Trái tim của đảo

Thiếu nhi ở Trường Sa. Ảnh: Quỳnh Trang.

26 bài thơ mở ra cuộc sống của ngư dân, chiến sĩ, giáo viên, văn công... bám đảo, và đặc biệt là những công dân đặc biệt, những "cột mốc nhí": các em thiếu nhi từ lớp Một đến lớp Năm "Dù là học khác bài / Nhưng cùng chung một lớp" ở nơi "Trường học ở gần nhà / Vài bước chân là tới". Nơi ấy có cây bão táp, phong ba, bàng vuông, hoa ốc,... có "Trăng treo giữa biển", nhưng thiếu nước ngọt nên ai cũng trông mong trời mưa để "Hứng ngọc của trời / Cho đầy một bể".

Nhân dịp xuất bản tập thơ, tác giả Hồ Huy Sơn chia sẻ với Tri Thức - ZNews về những kỷ niệm với Trường Sa cũng như công việc sáng tác.

Tập thơ Trái tim của đảo. Ảnh: Phương Lâm.

Mọi khoảnh khắc sống với Trường Sa đều là kỷ niệm không dễ quên

- Được biết cuốn sách là thành quả từ chuyến thăm Trường Sa vào năm 2023 của anh. Trong chuyến đi ấy, những kỷ niệm nào khiến anh nhớ mãi không quên? Chuyến đi này khác biệt ra sao với những chuyến công tác khác?

- Ra thăm Trường Sa không phải là cơ hội mà ai cũng có may mắn nhận được. Năm 2011, tôi từng có cơ hội đi Trường Sa nhưng đã không thành; ấy vậy mà phải hơn 10 năm sau, ước mong này lại thành hiện thực.

Nhà thơ Hồ Huy Sơn (trái) chụp cùng một chiến sĩ trên đảo An Bang, nơi đã tạo cảm hứng cho anh sáng tác bài thơ Bãi cát biết chạy. Ảnh: NVCC.

Có lẽ, không riêng gì tôi mà với bất kỳ ai, ra Trường Sa đã là chuyến đi đặc biệt và khác biệt về mọi thứ. Không có chuyến đi này, tôi đã không có được trải nghiệm tuyệt vời cho bản thân cũng như cho cảm hứng sáng tạo. Không có Trường Sa mà ở mãi đất liền, có thể tôi vẫn đang vật lộn với những đề tài quen thuộc, đôi lúc sẽ có vài bài về biển đảo. Nhưng chắc chắn những sáng tác đó sẽ không khiến tôi hài lòng và rung động như các bài thơ trong tập Trái tim của đảo.

Không biết với người khác thế nào, còn với cá nhân mình, tôi nghĩ được ra thăm Trường Sa là một ân sủng. Do đó mà với tôi, mọi khoảnh khắc được sống với Trường Sa đều là kỷ niệm không dễ quên. Nhưng để chọn một điều khiến lòng mình nặng trĩu tâm tư, thì đó là hình ảnh những em nhỏ theo cha mẹ ra các đảo, điểm đảo.

Có thể so với trước đây, điều kiện vật chất ở Trường Sa đã khá hơn, nhưng so với đất liền thì vẫn còn là khoảng cách xa. Và vì vậy, điều kiện sống và học tập của các em vẫn rất nhiều thiếu thốn. Các em chính là những cột mốc nhí để chúng ta yêu thương, trân trọng và biết ơn.

- Anh kể từng bị mất laptop, mất 10 bài thơ đã viết xong; sau đấy phải mày mò viết lại từ đầu. Bài thơ nào "tiêu tốn" của anh nhiều thì giờ nhất? Quá trình viết anh còn gặp khó khăn ở điểm nào nữa chăng?

- Ban đầu, tôi hình dung tập thơ này giới thiệu đến bạn đọc nhỏ tuổi đa dạng thể loại: Ngoài các thể thơ 3 chữ, 4 chữ, 5 chữ, 6 chữ, tôi muốn thêm một số bài sáng tác theo thể lục bát. Dẫu sao lục bát cũng là thể thơ truyền thống của dân tộc, mà có thể các em đã làm quen qua những bài hát ru của bà, của mẹ.

Nhưng cuộc sống mà, đôi khi muốn là một chuyện, còn thực hiện được hay không lại là chuyện khác. Trong tập Trái tim của đảo, bài Trăng treo giữa biển thể thơ 4 chữ thực ra vốn theo thể lục bát, tôi viết vào ngày 9/1/2024. Tuy nhiên, sau vài lần đọc lại, tôi cảm giác không vừa lòng, đôi chỗ bị ép vần và có phần ngô nghê.

Sau cùng, tôi quyết định bỏ và viết lại theo thể thơ 4 chữ, để các em dễ đọc, dễ thuộc hơn. Có lẽ đây là bài thơ khiến tôi chật vật và mất tâm sức nhiều hơn cả. Vì phải hơn hai tháng sau, tôi mới hoàn thành bài thơ mà đến tay bạn đọc trên trang sách. Thế mới thấy, lục bát là thể thơ dễ làm nhưng để làm cho hay thì không hề dễ.

Tác giả Hồ Huy Sơn (áo hồng) chụp cùng thầy và trò Trường Tiểu học Đá Tây A. Ảnh: NVCC.

- Đâu là bài thơ anh ưng ý nhất trong tuyển tập?

- Ai đã đọc Trái tim của đảo hẳn sẽ nhận ra kết cấu chặt chẽ của tập thơ từ mở đầu đến kết thúc. Bài thơ đầu Nơi ấy là Trường Sa như cánh cửa gọi mời các em mở ra và cùng bước chân vào hành trình khám phá những điều thú vị ở Trường Sa.

Trên hành trình ấy, các em sẽ bắt gặp những câu chuyện nhỏ, được soi rọi qua nhiều chiều kích, cảm xúc riêng. Sau cùng là những bài thơ tập trung vào hình ảnh chiến sĩ hải quân trở về đất liền sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Tập thơ có ý tứ và kết cấu như vậy, nên với tôi để chọn ra bài nào ưng ý nhất là một điều chẳng dễ dàng.

Trường Sa nơi mỗi người là một câu chuyện, cảm xúc

- Tủ sách Biển đảo Việt Nam của Nhà xuất bản Kim Đồng cũng từng có các tác phẩm thiếu nhi viết về Trường Sa. Điều này có khiến anh áp lực khi thực hiện tập thơ này? Anh đã chọn góc khai thác mới như thế nào cho cuốn sách?

- Trước và sau khi tham gia chuyến thăm Trường Sa vào tháng 4/2023, tôi đã tìm đọc các đầu sách trong Tủ sách Biển đảo Việt Nam của Nhà xuất bản Kim Đồng như Cà Nóng chu du Trường Sa (Bùi Tiểu Quyên), Trong giông gió Trường Sa (Nhiều tác giả), Tôi kể em nghe chuyện Trường Sa (Nguyễn Xuân Thủy), Trường Sa kỳ vĩ và gian lao (Sương Nguyệt Minh)…

Tôi đến với Trường Sa trước hết theo nhiệm vụ của một phóng viên. Mọi sự tiếp xúc, tìm hiểu… đều phục vụ cho việc làm tin, viết bài. Còn sáng tác là công việc cá nhân, và cũng chỉ đến sau khi trở về đất liền. Tôi nghĩ, mỗi người sẽ có một cảm xúc, câu chuyện riêng của mình.

Cán bộ, chiến sĩ đảo An Bang tạm biệt đoàn công tác thăm Trường Sa vào năm 2023. Ảnh: NVCC.

Nếu để ý, những ấn phẩm trong Tủ sách Biển đảo Việt Nam đều thuộc thể loại văn xuôi, còn Trái tim của đảo là tập thơ thiếu nhi. Tôi viết hoàn toàn bằng cái tâm, sự nhiệt huyết của mình nên cũng không gặp phải áp lực gì. Chưa kể, nhờ đọc Tôi kể em nghe chuyện Trường Sa của nhà văn Nguyễn Xuân Thủy mà tôi có cảm hứng để viết bài thơ Nghe chú kể chuyện Trường Sa.

- Từ khi phát hành, tập thơ được giới thiệu trên nhiều tờ báo và cả trên mạng xã hội. Có phản hồi nào từ độc giả có ý nghĩa đặc biệt đối với anh?

- Dù tập thơ mới phát hành, cần thêm thời gian để đến được với đông đảo bạn đọc, nhưng thực sự tôi rất vui và hạnh phúc khi bước đầu tập thơ được nhiều phụ huynh đón nhận và dành nhiều thiện cảm. Họ gửi cho tôi hình ảnh các em bé cặm cụi chép thơ, hay video các em đọc thơ trong tập Trái tim của đảo. Với tôi, đây là những món quà đầy ngọt ngào, giúp tôi vững tin trên hành trình theo đuổi văn chương, nhất là viết cho thiếu nhi.

- Anh có thể bật mí về những tác phẩm anh đã và đang ấp ủ sau tuyển tập này?

- Sau Trái tim của đảo, tôi còn một tập thơ và một tập truyện ngắn cũng dành cho thiếu nhi. Có điều, việc in sách không chỉ cần đến “nhân hòa” mà còn cần thêm “thiên thời, địa lợi” nữa. Nên tất cả vẫn đang nằm chờ ở các đơn vị xuất bản, hy vọng may mắn sẽ mỉm cười và tôi sớm được giới thiệu tác phẩm đến với các em nhỏ.

Viết và đọc đã trở thành những công việc thường trực hàng ngày nên trong laptop của tôi vẫn luôn có những bản thảo… chờ hoàn thành (cười).