Ngày 26/6, Thanh tra Chính phủ ban hành kết luận thanh tra công tác quản lý Nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với Khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 2, TP.HCM. Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt sai phạm trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng khu đô thị này.
Lãnh đạo UBND TP.HCM và các sở, ngành tham mưu như: Giao thông Vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm… cùng bị “điểm danh” về trách nhiệm khi để xảy ra sai phạm.
Xác định giá đất sai, nhà đầu tư được hưởng lợi
Trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất, Thanh tra Chính phủ kết luận TP.HCM thực hiện chưa đầy đủ, kịp thời, không lập dự án theo thứ tự ưu tiên dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng.
Các cơ quan chức năng liên quan của thành phố đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND TP phê duyệt chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 đất thương mại - dịch vụ - nhà ở, giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu là không đầy đủ và không đúng quy định. Việc này khiến các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn.
 |
| Một góc Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Ảnh: Lê Quân. |
Ngoài ra, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND TP đã không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách Nhà nước, dẫn đến tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt là không đúng quy định.
Đặc biệt, theo kết luận thanh tra, toàn bộ quỹ đất trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, UBND TP.HCM đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư mà không qua đấu thầu. Điều này vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.
Lãnh đạo TP.HCM được xác định đã không thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng khi giao đất, cho thuê đất trước khi đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật ở Khu đô thị mới Thủ Thiêm, chỉ định nhà đầu tư không đúng quy định…
Các sở, ngành như: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm cũng có trách nhiệm liên quan.
Đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm không hiệu quả
Với dự án BT 4 tuyến đường chính, TP.HCM chỉ định Công ty cổ phần Đại Quang Minh làm nhà đầu tư khi chưa lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn về kinh nghiệm, chưa đánh giá năng lực tài chính… là sai quy định.
UBND TP đã phê duyệt dự án, phê duyệt tổng mức đầu tư là hơn 12.000 tỷ cho dự án 4 tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm khi chưa làm rõ ý kiến của các sở, ngành liên quan là không đúng quy định; qua thanh tra phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị hơn 1.500 tỷ.
Tại dự án BT cầu Thủ Thiêm 2, TP cũng “trái lệnh” Thủ tướng khi tự ý thay đổi chỉ định nhà đầu tư cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh và thay đổi quy mô đầu tư.
Dự án với tổng mức đầu tư là hơn 4.000 tỷ nhưng qua thanh tra phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị hơn 250 tỷ.
Hàng loạt sai phạm trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư các dự án BT, ký kết hợp đồng và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ cũng được Thanh tra Chính phủ chỉ ra.
Trách nhiệm thuộc về lãnh đạo UBND TP và các sở, ngành tham mưu như: Giao thông Vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Khi thanh tra về việc quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư, Thanh tra Chính phủ nhận định UBND TP phê duyệt, điều chỉnh dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá hơn 38.600 tỷ là không đúng thẩm quyền.
Việc tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định; không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị hơn 26.300 tỷ.
 |
| Một dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm được khởi công từ năm 2013 đến nay vẫn còn dang dở. Ảnh: Lê Quân. |
Cũng theo Thanh tra Chính phủ, việc đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng hơn 8.700 tỷ.
“Xét tổng thể đến thời điểm thanh tra, việc đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm là chưa có hiệu quả, mất cân đối về tài chính”, Thanh tra Chính phủ nêu.
TP.HCM phải hoàn trả ngay hàng chục nghìn tỷ
Theo kết luận của cơ quan thanh tra, những sai phạm trên đã gây lãng phí, nguy cơ gây thất thoát tiền của Nhà nước với giá trị lớn.
Từ hàng loạt sai phạm được chỉ ra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ và UBND TP.HCM chấn chỉnh việc quản lý và cơ chế chính sách.
UBND TP.HCM phải thu hồi và hoàn trả ngay 26.300 tỷ đồng đã tạm ứng không đúng quy định từ ngân sách Nhà nước để đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm tính đến ngày 30/9/2018; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm là hơn 4.200 tỷ.
UBND TP nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư; đảm bảo không thất thoát tài sản Nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng dự án này.
UBND TP phải thu hồi cho ngân sách Nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Đại Quang Minh là hơn 1.800 tỷ lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.
Về xử lý trách nhiệm, Thanh tra kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền như: Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm; các Sở Giao thông Vận tải, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch - Kiến Trúc, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM; các đơn vị tư vấn, các nhà đầu tư dự án… vì đã có khuyết điểm, vi phạm nêu trên.
Thanh tra Chính phủ sẽ chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong kết luận thanh tra này.
“Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế, gây thiệt hại tài sản Nhà nước trước ngày 31/12 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật”, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.
