Khán giả Việt Nam mới biết đến và quan tâm theo dõi các cuộc thi hoa hậu nước ngoài từ cuối thập niên 1990, đầu 2000 nhưng cũng chỉ thấy được bề nổi của những cuộc thi này qua cách thức tổ chức, gương mặt của các tân hoa hậu rồi phán bừa là tiêu chí của cuộc thi là như thế này thế kia. Đa số quan niệm rằng hoa hậu phải nhìn hiền lành, phải đi làm sự kiện, tư cách trong sạch. Còn những người đẹp từng làm người mẫu chuyên nghiệp hay gương mặt sắc cạnh thì không thể thành hoa hậu được. Điều đó thật sự sai lầm vì cảm nhận về sắc đẹp của mỗi quốc gia, nền văn hóa khác nhau. Vậy nên chúng ta đừng nên lấy cái tiêu chuẩn sắc đẹp trong tư tưởng phong kiến Nho giáo của Việt Nam đem ra so sánh với tư tưởng về sắc đẹp của sự tiến bộ, hiện đại, hòa nhập của các cuộc thi trên Thế giới.
Trong phạm vi bài viết sẽ chỉ đề cập đến 3 trong số những cuộc thi hoa hậu lớn nhất Thế giới mà Việt Nam thường gửi thí sinh dự thi trong năm 2015. Đồng thời để mọi người có cái nhìn sơ lược về tiêu chí lựa chọn hoa hậu/á hậu của các cuộc thi đó trong thập niên những năm 2000, và kể từ sau năm 2010, tiêu chí chọn hoa hậu ở các sân chơi này đã có những thay đổi như thế nào?
Miss World - Hoa hậu Thế giới
Sau khi người sáng lập Eric Morley qua đời năm 2000, đa phần các người đẹp đăng quang trong thập niên này đều có gương mặt hiền lành, trẻ trung, và khá là hợp nhãn của người Việt Nam nhưng lại không được giới chuyên gia Âu Mỹ đánh giá cao, và bị cho là không có gì đặc biệt trong mắt đa số khán giả phương Tây. Trong khi đó, những năm chuyển tiếp giữa hai thập niên (Kaiane Aldorino - 2009, Alexandria Mills - 2010) nhan sắc thảm họa của các HHTG đã làm cho nhiều người thất vọng. Kể từ sau năm 2010, một sự chuyển biến rõ rệt theo hướng tích cực và một điểm chung của các cô gái đăng quang ở cuộc thi này, đó chính là những vẻ đẹp sắc sảo với những đường nét "bén nhọn" trên gương mặt. Đặc biệt, người đăng quang ngôi vị cao nhất, đôi mắt thường có sức hút đầy ma lực. Ban tổ chức cũng không cấm thí sinh đã trải qua nhiều lần dao kéo để có gương mặt ưa nhìn.
 |
Các người đẹp các nước châu Á ngày càng được chú ý hơn từ năm 2011 đến 2013, châu lục này có đến 2 HHTG và 1 á hậu thứ nhất. Tuy nhiên kết quả này bị đánh giá mang đậm tính chính trị và có sự sắp đặt từ trước. Cuộc thi này ngày càng hướng trọng tâm về phương Đông (không kể Ấn Độ) với các nước được chú ý như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines, Indonesia, Thái Lan và nhiều khả năng sau này là Việt Nam. Vì vậy, đây là thời điểm thuận lợi để cho thí sinh của các quốc gia Đông Á và Đông Nam Á có thể "làm mưa làm gió" tại đấu trường sắc đẹp hàng đầu Thế giới này.
Gương mặt không thôi thì vẫn chưa đủ, kinh nghiệm trình diễn và kỹ năng người mẫu cũng được tính đến trong sự thành công của các cựu HHTG. Đều này được thể hiện rõ qua thành tích của họ tại phần thi Siêu mẫu (Top Model) và kể từ năm 2007 - 2013 (7 năm), có đến 3 HHTG (2007, 2008, 2013) cùng 3 á hậu (2009, 2010, 2012) đều là những cô gái giành chiến thắng trong phần thi này. Một vài cựu thí sinh HHTG từng lọt vào vòng bán kết cuộc thi tìm kiếm người mẫu nổi tiếng Elite Model Look ở tuổi 15,16, nổi bật có tân HHTG 2014 - Rolene Strauss (Nam Phi, 2007) và HHTG 2002 - Azra Akin (Thổ Nhĩ Kỳ, năm1998).
Tuy nhiên yếu tố quan trọng hơn hết phải có một khoảng thời gian nhất định (thường là trên dưới 1 năm) với một dự án nhân đạo, không chỉ đơn thuần là từ thiện, mà còn phải giúp ích cho cộng đồng và nâng cao hiểu biết của xã hội. Tại cuộc thi HHTG, phần thi Hoa hậu Nhân ái luôn được nhân đôi số điểm nên cho dù bạn có đẹp thế nào, trình diễn tốt đến đâu, hay trả lời trước ban giám khảo xuất sắc nhưng bạn không có một dự án giúp ích cho cộng đồng thì cũng không thể tiến xa tại cuộc thi này được.
 |
| Lan Khuê. |
Và nếu xét theo những tiêu chí trên của HHTG thì Việt Nam chắc chắn không có cửa để tranh tài tại cuộc thi này khi chúng ta luôn chọn những cô mới bước qua tuổi 18. Tất cả các kỹ năng cơ bản (trình diễn, ngoại ngữ, nói trước công chúng) đều không có, chưa có bất kỳ hoạt động từ thiện, xã hội nổi trội, nhan sắc phải đợi ít nhất 2-3 năm mới "chín muồi". Và khi họ đã đủ tự tin để đăng ký dự thi HHTG thì BTC không chấp nhận đơn xin đăng ký tham gia vì lý do đăng quang đã quá lâu (trên 2-3 năm). Trường hợp của Trần Thị Thùy Dung là ví dụ điển hình nhất. Trong số những thí sinh đang tranh tài tại cuộc thi Hoa khôi Áo dài Việt Nam, Trần Ngọc Lan Khuê và Phạm Hồng Thúy Vân đang là ứng cử viên sáng giá đáp ứng được những tiêu chí của cuộc HHTG. Nếu một trong hai cô gái này đăng quang, trước mắt họ sẽ là một dự án "sắc đẹp vì mục đích" đang chờ sẵn để họ thực hiện trong thời gian tại nhiệm trước khi lên đường tham dự HHTG năm 2015.
Miss Internatinonal - Hoa hậu Quốc tế.
Cuộc thi có trụ sở tại Nhật Bản và khá ưa chuộng vẻ đẹp cổ điển. Mặc dù các nước Mỹ Latin vẫn đang chiếm ưu thế, nhưng các thí sinh châu Á vẫn luôn có một vị trí ưu tiên tại cuộc thi sắc đẹp có từ năm 1960 này. Những cô gái châu Âu tóc vàng hợp nhãn người Nhật Bản thường đoạt thứ hạng khá cao tại sân chơi này. Trong quan điểm của đại bộ phận người dân châu Á, các người đẹp có làn da sẫm màu luôn bị phân biệt đối xử vì bị cho là dơ bẩn, nghèo nàn, đôi khi là mang đến điềm không may mắn. Tuy nhiên BTC cuộc thi đã cố gắng cải thiện điều này trong những năm gần đây bằng việc lên ngôi của các nhan sắc da màu dù các cô gái ấy đều là gốc Mỹ Latin có dòng máu lai.
 |
| Hoa hậu Quốc tế 2012 - 2014. |
Trong nhiều năm liên tiếp luôn có ít nhất một đại diện châu Á trong Top 3. Điểm chung ở những cô gái này đều mang vẻ đẹp cổ điển đúng nghĩa Á Đông da vàng với gương mặt đoan trang, đường nét mềm mại trên khuôn mặt, làn da trắng mịn, phong thái yếu ớt, nụ cười đôn hậu với khuôn miệng nhỏ. Nói chung quan điểm nhan sắc về phụ nữ châu Á "liễu yếu đào tơ" của họ khá tương đồng với đa số người Việt Nam vẫn còn theo khuynh hướng thủ cựu bài tân, tôn vinh các giá trị truyền thống, hoàn toàn đối nghịch với cảm quan của người Âu Mỹ hay phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, BTC cũng đánh giá cao sự thông minh của thí sinh trong phần vấn đáp, nói trước công chúng về những chủ đề liên quan đến sự đoàn kết và hợp tác quốc gia, trở thành đại sứ thiện chí trong việc thúc đẩy trao đổi văn hóa giữa các nước.
Người đẹp Việt Nam có triển vọng làm nên chuyện tại cuộc thi này chỉ có Phạm Hồng Thúy Vân. Cô là sự lựa chọn sáng giá nhất cho Hoa hậu Quốc tế. Ngoài ra, thí sinh khác khá phù hợp với cuộc thi này như Trương Thị Diệu Ngọc với thể hình cao lớn (1,79m) cùng gương mặt rất giống cựu Á hậu Hoàn vũ 2002 - Zhuo Ling hay như người đẹp lai Diana Nguyễn. Mặc dù 2 cô này hơi nhạt nhòa, nhưng đôi khi chính những gương mặt Á Đông không có gì nổi bật đó lại được BTC và BGK người Nhật rất thích.
Miss Supranational - Hoa hậu Siêu quốc gia.
Mặc dù là một cuộc thi "sinh sau đẻ muộn" (từ năm 2009) nhưng nó đang thu hút được sự quan tâm của khán giả vì được đánh giá chất ượng chương trình đêm chung kết cực kỳ xuất sắc, kịch bản sôi nổi. Đây được khen là cuộc thi có sự kết hợp hoàn hảo giữa một cuộc thi hoa hậu và Victoria's Secret, cũng như là một buổi tiệc hoành tráng của âm nhạc, ánh sáng và những màn trình diễn sôi động. Kết quả của cuộc thi này rất dễ đoán vì BTC luôn dành một vị trí quan trọng cho báo giới, các chuyên gia sắc đẹp của các trang mạng chuyên bình luận về hoa hậu có tiếng nói và ảnh hưởng rất lớn đến kết quả cuối cùng.
 |
| Hoa hậu Siêu quốc gia 2013 - 2014. |
Cuộc thi đặt trụ sở ở Ba Lan này cũng đặc biệt ưa thích các cô gái Đông Âu tóc vàng với 3 trong số 6 hoa hậu từng đăng quang. Ngoài ra các người đẹp Đông Nam Á cũng được đánh giá cao, trong đó có Việt Nam khi trong 5 năm liên tiếp (từ 2010 đến 2014) luôn có ít nhất đại diện của một thành viên Asean trong Top 5. Gu thẩm mỹ của cuộc thi này hoàn toàn trái ngược với cuộc thi HHQT của Nhật Bản. Họ yêu thích những cô gái châu Á có gương mặt lai chút Latin nóng bỏng với nước da bánh mật khỏe khoắn, khuôn miệng rộng với nụ cười tươi rói. Một điều quan trọng hơn, họ rất đánh giá cao vẻ đẹp hình thể với số đo 3 vòng phải thật chuẩn, gương mặt đẹp sắc cạnh, khả năng trình diễn chuyên nghiệp của một người mẫu, tự tin tạo dáng trước ống kính, cũng như phải có tính cách hết sức năng động, cởi mở và hoạt bát mọi lúc mọi nơi.
 |
| Lệ Quyên. |
Tại cuộc thi này, BTC chú trọng đến sắc vóc và vẻ đẹp bề ngoài của thí sinh. Trong đêm chung kết cũng không có phần thi ứng xử như các cuộc thi truyền thống khác. Vì vậy, chỉ với một vốn ngoại ngữ vừa đủ xài thì các cô người mẫu chuyên nghiệp cũng có thể cạnh trạnh tại đây. Thật tiếc khi chúng ta luôn có thành tích tốt tại đây nhưng không gửi thí sinh trong 2 năm 2013 và 2014. Tuy nhiên, nếu đại diện Việt Nam là Trần Ngọc Lan Khuê hay Nguyễn Thị Lệ Quyên, sẽ hứa hẹn một vị trí khá cao cho nước ta tại đấu trường này. Một sự lựa chọn thay thế khác cũng đáng được lưu tâm là Nguyễn Thị Thu Thủy.
