|
|
Dupuytren là tình trạng tê liệt tay phổ biến, có thể chữa trị dứt điểm nếu phát hiện sớm. Ảnh: OT Zone. |
Mười lăm năm trước, Jack Schultz (75 tuổi) lần đầu tiên nhận thấy một số ngón tay của mình cong vào lòng bàn tay. Jack Schultz, một nhà quản lý đã nghỉ hưu của công ty nhựa, đã rất bối rối: "Cái này là cái gì?", anh nhớ lại đã hỏi bác sĩ của mình, “Và anh/chị có thể chữa nó không?”
Bác sĩ cho biết đó là bệnh Dupuytren (còn được gọi là chứng co rút Dupuytren), một dị tật ở bàn tay thường mất nhiều năm để tiến triển và bắt đầu bằng các khối u, hoặc nốt sần, đôi khi gây đau ở lớp mô liên kết dưới da lòng bàn tay. Các cục u có thể phát triển thành dây kéo một hoặc nhiều ngón tay vào vị trí uốn cong, thường là những ngón tay xa ngón tay cái nhất, chẳng hạn như ngón đeo nhẫn và ngón út.
Charles Eaton, giám đốc điều hành của nhóm nghiên cứu Dupuytren, ước tính ít nhất 10 triệu người Mỹ mắc bệnh Dupuytren, đó là "tình trạng tê liệt tay phổ biến nhất mà nhiều người chưa từng nghe đến".
Khi các vấn đề bắt đầu, nhiều người mắc bệnh này lầm tưởng họ bị viêm khớp hoặc viêm gân. Họ không nhận thấy vấn đề cho đến khi các ngón tay bắt đầu uốn cong.
“Nó có xu hướng tiến triển rất chậm”, Charles Eaton nói, đồng thời cho biết thêm chỉ khoảng 1/5 những người có dấu hiệu ban đầu của bệnh sẽ phát triển các ngón tay bị cong nghiêm trọng. Ông cho biết trong khoảng 10% các khối u sẽ biến mất, trong khi 90% còn lại sẽ không có thay đổi gì hoặc các ngón tay bị cong không nghiêm trọng đến mức cần can thiệp.
Nhóm của Charles Eaton đang đăng ký những người mắc và không mắc bệnh Dupuytren cho một nghiên cứu thu thập và phân tích các mẫu máu để khám phá dấu ấn sinh học. Một hoặc nhiều phân tử chỉ có ở Dupuytren có thể giúp các nhà khoa học bào chế thuốc điều trị bệnh này. Charles Eaton cho biết đây sẽ là nghiên cứu đầu tiên về Dupuytren.
 |
| Co rút Dupuytren là một bệnh ảnh hưởng đến các gân ở bàn tay, bắt đầu với các cục u bên dưới da có thể già đi thành các dây gân kéo các ngón tay thành một đường cong. Ảnh: The Washington Post. |
Căn bệnh này không thể chữa khỏi, nhưng có những phương pháp điều trị không xâm lấn cũng như phương pháp điều trị phẫu thuật, phương pháp sau thường dành cho những người có bệnh đã tiến triển. Nhưng ngay cả khi điều trị, các triệu chứng thường tái phát và có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.
“Tôi có thể lái xe, nhưng tôi gặp khó khăn khi cầm nắm đồ vật”, Jack Schultz, người đã trải qua 5 cuộc phẫu thuật (4 ở tay trái, 1 ở tay phải) và có thể cần thêm 2 ca nữa vì cả hai tay của anh đều đang tồi tệ trở lại. “Tôi phải cẩn thận khi nhặt một cái chai hoặc một cái phích vì tôi không thể mở rộng các ngón tay của mình. Tôi từng chơi golf rất nhiều, nhưng giờ tôi gặp khó khăn khi cầm gậy đánh golf”.
Bài kiểm tra với mặt bàn
Gary Pess, bác sĩ phẫu thuật tay và giám đốc y tế của Trung tâm Phẫu thuật tay Central Jersey ở New Jersey, đồng ý tình trạng này có thể thay đổi cuộc sống.
Anh nói: “Thật khó để làm những điều đơn giản mà bạn yêu thích. Bạn không thể mở rộng bàn tay để lấy một thứ gì đó lớn. Nếu bạn là một nghệ sĩ, một nghệ sĩ dương cầm, một bác sĩ phẫu thuật, nó sẽ cản trở sự nghiệp của bạn”.
Các yếu tố rủi ro bao gồm tiền sử gia đình mắc bệnh, tuổi tác ngày càng cao (cơ hội phát triển bệnh Dupuytren tăng dần sau tuổi 50), tổ tiên người Scandinavia hoặc Bắc Âu, sử dụng thuốc lá và rượu, sử dụng thuốc động kinh và bệnh tiểu đường. Nó xảy ra phổ biến ở nam giới hơn phụ nữ.
Các bác sĩ thường đề nghị phẫu thuật nếu bệnh nhân không thể vượt qua bài kiểm tra “mặt bàn”, tức là khi họ không thể đặt lòng bàn tay úp xuống mặt bàn.
 |
| Người bị bệnh Dupuytren không thể đặt thẳng bàn tay xuống mặt bàn. Ảnh: Dupuytren. |
Đừng đợi điều này xảy ra rồi mới đi khám bác sĩ, các chuyên gia cảnh báo. Bác sĩ phẫu thuật tay Gary Pess nói: "Tỷ lệ thành công cao hơn nhiều khi bạn điều trị sớm".
Keith Denkler, một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ ở Larkspur, Calif. ước tính ông đã điều trị cho khoảng 10.000 ngón tay của bệnh Dupuytren trong nhiều năm cũng đồng ý với điều trên.
Ông nói: "Chúng tôi không thể chữa khỏi nhưng chúng tôi có thể cải thiện chức năng của bàn tay và ngăn chặn những tác động xấu nhất của nó. Triết lý của tôi là: Thay vì đợi nó trở nên tồi tệ, hãy làm điều gì đó đơn giản".
Phương pháp điều trị
Một cách tiếp cận tự làm đối với bệnh đang nhẹ là lót đệm, hoặc tạo tay cầm bằng đường ống cách nhiệt hoặc băng đệm, đồng thời sử dụng găng tay có đệm dày cho các công việc đòi hỏi phải cầm nắm nhiều, chẳng hạn như cử tạ và cắt tỉa hàng rào.
Nếu điều đó không giúp ích, các phương pháp điều trị ban đầu khác bao gồm:
- Châm kim: Phương pháp này liên quan đến việc đâm kim xuyên qua da để phá vỡ các dây mô gây ra co rút. Nó có thể được lặp lại nếu ngón tay cong trở lại. Sử dụng kim sẽ không có vết rạch trên da và quy trình này cần ít vật lý trị liệu sau đó. Tuy nhiên, người bệnh cần cẩn thận để không làm tổn thương dây thần kinh hoặc gân.
- Thuốc tiêm: Các bác sĩ tiêm một loại enzyme vào da để cố gắng làm mềm da, để có thể bẻ gãy và cho phép các ngón tay duỗi thẳng. Một sản phẩm collagenase clostridium histolyticum (được bán trên thị trường với tên Xiaflex), đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm chấp thuận cho mục đích sử dụng này. Một số bác sĩ khuyên nên tiêm cortisone để điều trị bệnh sớm.
 |
| Bệnh nhân mắc Dupuytren khó thực hiện các công việc hàng ngày như cầm cốc, rửa mặt, chải tóc hoặc run tay do ngón tay bị co rút. Ảnh: Dupuytren. |
- Liệu pháp sóng xung kích ngoài cơ thể: Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể có hiệu quả trong việc giảm đau và làm chậm sự tiến triển của bệnh Dupuytren.
John L. Ferrell III, giám đốc y học thể thao của Khoa Chỉnh hình Tái tạo và Y học Thể thao có trụ sở tại DC cho biết: “Nó hoạt động bằng cách hình thành mạch hoặc tạo ra sự hình thành mạch máu mới. Nếu điều trị bệnh Dupuytren ở giai đoạn sớm nhất, chúng ta có thể tăng lưu lượng máu đến khu vực này, nơi có nguồn cung cấp máu kém. Điều này dường như làm giảm đau và giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh”.
Mặc dù liệu pháp này đã được FDA chấp thuận để điều trị các tình trạng cơ xương khớp khác, nhưng nó vẫn là một phương pháp điều trị "kê đơn không theo hướng dẫn trên nhãn" cho bệnh Dupuytren và không được sử dụng rộng rãi để điều trị tình trạng này.
- Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất cho bệnh khi tiến triển nặng. Phương pháp này sẽ có một vết rạch để loại bỏ các mô bị ảnh hưởng giúp duỗi thẳng các ngón tay. Bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ Keith Denkler cho biết bệnh tái phát trong vòng 5 năm ở 25% bệnh nhân được phẫu thuật xâm lấn.
Ông nói: “Khi bạn phẫu thuật, bạn đang cắt bỏ mô, nhưng nó có thể hình thành lại. Dupuytren là một tình trạng để lại sẹo và phẫu thuật là một thủ thuật để lại sẹo, vì vậy có thể thất bại”.
Charles Eaton, giám đốc điều hành của nhóm nghiên cứu Dupuytren cho biết phẫu thuật mở thường hoạt động tốt hơn đối với những chỗ uốn cong nghiêm trọng, nhưng nó cũng có tỷ lệ biến chứng vĩnh viễn cao hơn và bệnh nhân có thể bị đau, sưng tấy, tổn thương dây thần kinh gây tê, các vấn đề về tuần hoàn máu đến ngón tay và tê cứng bàn tay.
Và “nếu vấn đề quay trở lại, nguy cơ biến chứng do phẫu thuật lặp lại thậm chí còn lớn hơn. Các thủ tục xâm lấn tối thiểu có tỷ lệ biến chứng thấp hơn nhiều và phục hồi nhanh hơn nhiều”, ông nói.
Độc giả có thể tìm thêm nhiều câu chuyện truyền cảm hứng về những con người vượt qua bệnh tật và những trang sách yêu mến cuộc sống ở tuyển tập sách của Zing.
> Xem thêm: Hành trình chiến thắng bệnh tật
