"Từ lúc thấy con mình nhảy nhót theo điệu nhảy của Khá Bảnh tôi đã rất bất an khi để con tiếp cận với Internet, đặc biệt là YouTube", Thùy Trang, phụ huynh có con 13 tuổi ngụ Phú Nhuận, TP.HCM cho biết.
Sau trào lưu Khá Bảnh, phụ huynh có con em ở tuổi bắt đầu tiếp cận Internet lại tiếp tục hoang mang khi các nội dung về ma túy lại được các YouTuber khai thác triệt để. Đặc biệt, những video này không được gắn nhãn độ tuổi và được đăng tải bởi những kênh hướng đến trẻ chưa đủ tuổi vị thành niên.
Cha mẹ lạc giữa rừng nội dung liên quan đến ma túy
"Gần đây, các video có nội dung liên quan đến ma túy rộ lên khiến tôi phải tạm cấm con dùng mạng xã hội video này", chị Trang cho biết vì muốn bảo vệ con, chị đã tạm cấm trẻ sử dụng YouTube.
 |
| Nhiều kênh YouTube hướng tới trẻ em đang xem ma túy như một trò đùa. |
Cấm con dùng YouTube là một trong những phản ứng dễ thấy của nhiều phụ huynh khi phát hiện các vấn đề nội dung của nền tảng này.
"Việc phụ huynh bảo vệ con bằng cách cấm sử dụng hoàn toàn không sai. Đây là phản ứng tất yếu. Tuy vậy, nó khiến trẻ không còn cơ hội tiếp cận những nội dung bổ ích khác trên Internet", Nguyễn Thanh Thái, chuyên gia tâm lý tại TP.HCM chia sẻ.
Tuy nhiên, ngoài cấm, các bậc làm cha mẹ không còn lựa chọn nào khác triệt để hơn.
Với từ khóa "dùng ma túy và cái kết", YouTube cho ra hàng trăm kết quả là những kênh có chủ đề "troll" (trò chơi khăm) và cả những MV với ca từ cổ xúy việc sử dụng ma túy.
Tháng 3/2019, kênh YouTube của rapper Bình Gold đăng tải MV "Đớ". Chưa đầy 2 tháng, video trên đã đạt gần 1,8 triệu lượt xem và lọt top thịnh hành của YouTube. Nội dung bài hát của Bình Gold cổ xúy việc sử dụng ma túy đá với các câu rap như "Đam mê thì có gì sai, không chơi thì phí cả đời trai, kệ cho đời trôi...".
Không chỉ có người lớn, nhiều kênh trẻ em cũng đăng tải những video có nội dung dùng thử ma túy.
Những tiêu đề như "Troll buôn ma túy thử lòng gia đình và mọi người", "Mời bạn chơi ma túy và cái kết đắng", "Giả vờ chơi ma túy thử lòng mẹ" xuất hiện nhan nhản trên YouTube được thực hiện bởi nhiều trẻ chưa đủ tuổi vị thành niên.
Trẻ em dư sức tự tắt YouTube Kids
Ngọc Oanh (ngụ Tân Bình, TP.HCM) làm nhân viên văn phòng. Đặc thù công việc buộc chị phải làm nhiều vào ban đêm. Không có thời gian cho con nhỏ, chị nhờ YouTube thay mình làm bạn với con.
Ý thức được các mối nguy với nền tảng video YouTube, chị Oanh đã cài YouTube Kids cho bé trai 13 tuổi, con chị.
“Ban đầu, bé khóc rất nhiều vì theo bé YouTube Kids quá ít thứ để xem. Phải thừa nhận, nội dung trên YouTube Kids chỉ dành có các bé dưới 12 tuổi. Vậy từ 13-16, giai đoạn hình thành nhân cách, các cháu xem gì?”, chị Oanh chia sẻ.
 |
| Một video được thực hiện với một nhóm trẻ đang diễn lại cảnh sử dụng ma túy. |
Chính nhu cầu về nội dung này khiến cháu tuy đồng ý sử dụng YouTube Kids nhưng sau ít ngày, chị Oanh phát hiện cháu có thể tự tắt YouTube Kids mở YouTube khi bố mẹ không chú ý.
Việc tắt một ứng dụng để mở một ứng dụng khác với trẻ em trên 8 tuổi hết sức đơn giản. Có lẽ đây cũng là một khuyết điểm YouTube Kids. Nhưng, việc yêu cầu mật khẩu để thoát ứng dụng là chuyện gần như bất khả thi trên nền tảng iOS.
"YouTube chứa nhiều kiến thức tốt cho sự phát triển của trẻ. Nhưng nếu họ không có biện pháp khắc phục, buộc lòng phụ huynh hoặc cấm, hoặc chỉ cho xem trong khoảng thời gian có phụ huynh, việc này rất hạn chế sự tìm tòi của bé, chị Châu nói.
"Đùa cợt với ma túy sẽ biến điều bất thường trở nên bình thường"
“Việc xuất hiện tràn lan các clip về ma túy vô hình trung cổ xúy cho những điều bất thường, bất hợp pháp trở thành những điều bình thường hàng ngày trong suy nghĩ", chuyên gia tâm lý Thanh Thái nhận định.
Cũng theo ông Thái, nếu trẻ em xem những video này sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến tư tưởng, hành vi.
 |
| Video "lần đầu thử chơi ma túy" của một kênh hướng tới trẻ em đạt 700.000 lượt xem. |
"Do nhận thức của trẻ còn hạn chế, nếu xem các video "thử thách với ma túy", các em có thể bắt chước, rủ rê lôi kéo bạn bè cùng tham gia thực hiện, sao chép mô phỏng hoặc biến tấu tạo thành trào lưu hoặc các thách thức nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng”, ông Thái cho biết.
Theo chuyên gia tâm lý Thanh Thái, việc có thể làm trong lúc chờ nền tảng video "sửa chữa nội dung" là giáo dục con trẻ.
"Phân tích cho trẻ biết đâu là đúng đâu là sai cũng là một cách cần áp dụng ngay. Tuy vậy nội dung trên YouTube thay đổi, lồng ghép, biến hóa quá nhiều khiến phụ huynh khó lòng theo kịp trẻ", ông Thái cho biết.
Để video ma túy xuất hiện tràn lan, YouTube đang phạm luật
"Trước tiên, chúng ta phải khẳng định, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi vi phạm pháp luật, theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Luật Phòng, chống ma túy", luật sư Phan Vũ Tuấn, sáng lập công ty luật Phan Law, cho biết.Tuy vậy, hành vi truyền bá hình ảnh sử dụng ma túy lại được quy định tại điểm b, điểm đ, khoản 1, Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP. Đây được xem là hành vi bị cấm khi lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng nhằm mục đích tuyên truyền, kích động tệ nạn xã hội hoặc thực hiện hành vi quảng cáo, tuyên truyền, mua bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm.
Nếu hành vi truyền bá hình ảnh sử dụng ma túy nhằm mục đích rủ rê, dụ dỗ, xúi giục hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy thì sẽ vi phạm quy định tại Điều 258 Bộ luật hình sự 2015.
