẫn còn nhiều vấn đề, người dân thích đầu tư vào bất động sản hơn.
"Nhà là để ở, không phải để đầu cơ", ông nói. Guardian nhận định rồi đây lời tuyên bố này sẽ trở thành một châm ngôn (cho hành động).
Chủ tịch Trung Quốc cũng hứa sẽ đưa đất nước trở thành "quốc gia của những nhà cải tiến", tập trung vào công nghệ hàng không, công nghệ mạng và vận chuyển, đồng thời tăng cường cơ hội tiếp cận thị trường cho các công ty nước ngoài, đẩy mạnh vai trò của thị trường cho hệ thống hành chính và tỷ giá hối đoái.
Tạo dựng một 'Trung Quốc tươi đẹp'
Trong nỗ lực "làm Trung Quốc vĩ đại", ông Tập đã dành nhiều thời gian để giải quyết các vấn đề môi trường, hứa sẽ xây dựng một "Trung Quốc tươi đẹp với môi trường trong sạch, các công ty công nghệ cao và một chính phủ thích ứng".
Đảng Cộng sản cần "đáp ứng nhu cầu về môi trường luôn gia tăng của người dân", ông nói. "Người Trung Quốc sẽ sống với hạnh phúc và sự giàu có to lớn hơn".
Ông Tập thừa nhận rằng hạnh phúc không chỉ nằm ở vật chất. Ông nói rằng đảng sẽ giải quyết ô nhiễm nguồn không khí, nguồn nước và đất, những vấn đề đã đeo bám Trung Quốc nhiều năm qua.
 |
| Ô nhiễm không khí là một vấn nạn của Trung Quốc nhiều năm qua. Ảnh: AFP. |
'Diễn văn dài, rất nhiều trà'
Đó là cách Reuters miêu tả Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh khi Chủ tịch Tập đọc phát biểu khai mạc Đại hội đảng. Đó là một khung cảnh rất khác với các đại hội của đảng Dân chủ hay Cộng hòa tại Mỹ, nơi bầu không khí chẳng khác gì một buổi biểu diễn nhạc rock, bong bóng được thả từ trên trần và đám đông thì la hét ầm ĩ. Tại Đại hội đảng ở Trung Quốc, phần lớn đại biểu mặc âu phục tối màu, trừ những người từ cộng đồng thiểu số hoặc giới quân sự. Họ vỗ tay đúng lúc và luôn có trà châm thêm trong thời gian họp.
Bài phát biểu của Chủ tịch Tập bắt đầu ít lâu sau 9h và kéo dài trong 3 giờ 23 phút. Theo Reuters, bài phát biểu của ông Tập được phát cho các phóng viên nước ngoài với bản dịch sang 12 thứ tiếng, bao gồm tiếng Lào và Bồ Đào Nha. Bản gốc tiếng Hoa dài 68 trang, trong khi theo Guardian là 65 trang.
